Maria Mirosława Chadaj-Zwiejska

Maria Mirosława Chadaj–Zwiejska ps. Mirka, Wędrowniczka, Słoneczna (ur. 9 czerwca 1918 w Sobieszynie, zm. 22 kwietnia 1995 w Pasłęku) – polska działaczka społeczna, w okresie okupacji przewodnicząca wojewódzkiego Ludowego Związku Kobiet w Kielcach, inż. rolnik, nauczycielka.

Życiorys

Pochodziła z nauczycielskiej rodziny, była najstarszą córką z trojga dzieci Wiktorii z Effenbergerów i Pawła Chadaja. Przed wojną studiowała rolnictwo w Wyższej Szkole Gospodarstwa Wiejskiego w Cieszynie i należała do „Wici”. W początkach niemieckiej okupacji (wrzesień 1939 r.), po przerwanej praktyce studenckiej pod Garwolinem, opiekowała się w garwolińskim szpitalu rannymi polskimi żołnierzami do czasu powrotu personelu medycznego. W listopadzie 1939 r. przeniosła pieszo, pomimo istniejącej już granicy między Rzeszą a Generalną Gubernią, znaczną kwotę uratowanej polskiej gotówki z Oddziału ZSS „Społem” w Ciechanowie do Warszawy i przekazała do rąk prezesa Zarządu ZSS „Społem” Mariana Rapackiego. Następnie brała udział w budowaniu działalności konspiracyjnej ruchu ludowego na terenie Lublina i Lubelszczyzny (więziona na Zamku Lubelskim wrzesień–koniec grudnia 1941 r.), później na terenie Warszawy i Kielecczyzny.

Od 1942 r. była członkinią Wojewódzkiego Kierownictwa Ludowego Związku Kobiet w Kielcach i jednocześnie łączniczką BCh. Terenem jej działalności były powiaty (wg podziału administracyjnego II Rzeczypospolitej): Końskie, Radom, Kozienice, Iłża, Opatów, Sandomierz.

Była współorganizatorką licznych kursów sanitarnych, na które w charakterze wykładowcy sprowadziła zagrożoną w Warszawie lekarkę Helenę Wolf („Doktor Ankę”). Organizowała także wiele kursów oświatowych z udziałem członkiń Centralnego Kierownictwa LZK z Warszawy.

Po wojnie, w grudniu 1946 r., przetrzymywana w Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim po próbie złożenia razem z dwoma mężami zaufania listy wyborczej PSL w okręgu nr 13 wyborów do sejmu 19 stycznia 1947 r.

Nękani wraz z mężem Władysławem Zwiejskim przez UB, opuścili Świętokrzyskie i zamieszkali na tzw. Ziemiach Zachodnich, w Pasłęku. W powojennych latach dokończyła studia, uzyskała uprawnienia pedagogiczne. Pracowała jako nauczycielka w szkole rolniczej, później liceum ogólnokształcącym. Poza pracą zawodową poświęcała się problemom młodzieży wiejskiej. Zmarła nagle. Pochowana w Pasłęku.

Odznaczenia

• Krzyż Walecznych
• Złoty Krzyż Zasługi
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Bibliografia

• St. Jagiełło; Kryptonim Telegraf. Z dziejów Batalionów Chłopskich na Kielecczyźnie; LSW; Warszawa 1979;
• Wł. Zwiejski; Walczyli w Chłopskich Batalionach; LSW; Warszawa 1964;
• Sylwetki Kobiet Żołnierzy; red. Krystyna Kobzińska; Tom I; Fundacja Archiwum i Muzeum Pomorskie Armii Krajowej oraz Wojskowej Służby Polek; Toruń 2003;
• K. Przybysz, A. Wojtas; Bataliony Chłopskie; Tom I, Warszawa 1985.
• Materiały zebrane przez Fundację Generał Elżbiety Zawackiej: teczka nr: 4122/WSK
• H. Brodowska-Kubicz; Z chłopskiej Łąki. Wspomnienia; Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; Łódź 1994
• R. Buczek; Na przełomie dziejów. Polskie Stronnictwo Ludowe w latach 1945-1947; Century Publishing Company Limited; Toronto 1983
• M. Biernacka; Zwiejska Maria Mirosława [w:] Sylwetki kobiet żołnierzy; (red.) K. Kabzińska; Toruń 2003