Latia neritoides

	Latia neritoides
	Gray, 1850
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	mięczaki
Gromada	ślimaki
Podgromada	Heterobranchia
Infragromada	Euthyneura
Rząd	nasadooczne
Nadrodzina	Chilinoidea
Rodzina	Latiidae
Rodzaj	Latia
Gatunek	Latia neritoides
Synonimy
	Crepidula neritoides Récluz, 1851; Latia gassiesiana P. Fischer, 1856; Latia petitiana P. Fischer, 1856;
	Crepidula neritoides Récluz, 1851; Latia gassiesiana P. Fischer, 1856; Latia petitiana P. Fischer, 1856;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Latia neritoides – gatunek małego ślimaka słodkowodnego, z rodziny Latiidae, endemit występujący na Wyspie Północnej Nowej Zelandii.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Holotyp znajduje się w kolekcji British Museum^[1]. Nazwa rodzajowa oznacza ‘ukryta’ (łac. lateo – ukrywać, chować)^[4], epitet gatunkowy oznacza ‘podobna do nerity’– nazwa jest trochę myląca, bo w rzeczy samej muszla ślimaka bardziej przypomina ślimaki z rodzaju Crepidula niż Nerita.

Cechy morfologiczne[edytuj | edytuj kod]

Muszla czapeczkowata, jajowata, o długości 8,5–11 mm, szerokości 6–8 mm i wysokości 3–4,5 mm^[1]^[5], cienka i delikatna, gładka, brązowawa, półprzezroczysta. Szew lekko zaznaczony, linie przyrostu gęste, wyraźnie zaznaczone. Szczyt muszli cofnięty do tyłu, wystający lekko poza brzeg i przesunięty lekko na lewą stronę, ze spiralną (1 skręt) muszlą embrionalną^[1]. Otwór muszli szeroki, owalny, brzeg muszli cienki, zaokrąglony, w części tylnej prosty. Wnętrze muszli błyszczące, gładkie^[1].

Kolor ciała ciemnobrązowy, brunatny. Czułki nitkowate. Oczy przy zewnętrznej podstawie czułków. Formuła zębowa: 30 x 27 + 1 + 27. Ząb centralny mały, dwuwierzchołkowy. Zęby boczne stopniowo coraz większe aż do 16, dalej malejące, mają początkowo 1, potem 2 wreszcie 3 wierzchołki przy krawędzi^[1].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Ślimak występuje w czystych, szybko płynących strumieniach i rzekach na Wyspie Północnej Nowej Zelandii. Preferuje dno twarde, kamieniste – przebywa pod kamieniami. Miejscami stosunkowo liczny, osobniki występują skupiskowo^[5].

Liczba chromosomów: 2n=18

Zdrapywacz, żeruje na peryfitonie.

Bioluminescencja[edytuj | edytuj kod]

Ślimaki te zdolne są do wytwarzania światła – podrażnione lub zaniepokojone świecą^[6]. Zdolność wytwarzania światła zawdzięczają lucyferazie utleniającej lucyferynę^[7]^[8]^[9]. Lucyferyna Latii to pod względem chemicznym mrówczan (E)-2-metylo-4-(2,6,6-trimetylo-1-cyclohex-1-yl)-1-buten-1-olu^[7].

Reakcja wyzwalająca światło przebiega według następującego wzoru: lucyferyna + XH₂ + 2 O₂ → utleniona lucyferyna + CO₂ + HCOOH + X + H₂O + światło

przy czym XH₂ to reduktor, lucyferyna i ‘białko purpurowe’ są kofaktorami^[8].

