Parafia Trójcy Przenajświętszej w Zambrowie
 Kościół p.w. Trójcy Przenajświętszej w Zambrowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Cmentarna 2, |
| Data powołania | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Diecezja | |
| Dekanat | |
| Kościół | |
| Proboszcz |
ks. prałat dr Wojciech Nowacki |
| Wezwanie | |
| Wspomnienie liturgiczne |
Uroczystość Trójcy Przenajświętszej oraz Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny |
Położenie na mapie Zambrowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu zambrowskiego  | |
 52°58′57,3″N 22°14′42,4″E/52,982583 22,245111
| |
Kapliczka
Parafia pw. Trójcy Przenajświętszej w Zambrowie – rzymskokatolicka parafia należąca do dekanatu Zambrów, diecezji łomżyńskiej, metropolii białostockiej[1].
Parafia jest siedzibą dekanatu Zambrów, a jej proboszcz piastuje także funkcję dziekana[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Powstanie parafii[edytuj | edytuj kod]
Parafia Trójcy Przenajświętszej została erygowana 4 maja 1283 r. z fundacji Konrada II księcia Czerskiego i Mazowieckiego. W XIII wieku w okresie walk rusko-litewsko-polskich parafia przestała istnieć[3].
Wznowiono ją z fundacji księcia Janusza I pod koniec XIV, informacje o funkcjonowaniu wznowionej parafii pochodzą z 1466 r.
Miejsca święte[edytuj | edytuj kod]
Kościół parafialny[edytuj | edytuj kod]
Niektóre źródła podają, że pierwotny kościół zniszczył pożar w 1538 r., następny zaś kościół służył wiernym do 1874 r. Obecny zabytkowy kościół murowany p.w. Trójcy Przenajświętszej został zbudowany w latach 1874 - 1879 staraniem ks. Pawła Makowskiego i ks. Aleksandra Mioduszewskiego. Świątynia została konsekrowana w dniu 4 czerwca 1925 r. przez ks. biskupa Romualda Jałbrzykowskiego. Podczas II wojny światowej budynek doznał poważnych zniszczeń, ale został odrestaurowany dzięki staraniom ks. prob. Aleksandra Srzednickiego.
Zabytkowy wystrój kościoła[edytuj | edytuj kod]
 |
Zasugerowano, aby ta sekcja została przeniesiona do artykułu Kościół Trójcy Przenajświętszej w Zambrowie. |
- epitafium inskrypcyjne Macieja Laskowskiego (zm. 1543), ufundowane przez jego pasierba Jana Wysockiego herbu Odrowąż, sekretarza króla Zygmunta Augusta (tablica znajduje się w lewej nawie za konfesjonałem)
- epitafium inskrypcyjne Mateusza Krajewskiego (zm. 1760), ufundowana przez jego syna ks. Marcina Krajewskiego (proboszcza zambrowskiego)[4]
- epitafium inskrypcyjne Bartłomieja Laskowskiego (zm. 1652 r.), ufundowane w 1655 r. przez jego syna Stanisława Laskowskiego, wojewodę płockiego; przeniesione z nieistniejącego kościoła parafialnego
- epitafium inskrypcyjne Ignacego Jana Dąbrowskiego (zm. 1865 r.)
- epitafium inskrypcyjne Jana Mleczko (zm. 1868 r.) i jego żony Konstancji z Downarowiczów (zm. 1882 r.)
- monstrancja barokowa, ufundowana w 1698 r. przez proboszcza zambrowskiego ks. Adama Rostkowskiego
- kielich mszalny rokokowy z ok. 1600 r. (ofiarowany po 1641 r. przez Krzysztofa Koniecpolskiego, wojewodę bełskiego); obecnie używany jako puszka z pokrywą dorobioną ok. 1900 r.
- kielich mszalny, barokowy z XVIII w., podróżny
- kielich mszalny z poł. XIX w.
- kielich mszalny z pocz. XX w.
- puszka barokowa w 1626 r. ufundowana przez proboszcza Alberta Czaplicę
- puszka klasycystyczna z 1825 r.
- krzyż ołtarzowy, neobarokowy z końca XIX w.
Cmentarz parafialny[edytuj | edytuj kod]
Na terenie parafii znajduje się cmentarz grzebalny o powierzchni 4,0 ha w odległości 0,5 km od kościoła.
Inne budowle parafialne i obiekty małej architektury sakralnej[edytuj | edytuj kod]
Plebania[edytuj | edytuj kod]
Plebania murowana została wybudowana w latach 1986 - 1988.
