Mewastatyna

Mewastatyna
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	2,2-dimetylobutanian (1S,7R,8S,8aR)-8-{2-[(2R,4R)-4-hydroksy-6-oksotetrahydro-2H-piran-2-ylo]etylo}-3,7-dimetylo-1,2,3,7,8,8a-heksahydronaftalen-1-ylu
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. mevastatinum
inne	kompaktyna, ML-236B
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C23H34O5
Masa molowa	390,51 g/mol
Wygląd	biały proszek
	Identyfikacja
Numer CAS	73573-88-3
PubChem	64715
DrugBank	DB06693
SMILES
	CC[C@H](C)C(=O)O[C@H]1CCC=C2[C@H]1[C@H]([C@H](C=C2)C)CC[C@@H]3C[C@H](CC(=O)O3)O
InChI
	InChI=1S/C23H34O5/c1-4-14(2)23(26)28-20-7-5-6-16-9-8-15(3)19(22(16)20)11-10-18-12-17(24)13-21(25)27-18/h6,8-9,14-15,17-20,22,24H,4-5,7,10-13H2,1-3H3/t14-,15-,17+,18+,19-,20-,22-/m0/s1
	InChIKey
	AJLFOPYRIVGYMJ-INTXDZFKSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,13 g/cm³ (20 °C); ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	1,3–1,5 mg/l (23 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	DMSO: 20 g/l, etanol: 25 g/l
Temperatura topnienia	152 °C
logP	3,95
Kwasowość (pKa)	13,5
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2020-06-29]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Substancja nie jest klasyfikowana jako; niebezpieczna według kryteriów GHS; (na podstawie podanej karty charakterystyki).
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	1 0 0
Numer RTECS	EK7907100
Dawka śmiertelna	LD50 500 mg/kg (mysz, dootrzewnowo)
	Podobne związki
Podobne związki	simwastatyna
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mewastatyna (łac. mevastatinum) – wielofunkcyjny organiczny związek chemiczny pochodzenia naturalnego z grupy laktonów. Zbudowany jest z układu zredukowanego 1-naftolu zestryfikowanego kwasem metylomasłowym i zawierający boczny łańcuch zakończony pierścieniem δ-walerolaktonu (od półsyntetycznego leku, simwastatyny, różni się brakiem 2 grup metylowych). Jest inhibitorem reduktazy HMG-CoA oraz hamuje podziały komórkowe w fazie G1.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W 1959 w Instytucie Molekularnej Biologii Komórki i Genetyki Maxa Plancka odkryto enzym reduktazę HMG-CoA pełniący kluczową rolę w szlaku metabolicznym syntezy cholesterolu^[5]. W latach 60. XX w. ustalono, iż wątroba nawet przy diecie bezcholesterolowej jest w stanie zwiększyć swoją zdolność do syntezy cholesterolu w stopniu wystarczającym na pokrycie potrzeb całego organizmu^[6]. W 1973 roku^[6] zespół Akira Endō po przebadaniu ponad 6 tys. szczepów bakteryjnych wykazał, że substancja ML-236B (mewastatyna) wydzielana przez Penicillium citrinum ma właściwości obniżania poziomu cholesterolu oraz lipoproteiny niskiej gęstości w surowicy zwierząt i ludzi, jednakże badania na zwierzętach wykazały jej potencjalną toksyczność. W 1976 mewastatyna (pod nazwą kompaktyna) została wyizolowana z Penicillium brevicompactum przez Aliana Browna jako potencjalny nowy lek przeciwgrzybiczy^[7].

Mechanizm działania[edytuj | edytuj kod]

Mechanizm działania mewastatyny opiera się na specyficznym, kompetytywnym i odwracalnym hamowaniu reduktazy HMG-CoA, co następuje natychmiast po wniknięciu do komórki wątrobowej. Skutkiem jest nasilenie transkrypcji genu kodującego receptor dla lipoprotein niskiej gęstości (LDL), wzrost liczby receptorów kodowanych przez gen na powierzchni błony komórkowej i zwiększenie wychwytu z krwi lipoprotein niskiej oraz pośredniej gęstości^[8].

