Myszak
| Peromyscus | |||
| Gloger, 1841[1] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – myszak plażowy (Peromyscus polionotus) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
myszak | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Peromyscus arboreus Gloger, 1841 (= Mus leucopus Rafinesque, 1818) | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Myszak[7] (Peromyscus) – rodzaj ssaków z podrodziny nowików (Neotominae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej i Środkowej[8][9][10].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała (bez ogona) 70–165 mm, długość ogona 40–180 mm, długość ucha 10–32 mm, długość tylnej stopy 15–38 mm; masa ciała 13–90 g[9][11].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj zdefiniował w 1841 roku niemiecki zoolog Constantin Wilhelm Lambert Gloger w książce swojego autorstwa o tytule Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte[1]. Na gatunek typowy Gloger wyznaczył (oznaczenie monotypowe) myszaka białostopego (P. leucopus).
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Peromyscus: gr. πηρα pēra ‘torba’; μυσκος muskos ‘myszka’, od zdrobnienia μυς mus, μυος muos ‘mysz’[12].
- Hesperomys: gr. ἑσπερος hesperos ‘zachodni’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[13]. Gatunek typowy: Murray wymienił kilkanaście gatunków nie wyznaczając typu nomenklatorycznego.
- Sitomys: gr. σιτος sitos ‘ziarno, kukurydza’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[14]. Gatunek typowy: Cricetus myoides Gapper, 1830 (= Mus leucopus Rafinesque, 1818).
- Vesperimus: łac. vesper, vesperis ‘wieczór’ (tj. zachodni); mus, muris ‘mysz’, od gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’[15]. Gatunek typowy: Mus leucopus Rafinesque, 1818.
- Trinodontomys: gr. τρι- tri- ‘trzy-’, od τρεις treis, τρια tria ‘trzy’; οδους odous, οδοντος odontos ‘ząb’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[16]. Gatunek typowy: Sitomys insolatus Rhoads, 1894 (= Hesperomys maniculatus J.A. Wagner, 1845).
- Haplomylomys: gr. ἁπλοος haploos ‘prosty’[17]; μυλη mulē „ząb trzonowy”[18]; μυς mus, μυος muos ‘mysz’[19]. Gatunek typowy: Hesperomys eremicus S.F. Baird, 1857.
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie i wymarłe po 1500 roku gatunki[20][11][8][7]:
- Peromyscus pembertoni Burt, 1932 – myszak jasnostopy – takson wymarły
- Peromyscus hooperi M.R. Lee & Schmidly, 1977 – myszak murawowy
- Peromyscus crinitus (Merriam, 1891) – myszak wąwozowy
- Peromyscus californicus (Gambel, 1848) – myszak kalifornijski
- Peromyscus merriami Mearns, 1896 – myszak ubogi
- Peromyscus eremicus (S.F. Baird, 1857) – myszak kaktusowy
- Peromyscus eva O. Thomas, 1898 – myszak półwyspowy
- Peromyscus avius Osgood, 1909
- Peromyscus fraterculus (G.S. Miller, 1892) – myszak graniczny
- Peromyscus caniceps Burt, 1932 – myszak szarogłowy
- Peromyscus dickeyi Burt, 1932 – myszak tortugański
- Peromyscus guardia Townsend, 1912 – myszak zatokowy
- Peromyscus gossypinus (Le Conte, 1853) – myszak bawełniany
- Peromyscus leucopus (Rafinesque, 1818) – myszak białostopy
- Peromyscus sejugis Burt, 1932 – myszak stokowy
- Peromyscus gambelii (S.F. Baird, 1857)
- Peromyscus keeni (Rhoads, 1894) – myszak alaskański
- Peromyscus maniculatus (J.A. Wagner, 1845) – myszak leśny
- Peromyscus purepechus Léon-Tapia, Fernández, Rico, Cervantes, & Espinosa de los Monteros, 2020
- Peromyscus labecula D.G. Elliot, 1903
- Peromyscus sonoriensis (Le Conte, 1853)
- Peromyscus polionotus (J.A. Wagner, 1843) – myszak plażowy
- Peromyscus melanotis J.A. Allen & F.M. Chapman, 1897 – myszak czarnouchy
- Peromyscus melanurus Osgood, 1909 – myszak czarnoogonowy
- Peromyscus megalops Merriam, 1898 – myszak brązowy
- Peromyscus melanocarpus Osgood, 1904 – myszak nadgarstkowy
- Peromyscus slevini Mailliard, 1924 – myszak kataliński
- Peromyscus perfulvus Osgood, 1945 – myszak śniady
- Peromyscus chrysopus Hooper, 1955
- Peromyscus melanophrys (Coues, 1874) – myszak czarnowąsy
- Peromyscus leucurus (O. Thomas, 1894)
- Peromyscus micropus R.H. Baker, 1952
- Peromyscus zamorae Osgood, 1904
- Peromyscus mekisturus Merriam, 1898 – myszak pustelniczy
- Peromyscus mayensis Carleton & Huckaby, 1975 – myszak malajski
- Peromyscus stirtoni Dickey, 1928 – myszak honduraski
- Peromyscus yucatanicus J.A. Allen & F.M. Chapman, 1897 – myszak jukatański