Jest to jedyny znany ślimak słodkowodny zdolny do bioluminescencji^[6].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Quantula striata – jedyny ślimak lądowy zdolny do bioluminescencji

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Suter H., 1913. Manual of the New Zealand Mollusca. Wellington. s. 616.
↑ ^a ^b ^c MolluscaBase eds., Latia neritoides J. E. Gray, 1850, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-18] (ang.).
↑ Latia neritoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Kumaniecki, K. 1975. Słownik łacińsko-polski. PWN, Warszawa, s. 545.
↑ ^a ^b A.W.B.A.W.B. Powell A.W.B.A.W.B., New Zealand Mollusca, Auckland, New Zealand: William Collins Publishers Ltd, 1979, ISBN 0-00-216906-1 .
↑ ^a ^b V.B.V.B. Meyer-Rochow V.B.V.B., S.S. Moore S.S., Biology of Latia neritoides Gray 1850 (Gastropoda, Pulmonata, Basommatophora): the Only Light-producing Freshwater Snail in the World, „Internationale Revue der gesamten Hydrobiologie und Hydrographie”, 73 (1), 1988, s. 21–42, DOI: 10.1002/iroh.19880730104, ISSN 1522-2632 (ang.).
↑ ^a ^b EC 1.14.99.21, [w:] ORENZA: a database of ORphan ENZyme Activities [online], 2009 [zarchiwizowane z adresu 2016-05-31] .
↑ ^a ^b Shimomura O., Johnson F.H. i Kohama Y., Reactions involved in bioluminescence systems of limpet (Latia neritoides) and luminous bacteria, „Proc. Natl. Acad. Sci. USA”, 69 (8), 1972, s. 2086–2089, DOI: 10.1073/pnas.69.8.2086 .
↑ Ohmiya Y., Kojima S., Nakamura M. i Niwa H., Bioluminescence in the limpet-like snail Latia neritoides, „Bull. Chem. Soc. Jap.”, 78 (7), 2005, s. 1197–1205, DOI: 10.1246/bcsj.78.1197 .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

B.B. Hubendick B.B., Figures of Latia neritoides Gray, „Journal of Molluscan Studies”, 45, 1979, s. 353–354, DOI: 10.1093/oxfordjournals.mollus.a065510 .
New Zealand Mollusca
Latia neritoides w National Center for Biotechnology Information (NCBI)
Zewnętrzny i wewnętrzny widok muszli
Obrazy jaj, muszli i żywych zwierząt

[Suter-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Suter H., 1913. Manual of the New Zealand Mollusca. Wellington. s. 616.

[mb-2] MolluscaBase eds., Latia neritoides J. E. Gray, 1850, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-03-18] (ang.).

[iucn-3] Latia neritoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Kumaniecki-4] Kumaniecki, K. 1975. Słownik łacińsko-polski. PWN, Warszawa, s. 545.

[Powell-5] A.W.B.A.W.B. Powell A.W.B.A.W.B., New Zealand Mollusca, Auckland, New Zealand: William Collins Publishers Ltd, 1979, ISBN 0-00-216906-1 .

[Meyer_1988-6] V.B.V.B. Meyer-Rochow V.B.V.B., S.S. Moore S.S., Biology of Latia neritoides Gray 1850 (Gastropoda, Pulmonata, Basommatophora): the Only Light-producing Freshwater Snail in the World, „Internationale Revue der gesamten Hydrobiologie und Hydrographie”, 73 (1), 1988, s. 21–42, DOI: 10.1002/iroh.19880730104, ISSN 1522-2632 (ang.).

[ORENZA-7] EC 1.14.99.21, [w:] ORENZA: a database of ORphan ENZyme Activities [online], 2009 [zarchiwizowane z adresu 2016-05-31] .

[Shimomura_1972-8] Shimomura O., Johnson F.H. i Kohama Y., Reactions involved in bioluminescence systems of limpet (Latia neritoides) and luminous bacteria, „Proc. Natl. Acad. Sci. USA”, 69 (8), 1972, s. 2086–2089, DOI: 10.1073/pnas.69.8.2086 .

[Ohmiya_2005-9] Ohmiya Y., Kojima S., Nakamura M. i Niwa H., Bioluminescence in the limpet-like snail Latia neritoides, „Bull. Chem. Soc. Jap.”, 78 (7), 2005, s. 1197–1205, DOI: 10.1246/bcsj.78.1197 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]