Mleczaj kokosowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
mleczaj kokosowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Lactarius glyciosmus (Fr.) Fr. Epicr. syst. mycol.: 348 (Uppsala, 1838) | |
Mleczaj kokosowy (Lactarius glyciosmus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Gatunek ten został poprawnie zdiagnozowany taksonomicznie po raz pierwszy przez Eliasa Friesa (jako Agaricus glyciosmus) w drugim tomie "Observationes mycologicae præcipue ad illustrandam Floram Svecicam" z 1818 r., następnie, w "Epicrisis systematis mycologici" z 1838 r. został przez niego przeniesiony do rodzaju Lactarius. Niektóre synonimy naukowe[2]:
- Agaricus glyciosmus Fr. 1818
- Galorrheus glyciosmus (Fr.) P. Kumm. 1871
- Lactarius impolitus sensu auct. 2005
- Lactifluus glyciosmus (Fr.) Kuntze 1891
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: mleczaj słodkawy i mleczaj wonny[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 1–5,5 cm, młode owocniki są płaskie, w miarę wzrostu rozprostowują się. Posiadają niewielki, stożkowaty garb. Brzeg początkowo podwinięty z omszonym kantem, potem równy i krótko karbowany. Powierzchnia początkowo omszona, oszroniona i błyszcząca, potem jedwabista, czasami z niewyraźnymi pręgami. Barwa jasna: liliowoszara, różowo-żółtawo-szara, lilioworóżowa lub jasnoszara z cielistym odcieniem. W stanie podeschniętym staje się jeszcze jąsniejsza: szarożółtawa, lub białawo-różowo-szara[4].
Blaszkowy, blaszki barwy kremowej lub bladoochrowej, prosto przyrośnięte lub lekko zbiegające na trzon, o różnej długości (mieszane), czasami rozwidlone, gęsto rozstawione[5].
Wysokość 1,5-7 cm, grubość 0,2-0,8 cm, walcowaty. Łamliwy, początkowo pełny, potem pusty. Powierzchnia początkowo biało oszroniona, potem gładka, podczas wysychania błyszcząca. Ma barwę od białawej do słabo różowej. W uciśniętych miejscach u starszych owocników po pewnym czasie trzon staje się żółtawy[4].
Zbudowany z kulistawych komórek, które powodują jego specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Barwy białawej, kruchy, o miękkiej konsystencji, charakterystycznej, przypominającej miąższ orzechów kokosa właściwego i lekko gorzkim posmaku[5].
U młodych okazów wydziela się obficie, u starszych słabo. Jest wodnistobiałe. W pierwszej chwili ma łagodny smak, później jednak ostry[4].
- Cechy mikroskopowe
Wysyp zarodników kremowy. Zarodniki elipsoidalne, o wymiarach 7–8,5×5,5–7 μm, pokryte brodawkami połączonymi częściowo listewkami tworzącymi niepełny siateczkowaty wzór. Cystydy licznie występują zarówno na ostrzu blaszek, jak i na ich boku. Są wrzecionowate, o rozmiarze 40–70,5× 6–8 μm[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Jest szeroko rozprzestrzeniony w Europie (w tym na Islandii) i Ameryce Północnej, występuje także na Nowej Zelandii[6]. W Polsce nie jest rzadki, w piśmiennictwie mykologcznym opisano jego występowanie na licznych stanowiskach na terenie całego kraju[3].
Występuje w różnego typu lasach i zaroślach, parkach miejskich, na obrzeżach lasów w obecności brzóz (Betula sp.)[3]. Preferuje kwaśne gleby. Wytwarza owocniki (w Europie) od sierpnia do października[5].
Znaczenie[edytuj | edytuj kod]
Grzyb mikoryzowy. Jest jadalny, jednak mało smaczny[3]. Po odpowiednim przyrządzeniu można go spożywać.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d Alina Skirgiełło: Mleczaj (Lactarius). Grzyby (Mycota), tom 25. Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), mleczaj (Lactarius). Kraków: PWN, 1998. ISBN 83-85444-65-3.
- ↑ a b c Ewald Gerhardt: Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik. Warszawa: 2006, s. 422. ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].