Obszar parafii[edytuj | edytuj kod]
Miejscowości i ulice[edytuj | edytuj kod]
W granicach parafii znajdują się miejscowości:
oraz ulice Zambrowa:
- Chopina,
- Cmentarna,
- Fabryczna,
- Grunwaldzka (nr nieparzyste),
- Handlowa,
- Kościuszki,
- Lipowa,
- Łąkowa,
- Łomżyńska (nr nieparzyste; nr parzyste 2 i 4),
- Mazowiecka,
- Mickiewicza,
- Moniuszki,
- Obrońców Zambrowa,
- Ogrodowa (do nr 22),
- Ostrowska,
- Polowa,
- Poświątne,
- 71 Pułku Piechoty,
- Raginisa,
- Sikorskiego (nr nieparzyste),
- Świętokrzyska,
- Wądołkowska,
- Wiejska,
- Wilsona (nr 1 i 5),
- Wojska Polskiego (nieparzyste do nr 39; parzyste do nr 48);
Duszpasterze[edytuj | edytuj kod]
Poprzedni proboszczowie[edytuj | edytuj kod]
Proboszczowie pracujący w parafii od połowy XV w.:
- ks. Marcin z Idzikowic (ok. 1445) – pierwszy źródłowo potwierdzony proboszcz zambrowski[5]
- ks. Jan Bieliński, (ok. 1529–1545), kanonik katedralny płocki i kolegiaty warszawskiej, sekretarz królewski, późniejszy biskup płocki[6]
- ks. Scipion Włoch (Scipio Scholaris Italus) (1547–1550), sekretarz królewski, kanonik kolegiaty sandomierskiej[6]
- ks. Adam Pilichowski (1560–1587) sekretarz królewski, późniejszy biskup chełmski. Zatrzymał parafię zambrowską aż do śmierci.[7]
- ks. Paweł Maurycy Zaleski (1591–1601)[8]
- ks. Łukasz Stempnowski (1601–1616)[8]
- ks. Andrzej Gostkowski (1616–1619)[8]
- ks. Mikołaj Prodcielski (1619–1622), kanonik katedralny płocki[8]
- ks. Albert Czaplic (1622–1626)[5]
- ks. Jan Świerzewski (1627–1631)[8]
- ks. Marcin Gumowski (1631–1635), kanonik katedralny płocki[8]
- ks. Jan Pruszkowski (1635–1638)[8]
- ks. Jan Markiewicz (1638–1676), kanonik kolegiaty pułtuskiej[8]
- ks. Franciszek Pełka-Pełkacki (1676–1696), kanonik kolegiaty pułtuskiej[8]
w jego nieobecności parafią zarządzali:
- ks. Wojciech Antoni Cholewiński (1676)[8]
- ks. Wojciech Ostrowski (1676–1678)[8]
- ks. Szymon Stanisław Grzymała (1678–1682) proboszcz puchalski[8]
- ks. Jan Stefan Lissowski (1682–1687)[8]
- ks. Andrzej Mętnowski (1687–1691)[8]
- ks. Kazimierz Jan Wądołkowski (1691–1696)[8]
- ks. Urban Jan Mętnowski (1696)[8]
- ks. Adam Andrzej Rostkowski (1696–1710), kanonik katedralny płocki[8]
- ks. Urban Jan Mętnowski (1710–1712)[8]
- ks. Joachim Józef Krajewski (1712–1718)[8]
- ks. Grzegorz Antoni Dziekoński (1718–1726)[8]
- ks. Mateusz Franciszek Łada (1726–1744) dziekan andrzejewski[8]
w jego nieobecności parafią zarządzał:
- ks. Stanisław Franciszek Grzymała (1745–1767), kanonik katedralny płocki, późniejszy dziekan łomżyński, proboszcz drozdowski[8]
- ks. Marcin Krajewski (1767–1809) kanonik katedralny płocki
- ks. Stanisław Kostka Choromański (1809–1836), od 1828 r. jednocześnie biskup pomocniczy sejneński i oficjał biskupi, w 1836 mianowany arcybiskupem warszawskim
- ks. Antoni Kaskowski (1836–1838)
- ks. Wincenty Wojciechowski (1838–1854) kanonik honorowy łowicki
- ks. Paweł Makowski (1855–1876) prałat archidiakon katedralny sejneński
- ks. Bartłomiej Piekarski (1876–1885)
- ks. Piotr Włostowski (1885–1913)
- ks. Wincenty Zieliński (1913–1924)
- ks. Aleksander Misiewicz (1924–1940)
- ks. Aleksander Srzednicki (1940–1946)
- ks. Franciszek Łapiński (1946–1956)
- ks. Henryk Kulbat (1956–1984), prałat kanonik katedralny łomżyński
- ks. Józef Milanowski (1984–1998), prałat kanonik katedralny łomżyński
- ks. Henryk Gołaszewski (1998–2004), prałat kanonik katedralny łomżyński
- ks. Jan Lucjan Grajewski (1 lipca–13 września 2004), prałat kanonik katedralny łomżyński
- ks. dr Jerzy Samsel (2004 - 2018), prałat kanonik katedralny łomżyński
- ks. Zbigniew Choromański (2018-2020), kanonik katedralny łomżyński
- ks. dr Wojciech Nowacki (od 25.08.2020), prałat kanonik katedralny łomżyński, wykładowca WSD w Łomży, Rektor WSD w Łomży w latach 2006-2012
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oficjalna strona Diecezji łomżyńskiej. Parafie dekanatu Zambrów.. [dostęp 2008-10-26].
- ↑ Oficjalna strona Diecezji łomżyńskiej. Dziekan dekanatu.. [dostęp 2008-10-27].
- ↑ Oficjalna strona Diecezji łomżyńskiej. Strona parafii Trójcy Przenajświętszej w Zambrowie.. [dostęp 2008-10-26].
- ↑ Andrzej Brzóska, Inskrypcje i tablice kościoła św. Trójcy w Zambrowie [online], Zambrowiacy.pl, 20 grudnia 2019 [dostęp 2020-08-23] (pol.).
- ↑ a b Maria Kałamajska-Saeed: Katalog zabytków sztuki: województwo łomżyńskie: Ciechanowiec, Zambrów, Wysokie Mazowieckie i okolice. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1986 r., s. 95-96. ISBN 83-221-0375-1.
- ↑ a b Ks. Tadeusz Żebrowski: Proboszczowie kościoła parafialnego w Łomży, a następnie prepozyci kościoła parafialnego Świętych Michała Archanioła i Jana Chrzciciela do początku XIX wieku, Studia Płockie 31, 2003 r., str. 195. [dostęp 2014-09-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-09-07)].
- ↑ Halina Kowalska, Adam Pilchowski (Pilichowski) h. Rogala [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2019-11-07] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Przegląd Katolicki, nr 31 z 1873 r., str. 490.. [dostęp 2014-09-06].