Zastosowania[edytuj | edytuj kod]

Mewastatyna nigdy nie została zarejestrowana jako lek. W wysokich dawkach hamuje wzrost i wywiera działanie antyproliferacyjne na komórki czerniaka^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Mevastatin (Compactin) (CAS 73573-88-3) [online], Santa Cruz Biotechnology [dostęp 2014-01-22] (ang.).
↑ Mevastatin, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB06693 [dostęp 2020-06-29] (ang.).
↑ Abu T.M.A.T.M. Serajuddin Abu T.M.A.T.M., Sunanda A.S.A. Ranadive Sunanda A.S.A., Eileen M.E.M. Mahoney Eileen M.E.M., Relative lipophilicities, solubilities, and structure-pharmacological considerations of 3-hydroxy-3-methylglutaryl-coenzyme a (HMG-COA) reductase inhibitors pravastatin, lovastatin, mevastatin, and simvastatin, „Journal of Pharmaceutical Sciences”, 80 (9), 1991, s. 830–834, DOI: 10.1002/jps.2600800905, PMID: 1800703 (ang.).
↑ Mevastatin, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2014-01-22] (ang.).
↑ MaciejM. Banach MaciejM., JacekJ. Rysz JacekJ., Krzysztof J.K.J. Filipiak Krzysztof J.K.J., Simwastatyna, Gdańsk: Via Medica, 2009, s. 2–3, ISBN 978-83-7599-118-5 .
↑ ^a ^b AkiraA. Endo AkiraA., The discovery and development of HMG-CoA reductase inhibitors, „Journal of Lipid Research”, 33 (11), 1992, s. 1569–1582, PMID: 1464741 (ang.).
↑ Alian G.A.G. Brown Alian G.A.G. i inni, Crystal and Molecular Structure of Compactin, a New Antifungal Metabolite from Penicillium brevicompactum, „Journal of the Chemical Society, Perkin Transactions 1”, 11, 1976, s. 1165–1170, DOI: 10.1039/P19760001165, PMID: 945291 (ang.).
↑ ^a ^b MaciejM. Banach MaciejM., Krzysztof J.K.J. Filipiak Krzysztof J.K.J., GrzegorzG. Opolski GrzegorzG., Aktualny stan wiedzy na temat statyn, Poznań 2013, s. 31, ISBN 978-83-63622-21-3 .
↑ Sharon A.S.A. Glynn Sharon A.S.A. i inni, The 3-hydroxy-3-methylglutaryl-coenzyme A reductase inhibitors, simvastatin, lovastatin and mevastatin inhibit proliferation and invasion of melanoma cells, „BMC Cancer”, 8 (1), 2008, s. 9, DOI: 10.1186/1471-2407-8-9, PMID: 18199328, PMCID: PMC2253545 (ang.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[SCB-1] Mevastatin (Compactin) (CAS 73573-88-3) [online], Santa Cruz Biotechnology [dostęp 2014-01-22] (ang.).

[DrugBank-2] Mevastatin, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB06693 [dostęp 2020-06-29] (ang.).

[Serajuddin-3] Abu T.M.A.T.M. Serajuddin Abu T.M.A.T.M., Sunanda A.S.A. Ranadive Sunanda A.S.A., Eileen M.E.M. Mahoney Eileen M.E.M., Relative lipophilicities, solubilities, and structure-pharmacological considerations of 3-hydroxy-3-methylglutaryl-coenzyme a (HMG-COA) reductase inhibitors pravastatin, lovastatin, mevastatin, and simvastatin, „Journal of Pharmaceutical Sciences”, 80 (9), 1991, s. 830–834, DOI: 10.1002/jps.2600800905, PMID: 1800703 (ang.).

[CID-4] Mevastatin, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2014-01-22] (ang.).

[BRF-5] MaciejM. Banach MaciejM., JacekJ. Rysz JacekJ., Krzysztof J.K.J. Filipiak Krzysztof J.K.J., Simwastatyna, Gdańsk: Via Medica, 2009, s. 2–3, ISBN 978-83-7599-118-5 .

[Hist-6] AkiraA. Endo AkiraA., The discovery and development of HMG-CoA reductase inhibitors, „Journal of Lipid Research”, 33 (11), 1992, s. 1569–1582, PMID: 1464741 (ang.).

[Kompaktyna-7] Alian G.A.G. Brown Alian G.A.G. i inni, Crystal and Molecular Structure of Compactin, a New Antifungal Metabolite from Penicillium brevicompactum, „Journal of the Chemical Society, Perkin Transactions 1”, 11, 1976, s. 1165–1170, DOI: 10.1039/P19760001165, PMID: 945291 (ang.).

[BFO-8] MaciejM. Banach MaciejM., Krzysztof J.K.J. Filipiak Krzysztof J.K.J., GrzegorzG. Opolski GrzegorzG., Aktualny stan wiedzy na temat statyn, Poznań 2013, s. 31, ISBN 978-83-63622-21-3 .

[Melanoma-9] Sharon A.S.A. Glynn Sharon A.S.A. i inni, The 3-hydroxy-3-methylglutaryl-coenzyme A reductase inhibitors, simvastatin, lovastatin and mevastatin inhibit proliferation and invasion of melanoma cells, „BMC Cancer”, 8 (1), 2008, s. 9, DOI: 10.1186/1471-2407-8-9, PMID: 18199328, PMCID: PMC2253545 (ang.).

[1]

[3]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]