Maria Morska
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Rodzice |
Józef Frenkiel |
| Małżeństwo | |
| Partner | |
| Krewni i powinowaci |
siostra Alicja Eber |
Maria Morska, właściwie Anna Frenkiel, nazywana Niutą (ur. ok. 1895 w Kaliszu, zm. w maju 1945 w Warszawie) – polska aktorka teatralna i kabaretowa oraz publicystka żydowskiego pochodzenia i feministka.
Ukończyła angielską szkołę z internatem w Broadstairs koło Dover[potrzebny przypis]. Po powrocie do Polski zaczęła grać w lubelskim kabarecie Wesoły Ul obok Hanki Ordonówny. Następnie wyjechała do Warszawy, gdzie otrzymała niewielką rolę w Teatrze Polskim. Później stała się znaną deklamatorką utworów skamandrytów w warszawskiej kawiarni Pod Picadorem. Nazywano ją muzą skamandrytów. Łączył ją platoniczny romans z Antonim Słonimskim, podkochiwała się w niej Anna Iwaszkiewicz, przyjaźniła się z Marią Pawlikowską-Jasnorzewską i Ireną Krzywicką. W 1914 roku jej mężem został matematyk, profesor Bronisław Knaster.
Od 1933 roku publikowała w "Wiadomościach Literackich" felietony społeczno-polityczne jako "Marjusz Dawn". Była bardzo krytyczna wobec sytuacji w nazistowskich Niemczech, którą określała słowami wariaci rzucili się na swoich lekarzy. Jednym z jej najbardziej znanych artykułów było Męczeństwo kobiety niemieckiej, dotyczące nasilającej się dyskryminacji kobiet w III Rzeszy.
Po wybuchu II wojny światowej wyjechała do Lwowa, gdzie jej mąż Bronisław Knaster w latach 1939-41 i 1944-45 był profesorem Uniwersytetu we Lwowie[1]. Po wojnie miała przedstawić ten pobyt Irenie Krzywickiej jakoby miała tam mieszkać w jednym pokoju ze swoim mężem i kochankiem Morskiej, lekarzem Hermanem Rubinrautem, inspirując Krzywicką do napisania opowiadania Zamurowany świat.
Do Warszawy Morska wróciła w 1945 roku. Rozpoczęła współpracę z "Polską Zbrojną", gdzie publikowała jako "Mariusz Dawn" (tym razem przez "i"). Zmarła na atak serca 23 maja 1945 roku. Została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
Jej dziadkiem był rabin, ojcem Józef Frenkiel (lekarz), a siostrą Alicja Eber (plastyczka).
Przypisy
Bibliografia
- Hanna Faryna-Paszkiewicz, Opium życia, niezwykła historia Marii Morskiej, muzy skamandrytów, (wyd. Jeden Świat).
- Sławomir Koper: Wpływowe kobiety Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Bellona, 2011, s. 377-406. ISBN 978-831-112-1454.