- Peromyscus tropicalis G.G. Goodwin, 1932
- Peromyscus nudipes (J.A. Allen, 1891)
- Peromyscus mexicanus (Saussure, 1860) – myszak meksykański
- Peromyscus totontepecus Merriam, 1898
- Peromyscus angelensis Osgood, 1904
- Peromyscus gymnotis O. Thomas, 1894 – myszak nagouchy
- Peromyscus zarhynchus Merriam, 1898 – myszak drzewny
- Peromyscus gardneri Lorenzo, Álvarez-Castañeda, Pérez-Consuegra & Patton, 2016
- Peromyscus nicaraguae J.A. Allen, 1908
- Peromyscus salvadorensis Dickey, 1928
- Peromyscus guatemalensis Merriam, 1898 – myszak gwatemalski
- Peromyscus bakeri Álvarez-Castañeda, Lorenzo, Segura-Trujillo & Pérez-Consuegra, 2019
- Peromyscus carolpattonae Álvarez-Castañeda, Lorenzo, Segura-Trujillo & Pérez-Consuegra, 2019
- Peromyscus grandis G.G. Goodwin, 1932 – myszak duży
- Peromyscus furvus J.A. Allen & F.M. Chapman, 1897 – myszak czarnawy
- Peromyscus latirostris Dalquest, 1950
- Peromyscus sagax D.G. Elliot, 1903 – myszak skromny
- Peromyscus madrensis Merriam, 1898 – myszak pacyficzny
- Peromyscus stephani Townsend, 1912 – myszak pustynny
- Peromyscus simulus Osgood, 1904 – myszak nizinny
- Peromyscus boylii (S.F. Baird, 1855) – myszak zaroślowy
- Peromyscus schmidlyi R.D. Bradley, D.S. Carroll, Haynie, Muñiz Martínez, M.J. Hamilton & Kilpatrick, 2004 – myszak białopalcy
- Peromyscus levipes Merriam, 1898 – myszak zwinny
- Peromyscus ensinki R.D. Bradley, Ordóñez-Garza, Thompson, Wright, Ceballos, Kilpatrick & Schmidly, 2021
- Peromyscus greenbaumi R.D. Bradley, Ordóñez-Garza, Thompson, Wright, Ceballos, Kilpatrick & Schmidly, 2021
- Peromyscus carletoni R.D. Bradley, Ordóñez-Garza, Sotero-Caio, Huynh, Kilpatrick, Iñiguez-Dávalos & Schmidly, 2014
- Peromyscus kilpatricki R.D. Bradley, Ordóñez-Garza, Ceballos, Rogers & Schmidly, 2019
- Peromyscus beatae O. Thomas, 1903 – myszak orizabański
- Peromyscus spicilegus J.A. Allen, 1897 – myszak skrzętny
- Peromyscus winkelmanni Carleton, 1977 – myszak epifityczny
- Peromyscus cordillerae Dickey, 1928
- Peromyscus hylocetes Merriam, 1898 – myszak płowy
- Peromyscus aztecus (Saussure, 1860) – myszak aztecki
- Peromyscus laceianus V.O. Bailey, 1906
- Peromyscus pectoralis Osgood, 1904 – myszak wyżynny
- Peromyscus collinus Hooper, 1952
- Peromyscus gratus Merriam, 1898 – myszak lawowy
- Peromyscus ochraventer R.H. Baker, 1951 – myszak ochrowobrzuchy
- Peromyscus polius Osgood, 1904 – myszak kreolski
- Peromyscus truei (Shufeldt, 1885) – myszak piniowy
- Peromyscus attwateri J.A. Allen, 1895 – myszak teksański
- Peromyscus nasutus (J.A. Allen, 1891) – myszak podgórski
- Peromyscus difficilis (J.A. Allen, 1891) – myszak skalny
- Peromyscus amplus Osgood, 1904
- Peromyscus felipensis Merriam, 1898
- Peromyscus bullatus Osgood, 1904 – myszak jałowcowy
Opisano również gatunki wymarłe w czasach prehistorycznych:
- Peromyscus anyapahensis J.A. White, 1966[21] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus baumgartneri Hibbard, 1954[22] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Peromyscus berendsensis Starrett, 1956[23] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus cochrani Hibbard, 1955[24] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus complexus Albright, 1999[25] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus cragini Hibbard, 1944[26] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus cumberlandensis Guilday & Handley, 1967[27] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus hagermanensis Hibbard, 1962[28] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus irvingtonensis Savage, 1951[29] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus kansasensis Hibbard, 1941[30] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Peromyscus maldonadoi Álvarez Solórzano, 1967[31] (Meksyk; plejstocen)
- Peromyscus maximus Albright, 1999[32] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus nesodytes R.W. Wilson, 1936[33] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus nosher Gustafson, 1978[34] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Peromyscus progressus Hibbard, 1960[35] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Peromyscus sarmocophinus Ruez, 2001[36] (Stany Zjednoczone; pliocen)
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Nie Hesperomys Waterhouse, 1839 (Cricetidae).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Cz. 1. Breslau: A. Schulz, 1841, s. 95. (niem.).
