Lutynia (powiat kłodzki)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lutynia
wieś
Ilustracja
Studnia i kościół
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

kłodzki

Gmina

Lądek-Zdrój

Wysokość

520-580[2] m n.p.m.

Liczba ludności (2011)

51[3]

Strefa numeracyjna

74

Kod pocztowy

57-540[4]

Tablice rejestracyjne

DKL

SIMC

0853151

Położenie na mapie gminy Lądek-Zdrój
Mapa konturowa gminy Lądek-Zdrój, po prawej znajduje się punkt z opisem „Lutynia”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Lutynia”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Lutynia”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Lutynia”
Ziemia50°21′43″N 16°54′07″E/50,361944 16,901944[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Galeria: kościół
Lutynia. Kościół
Lutynia. Kościół
Lutynia. Kościół
Lutynia. Źródło

Lutynia (niem. Leuthen) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Lądek-Zdrój.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Zasadnicza część miejscowość rozciąga się jest wzdłuż doliny potoku Luta, nieliczne domy położone są wzdłuż przebiegającej południowym zboczem Granicznej Drogi Królewskiej prowadzącej do Przełęczy lądeckiej i Travnej w Czechach, na wysokości około 520–580 m n.p.m.[2] Do Lutyni należy też dawna miejscowość Ułęże.

Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze wzmianki o Lutyni pochodzą z 1346 roku, wieś miała wtedy nazwę Lutein i należała do państwa karpieńskiego[5]. Miejscowość rozwijała się szybko ponieważ była położona na szlaku handlowym[5]. Dwukrotnie (w XVI i na początku XIX wieku) rozpoczynano tutaj wydobycie rud ołowiu i srebra, lecz złoża okazały się zbyt małe do eksploatacji[5]. W czasie trwania wojny trzydziestoletniej mieszkańcy Lutyni brali udział w krwawo stłumionych buntach na tle religijnym[5]. W roku 1641 wieś została kupiona przez radcę cesarskiego Jana Zygmunta Hoffmana, ówczesnego właściciela uzdrowiska w Lądku[5]. Od 1736 roku należała do miasta, a jej rozwój zapewniali kuracjusze, którzy podczas spacerów zatrzymywali się w miejscowej gospodzie[5]. Przed 1786 rokiem miejscowość otrzymała kaplicę modlitewną, a w 1830 roku uruchomiono tu szkołę[6]. Lutynia mimo sprzyjających warunków w XIX wieku nie rozwinęła się, ale stała się obok swego przysiółku Ułęże wsią turystyczną, związaną z Lądkiem[6]. W 1908 roku zamieszkiwało Lutynię 248 osób, najwięcej w porównaniu z innymi latami[6]. W 1978 roku były tu 22 gospodarstwa rolne, w 1988 roku ich liczba spadła do 14[2]. Obecnie Lutynia to niewielka wieś rolnicza[2].

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Jest to najmniejsza miejscowość gminy Lądek-Zdrój. Według Narodowego Spisu Powszechnego w marcu 2011 roku posiadała 51 mieszkańców[3].

Zabytki i atrakcje[edytuj | edytuj kod]

  • Kościół pw. św. Jana Nepomucena wzniesiony około 1784 r.[5]
  • Ruiny kopalni ołowiu i srebra Nowy Filip
  • Bazaltowe Słupy
  • Czarne Urwisko
  • Szwedzkie Szańce
  • Studnia z 1906 roku, ulokowana w centrum wsi[5]
  • Pensjonat Geo Vita z aleją drzew zasadzonych przez wybitnych naukowców związanych z gazownictwem (w tym dwóch laureatów nagrody Nobla), aktorów i sportowców
  • Kościół filialny św. Jana Nepomucena
    Kościół filialny św. Jana Nepomucena
  • Wnętrze kościoła
    Wnętrze kościoła
  • Wieś zimą
    Wieś zimą

Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]

  • W Lutyni kręcono sceny do polsko-czechosłowackiego filmu o Werwolfie Zagłada Poziomkowego Dworu
  • W czasie okupacji, w jednej z nieistniejących już chałup mieściła się głęboko zakonspirowana placówka wywiadu Armii Krajowej. Zajmowała się ona zbieraniem wiadomości i przerzucaniem ludzi (głównie narodowości żydowskiej) na teren Czech. Placówkę prowadziło małżeństwo Józefa i Elżbiety Matejczyków – powstańców śląskich, którzy na te tereny przenieśli się jeszcze przed wojną[7].
  • W Lutyni znajdowało się przejście małego ruchu granicznego i na szlaku turystycznym Lutynia – Travná, które funkcjonowało do 21 grudnia 2007 roku.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 70888
  2. ↑ a b c d Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 17: Góry Złote. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1993, s. 140–143. ISBN 83-85773-01-0.
  3. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 695 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  5. ↑ a b c d e f g h Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 373. ISBN 978-83-89188-95-3.
  6. ↑ a b c Roman Kaczmarczyk: Lutynia. 2007-08-06. [dostęp 2016-10-06].
  7. ↑ Wojciech Ciężkowski (1998), Lądek Zdrój, Wrocław: Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne, ISBN 83-7125-044-4, s. 177–179.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Gmina Lądek-Zdrój
Miasto
Wsie
Osada wsi
Nieoficjalne części wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lutynia_(powiat_kłodzki)&oldid=72531964”