Marek Sadowski (fizyk)

Marek Jan Sadowski

Państwo działania	Polska
Data urodzenia	1937
Profesor nauk fizycznych
Specjalność: fizyka doświadczalna i fizyka plazmy
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski Wydział Fizyki i Politechnika Warszawska Wydział Elektryczny
Doktorat	1969 Instytut Badań Jądrowych
Habilitacja	1976 Instytut Badań Jądrowych
Profesura	1988
Polska Akademia Nauk
Status	członek Komitetu Fizyki
Praca zawodowa
Instytut	Narodowe Centrum Badań Jądrowych
Stanowisko	Profesor do 31 marca 2022
Odznaczenia
Strona internetowa

Marek Jan Sadowski (ur. 1937) – polski fizyk eksperymentator, profesor nauk fizycznych, specjalista w dziedzinie fizyki plazmy i badań nad kontrolowanymi reakcjami syntezy jądrowej.

Kariera naukowa

W 1960 ukończył studia wyższe w zakresie fizyki na Uniwersytecie Warszawskim, a w 1963 – w zakresie elektrotechniki na Politechnice Warszawskiej. Stopień doktora nauk fizycznych uzyskał w 1969 w Instytucie Badań Jądrowych, a w 1976 ten sam instytut, na podstawie rozprawy pt. „Badania wytwarzaniem, diagnostyką i utrzymaniem plazmy wysokotemperaturowej”, nadał mu stopień doktora habilitowanego nauk fizycznych. Tytuł profesora nauk fizycznych uzyskał w 1988.

Od tego czasu jest zatrudniony jako profesor w Instytucie Problemów Jądrowych przekształconym w roku 2011 w Narodowe Centrum Badań Jądrowych.

W latach 2004–2020 pracował na części etatu w Instytucie Fizyki Plazmy i Laserowej Mikrosyntezy im. Sylwestra Kaliskiego (IFPiLM) jako profesor wizytujący.

W latach 1990–1998 był członkiem międzynarodowej Grupy Roboczej UNESCO ds. zorganizowania International Centre for Dense Magnetized Plasmas (ICDPM), które zostało oficjalnie otwarte przy IFPiLM w Warszawie w 1998. Od tamtego czasu jest członkiem Międzynarodowego Komitetu Naukowego tego centrum.

W latach 1992–2019 był promotorem 13 prac doktorskich.

Jest autorem lub współautorem ponad 400 publikacji w czasopismach naukowych o zasięgu międzynarodowym

Zainteresowania badawcze

Jego zainteresowania naukowe obejmują badania w dziedzinie fizyki plazmy i kontrolowanej syntezy jądrowej oraz wybrane zagadnienia z dziedziny technologii plazmowych. W szczególności – opracowywanie i stosowanie w eksperymentach nowych metod diagnostyki plazmy, badania gorącej i namagnetyzowanej plazmy wytwarzanej w układach typu Plasma-Focus (PF) i Z-Pinch, badania emisji szybkich elektronów z gorącej plazmy w układach typu tokamak, a także rozwój metod wykorzystania plazmy do celów technologicznych, m.in. do modyfikacji różnych materiałów.

Udział w pracach badawczych

Uczestniczył w wielu eksperymentach typu PF w kraju (w Świerku i Warszawie) oraz za granicą (w Stuttgarcie, Buenos Aires i Tandil), a także w eksperymentach typu tokamak (w Pradze, Cadarache i Frascati). Jest członkiem zespołów prowadzących badania na dużym układzie PF-1000 w Warszawie oraz zespołów realizujących pomiary tzw. „runaway electrons” w różnych tokamakach za granicą.

Przynależność do organizacji naukowych

Polskie Towarzystwo Fizyczne – członek od 1967; Polskie Towarzystwo Zastosowań Magnetyzmu – członek prezydium w latach 1990–1994; Moscow Physical Society – członek w latach 1996–1998; The Institute of Physics (London, UK) – fellow od 2004.

W latach 1992–2011 przewodniczący Sekcji Fizyki Plazmy Komitetu Fizyki PAN, a po przeniesieniu tej Sekcji do Polskiego Towarzystwa Fizycznego (PTF) w 2012 – jej przewodniczący do 2017.

Odznaczenia i nagrody

Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (w 1981) oraz Krzyżem Kawalerskim (w 2005) i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (w 2015).

Otrzymał trzy nagrody Państwowej Rady ds. Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej: zespołową II stopnia – 1966, indywidualną II stopnia – 1970, zespołową II stopnia – 1973 oraz nagrodę zespołową Rady Atomistyki I stopnia – 1983.