- ↑ A. Murray: The Geographical Distribution of Mammals. London: Day and Son, 1866, s. 358. (ang.).
- ↑ L. Fitzinger. Versuch einer natürlichen Anordnung der Nageihiere (Rodentia). „Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe”. 56, s. 97, 1857. (niem.).
- ↑ E. Coues. Synopsis of the Muridae of North America. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 26, s. 178, 1874. (ang.).
- ↑ S.N. Rhoads. Descriptions of four new species and two subspecies of White-footed mice from the United States and British Columbia. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 46, s. 256, 1894. (ang.).
- ↑ W.H. Osgood. Haplomylomys, a new subgenus of Peromyscus. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 17, s. 53, 1904. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 241–243. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 376–386. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 377–395. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Peromyscus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-28].
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 239–244. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 525.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 321.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 634.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 705.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 693.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 116.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 161.
- ↑ Jaeger 1959 ↓, s. 160.
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-06]. (ang.).
- ↑ J.A. White. A new Peromyscus from the Late Pleistocene of Anacapa Island, California, with notes on variation in Peromyscus nesodytes Wilson. „Contributions in science”. 96, s. 2, 1966. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard. Second contribution to the Rexroad fauna. „Transactions of the Kansas Academy of Science”. 57 (2), s. 232, 1954. DOI: 10.2307/3626027. (ang.).
- ↑ A. Starrett. Pleistocene mammals of the Berends fauna of Oklahoma. „Journal of Paleontology”. 30 (5), s. 1188, 1956. JSTOR: 1300615. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard. The Jinglebob Interglacial (Sangamon?) fauna from Kansas and its climatic significance. „Contributions from the Museum of Paleontology, University of Michigan”. 12 (10), s. 210, 1955. (ang.).
- ↑ Albright 1999 ↓, s. 61.
- ↑ C.W. Hibbard. Stratigraphy and vertebrate paleontology of Pleistocene deposits of southwestern Kansas. „Geological Society of America Bulletin”. 55 (6), s. 724, 1944. DOI: 10.1130/GSAB-55-707. (ang.).
- ↑ J.E. Guilday & Ch.O. Handley, Jr.. A new Peromyscus (Rodentia: Cricetidae) from the Pleistocene of Maryland. „Annals of the Carnegie Museum”. 39 (6), s. 93, 1967. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard. Two new rodents from the Early Pleistocene of Idaho. „Journal of Mammalogy”. 43 (4), s. 484, 1962. DOI: 10.2307/1376911. (ang.).
- ↑ D.E. Savage. Late Cenozoic vertebrates of the San Francisco Bay region. „University of California Publications, Bulletin of the Department of Geological Sciences”. 28 (10), s. 228, 1951. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard. New mammals from the Rexroad Fauna, Upper Pliocene of Kansas. „The American midland naturalist”. 26 (2), s. 352, 1941. DOI: 10.2307/2420965. (ang.).
- ↑ S.T. Álvarez Solórzano. Roedores fósiles del Pleístoceno del Tequesquinahua, Estado de México, México. „Acta Zoológica Mexicana”. 8 (3), s. 1–16, 1966. (hiszp.).
- ↑ Albright 1999 ↓, s. 60.
- ↑ R.W. Wilson. A new Pleistocene deer-mouse from Santa Rosa Island, California. „Journal of Mammalogy”. 17 (4), s. 408, 1936. DOI: 10.2307/1374408. (ang.).
- ↑ E.P. Gustafson. The vertebrate faunas of the Pliocene Ringold Formation, south-central Washington. „Bulletin of the Museum of Natural History, University of Oregon”. 23, s. 27, 1978. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard & D.W. Taylor. Two Late Pleistocene faunas from southwestern Kansas. „Contributions from the Museum of Paleontology, University of Michigan”. 16 (1), s. 171, 1960. (ang.).
- ↑ D.R. Ruez. Early Irvingtonian (Latest Pliocene) rodents from Inglis 1C, Citrus County, Florida. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 21 (1), s. 7, 2001. DOI: 10.1671/0272-4634(2001)021[0153:EILPRF]2.0.CO;2. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).
- E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).
- L.B. Albright. Systematic Paleontology W: Biostratigraphy and vertebrate paleontology of the San Timoteo Badlands, southern California. „University of California Publications in Geological Sciences”. 144, s. 28–104, 1999. DOI: 10.1525/california/9780520098367.003.0005. (ang.).