One Tree Island

One Tree Island

Fragment obrazu uzyskanego przez satelitę Terra w grudniu 2001; czerwony kolor wskazuje roślinność na wyspie, która ulokowana jest w południowo-wschodniej części One Tree Reef
Kontynent	Australia
Państwo	Australia
Archipelag	południowa Wielka Rafa Koralowa
Powierzchnia	0,0555 km²
Najwyższy punkt	2 m n.p.m.
Populacja  • liczba ludności	0 – wyłącznie pracownicy naukowi
Położenie na mapie Australii One Tree Island
Położenie na mapie Queenslandu One Tree Island
23°30′30″S 152°05′30″E

One Tree Island – niewielka piaszczysta wyspa koralowa (część One Tree Reef) położona w południowej części Wielkiej Rafy Koralowej, w Capricorn and Bunker Group, niecałe 100 km na północny wschód od Gladstone. Znajduje się w granicach Parku Narodowego Capricornia Cays. Zajmuje powierzchnię blisko 5,5 ha. Część okolicznych wysp zostało uznanych przez BirdLife International za ostoję ptaków IBA. Od 1974 wyspą zarządza University of Sydney, wymagana jest zgoda na pobyt, w tym prowadzenie badań. W One Tree Island Research Station (OTIRS) może zostać zakwaterowane najwyżej 28 osób.

Lokalizacja

One Tree Island wchodzi w skład Capricorn and Bunker Group w południowej części Wielkiej Rafy Koralowej. Oddalona jest o około 92–100 km od Gladstone na wybrzeżu Queensland. Leży blisko 19– 20 km na południowy wschód od Heron Island.

Ochrona i administracja

One Tree Island położona jest w Parku Narodowym Capricornia Cays. Razem z wyspami Wreck, Hoskyn i Fairfax znajduje się w wydzielonej strefie parku, Special Management Area, gdzie zabroniona jest turystyka i rekreacja. Dostęp do terenu rafy przyznawany jest jedynie w związku z działalnością naukową dopuszczaną przez Nature Conservation Act. Wyspa stanowi ostoję dzikiej przyrody na mocy Fauna Conservation Act z 1952. Podobnie jak na Heron Island, na One Tree Island znajduje się stacja badawcza należąca do University of Sydney. Muzeum Australijskie przejęło wyspę w dzierżawę (a od kilku lat prowadziło badania na jej terenie) na okres 1969–1971 za sprawą Franka Talbota, ówczesnego dyrektora muzeum. W 1971 rozpoczęto budowę stacji. Działa od 1976 roku, jednak University of Sydney zarządza terenem wyspy już od 1974.

Ukształtowanie terenu

Obraz uzyskany przez satelitę Sentinel 2A 15 marca 2019. One Tree Island jest widoczna w południowo-wschodniej części rafy

Obraz z tego samego satelity, 21 grudnia 2019. Przy niższym poziomie wody wyraźnie widać One Tree Reef i jej trzy laguny (ciemniejsze plamy)

One Tree Reef, gdzie znajduje się wyspa, w najszerszych miejscach mierzy około 4,7 na 2,7 km (według innego, nowszego źródła – 3,5 na 5,5 km). Zajmuje powierzchnię 14 km². Obejmuje trzy laguny, w których rozsiane są rafy kępkowe (ang. patch reefs). Dwie z nich znajdują się około 0,3 m nad średnim poziomem morza podczas odpływu. Na One Tree Island dopłynąć można jedynie podczas 30 minut, kiedy poziom wody w trakcie przypływu jest najwyższy. Wyróżnić można co najmniej 6 nasypów powstałych z okruchów z niszczenia rafy. Nazwane są, kolejno: First, Second, Third, Long i Wreck Banks; ostatni nie ma nazwy, okala częściowo lagunę numer 3. Na nasypach nie ma roślinności. Są budowane lub wymywane przez prądy i fale.

One Tree Island usytuowana jest w południowo-wschodniej części rafy. Jej powierzchnia jest podawana różnie: około 4 ha (na stronie University of Sydney), między 3 a 4 ha (według pierwszego przekrojowego artykułu o wyspie, szczególnie jej ornitofaunie, z 1979) oraz około 5,55 ha (według artykułu z 1984, na który powołano się jednak w rządowej publikacji z 2012). Jej kształt przyrównano do szerokiego bumerangu. Leży po nawietrznej stronie rafy, odwrotnie niż okoliczne wyspy koralowe. Mierzy blisko 250 m w najdłuższym miejscu i 150 m w najszerszym. Najwyższy punkt położony jest 2 m n.p.m., przyjmując za punkt odniesienia poziom w trakcie przypływu.

