Liatra

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Liatra
Ilustracja
Liatra kłosowa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

astrowate

Podrodzina

Asteroideae

Rodzaj

liatra

Nazwa systematyczna
Liatris Gaertn. ex Schreb.
Gen. 2: 542. Mai 1791
Typ nomenklatoryczny

Liatris squarosa (L.) Michx[3]

Synonimy
  • Ammopursus Small
  • Calostelma D.Don
  • Lacinaria Hill
  • Psilosanthus Neck.
  • Suprago Gaertn.[4]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Liatra grubokłosowa na prerii
Liatris cylindracea

Liatra, bezmian[5] (Liatris Gaertn. ex Schreb.) – rodzaj roślin z rodziny astrowatych. Obejmuje 42 gatunki[4]. Występują one w środkowej i wschodniej części Ameryki Północnej (w północno-wschodnim Meksyku, w Stanach Zjednoczonych na wschód od Kordylierów i w południowej Kanadzie od Alberty po Quebec oraz na Bahamach)[4][6]. Większość gatunków rośnie w miejscach suchych, w formacjach bezdrzewnych, niektóre związane są z brzegami cieków[7].

Liczne gatunki uprawiane są jako ozdobne (najczęściej liatra kłosowa L. spicata o kwiatach u różnych odmian rozmaicie zabarwionych od białych do fioletowych[7]), niektóre wykorzystywane są także jako rośliny lecznicze[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Byliny o wzniesionych pędach osiągających od 0,2 do 1,8 m wysokości. Łodygi (pojedyncze i nierozgałęzione lub z rozgałęzieniami u nasady) wyrastają z kulistawej, burakowatej, spłaszczonej lub wydłużonej bulwy, czasem kłącza, z korzeniami przybyszowymi[8].
Liście
Odziomkowe i łodygowe, skrętoległe, odziomkowe czasem ogonkowe, poza tym siedzące. Blaszki zwykle jednożyłkowe, rzadziej trój- i pięciożyłkowe, równowąskie do jajowato-lancetowatych, całobrzegie[8].
Kwiaty
Drobne, zebrane w koszyczki tworzące złożone kwiatostany groniaste lub kłosokształtne[8]. Te ostatnie są wyjątkiem w rodzinie astrowatych[6]. Kwiatostany też rozkwitają w sposób nietypowy dla rodziny astrowatych, mianowicie poczynając od wierzchołka kłosa w dół[9]. Okrywy poszczególnych koszyczków są dzwonkowate do półkulistych i walcowatych, o średnicy od 3 do ponad 20 mm. Listków okrywy jest 18–40 i ułożone są one w 3–7 rzędach, są zwykle nierówne i mają kształt od lancetowatego do jajowatego. Na brzegach są zwykle błoniaste, a na wierzchołku białoróżowe. Dno koszyczka jest płaskie i bez plewinek[8]. W koszyczkach występują wyłącznie kwiaty rurkowate[9][7]. Jest ich od 3 do 85. Korona ma barwę lawendową do ciemnoróżowofioletowej, rzadziej białą[8].
Owoce
Niełupki pryzmatyczne[8] do walcowatych[7], 8–11-żebrowe, zwykle owłosione i ogruczolone. Puch kielichowy trwały, z 12–40 piórkowatymi włoskami wyrastającymi w 1 lub 2 rzędach[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna

Rodzaj z rodziny astrowatych Asteraceae. W obrębie rodziny klasyfikowany jest do podrodziny Asteroideae, plemienia Eupatorieae, podplemienia Liatrinae[10].

Wykaz gatunków[4][11]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
  3. ↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-01-16].
  4. ↑ a b c d Liatris Gaertn. ex Schreb.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-10-05].
  5. ↑ a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 108, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. ↑ a b c David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 507, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. ↑ a b c d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 348. ISBN 0-333-74890-5.
  8. ↑ a b c d e f g Guy L. Nesom: Liatris Gaertner ex Schreber. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-10-06].
  9. ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  10. ↑ Genus Liatris Gaertn. ex Schreb.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-10-06].
  11. ↑ a b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 114. ISBN 978-83-925110-5-2.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Liatra&oldid=70927727”