Flora i fauna

Według stanu wiedzy z 1984, z 5,55 ha blisko 3,81 ha (68,9%) pokrywała roślinność. Większość wyspy porastają niskie krzewy Wedelia biflora. Na obrzeżach rozrzucone jest kilka skupisk drzew Pisonia grandis i Heliotropium argeteum. Blisko środka wyspy rosną skupione pandany (Pandanus). Płytki basen pływowy otaczają niskie sukulenty Sesuvium portulacastrum. W raporcie z 2012 wymieniono 28 gatunków roślin stwierdzonych na One Tree Island (od pospolitych po bardzo rzadkie), z czego 8 to obce gatunki. Z formacji roślinnych największą powierzchnię zajmuje ta złożona z W. biflora i Abutilon albescens, drugą i trzecią w kolejności – z Canavalia rosea oraz drzew Pisonia.

One Tree Reef jest objęta monitoringiem w ramach AIMS Long-term Monitoring Program (LTMP) i Marine Monitoring Program (MMP). W drugiej połowie 2020 koralowce twarde, czyli wytwarzające szkielet w procesie kalcyfikacji, zajmowały 55,7% powierzchni rafy, koralowce miękkie natomiast – 5%. Średnie wyniki uzyskiwane podczas kontroli w latach 90. XX wieku, pierwszej oraz drugiej dekady XX wieku wynosiły odpowiednio 23%, 63% i 66%. Większość koralowców należy do rodziny Acroporidae (z rzędu korali madreporowych, Scleractinia). Podczas kontroli w podanych przedziałach czasowych na One Tree Reef stwierdzano średnio 29, 60 i 49 gatunków ryb (ogółem między 17 a 66), a w 2020 – 49.

Według planu zagospodarowania Parku Narodowego Capricornia Cays na One Tree Island gniazdują ptaki morskie należące do najwyżej 8 gatunków. K. Hulsman (1979) wymienił ich jednak 10. Część gniazduje tu nieregularnie. Pierwsze dokładniejsze badania nad ptakami lęgowymi wyspy rozpoczęły się w 1968. Należą do nich: czapla czczona (Egretta sacra), ostrygojad australijski (Haematopus fuliginosus), mewa czerwonodzioba (Chroicocephalus novaehollandiae), rybitwy: rybitwa różowa (Sterna dougallii), równikowa (Sterna sumatrana), czarnogrzbieta (Onychoprion fuscatus), brunatnogrzbieta (O. anaethetus), złotodzioba (Thalasseus bergii) i bengalska (T. bengalensis) oraz rybołówka atolowa (Anous minutus). Pierwsze pomyślne lęgi rybołówki stwierdzono w 1978.

Badania naukowe

Wyspa została odkryta 10 stycznia 1843 w trakcie podróży HMS „Fly”, której celem było zbadanie wysp i raf Wielkiej Rafy Koralowej oraz Cieśniny Torresa. Nazwę One Tree Island nadał Joseph Beete Jukes. Musiał zobaczyć tylko jedno drzewo, prawdopodobnie po przejściu cyklonu.

Pierwsza przyrodnicza wyprawa dotarła do wyspy w latach 20. XX wieku. Właściwe badania rozpoczęły się w 1965, kiedy to wyprawie przewodził Frank Talbot, dyrektor Muzeum Australijskiego. Skupione były na ekologii ryb zamieszkujących tropikalną rafę, zainteresowanie którą trwa do dziś. W 1975 wyspę przejął University of Sydney. Rok później zaczęła działać stacja badawcza, Opublikowano wyniki ponad 300 badań dotyczących Wielkiej Rafy Koralowej, a skupionych na One Tree Island. Ich głównymi tematami są zmiany klimatu i blaknięcie raf koralowych, eutrofizacja w systemach raf koralowych, przemiany chemiczne węglanu wapnia, procesy geologiczne (w tym sedymentacja) oraz ekologia organizmów rafowych.

Stacja badawcza OTIRS może pomieścić – zależnie od źródła – 28 lub 35 osób (pierwsza wartość podana jest obecnie, to jest w 2021, na stronie uniwersytetu) zakwaterowanych w dwóch budynkach. Zapewnia możliwość pracy w dowolnych warunkach pogodowych. Jest samowystarczalna w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną dzięki fotoogniwom. W 2009 trwała znacząca rozbudowa instalacji fotowoltaicznej. Pierwotnie stację zasilała turbina wiatrowa. Wykorzystywana jest woda deszczowa, co umożliwia zachowanie higieny przebywających na niej osób w podstawowym zakresie. Nieczystości są unieszkodliwiane przez trzy toalety kompostujące; za odpady odpowiadają użytkownicy stacji, jako że znajduje się na terenie parku narodowego. Transport odbywa się drogą morską, częściowo przez Heron Island, lub poprzez wodnosamolot.