Philip Roth

Philip Roth
	; Philip Roth (1973)
Imię i nazwisko	Philip Milton Roth
Data i miejsce urodzenia	19 marca 1933 ; Newark
Data i miejsce śmierci	22 maja 2018 ; Nowy Jork
Narodowość	amerykańska
Język	angielski
Alma Mater	Bucknell University
Dziedzina sztuki	literatura piękna
Gatunek	proza
	Ważne dzieła
	Goodbye, Columbus; Kompleks Portnoya; Teatr Sabata; Amerykańska sielanka;
	Odznaczenia
	Nagrody
	Nagroda Pulitzera: 1998 Amerykańska sielanka; National Book Award: 1960 Goodbye, Columbus, 1995 Teatr Sabata, Medal za wybitny wkład w literaturę amerykańską, 2002; Nagroda Franza Kafki: 2001; Nagroda Bookera: Man Booker International Prize, 2011; Nagroda Księcia Asturii: Literatura, 2012;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Philip Milton Roth (ur. 19 marca 1933 w Newark, zm. 22 maja 2018 w Nowym Jorku^[1]) – amerykański pisarz żydowskiego pochodzenia, przez wiele lat wymieniany wśród kandydatów do Nagrody Nobla w dziedzinie literatury^[2]^[3].

Życiorys

Urodził się w mieście Newark w stanie New Jersey^[4] w konserwatywnej rodzinie żydowskiej. Większość jego wczesnych powieści i opowiadań rozgrywa się w tamtych okolicach.

W 1955, po ukończeniu Uniwersytetu Bucknella, wstąpił do United States Army, w której służył dwa lata. W 1959 opublikował swą pierwszą powieść Goodbye, Columbus^[5], za którą otrzymał prestiżową National Book Award. Światową sławę przyniosła mu jednak skandalizująca powieść Kompleks Portnoya (wyd. 1969)^[4].

Od lat sześćdziesiątych swą literacką karierę łączył z pracą naukową. Od 1988 był profesorem w nowojorskim Hunter College.

Oprócz wyżej wspomnianych, jego najbardziej znane powieści to: Operacja Shylock, Teatr Sabata, Amerykańska sielanka. Bohaterem wielu jego powieści jest Natan Zuckerman, uważany za literackie alter ego pisarza.

Za swą twórczość Roth otrzymał dwukrotnie National Book Critics Circle Award, trzykrotnie nagrodę PEN/Faulkner. W 2006 otrzymał za całokształt twórczości PEN/Nabokov Award(inne języki), a w maju 2011 Międzynarodową Nagrodę Bookera^[6].

W 2014 r. wycofał się z życia publicznego^[4].

Twórczość

Historie Zuckermana

Cień pisarza (The Ghost Writer)* (1979)
Zuckerman wyzwolony (Zuckerman Unbound)* (1981)
Lekcja anatomii (The Anatomy Lesson)* (1983)
Praska orgia (The Prague Orgy)* (1985)

* Powyższe tytuły zostały zebrane jako Zuckerman Bound^[7]

Przeciwżycie (The Counterlife) (1986)
Amerykańska sielanka (American Pastoral) (1997)
Wyszłam za komunistę (I Married a Communist) (1998)
Ludzka skaza (The Human Stain) (2000)
Duch wychodzi (Exit Ghost) (2007)

Cykl Davida Kepesha

Pierś (The Breast) (1972)
Nauczyciel pożądania lub Dyplom z pożądania (The Professor of Desire) (1977)
Konające zwierzę (The Dying Animal) (2001)

Inne utwory

Fakty: Autobiografia powieściopisarza (The Facts: A Novelist's Autobiography) (1988)
Oszustwo (Deception: A Novel) (1990)
Dziedzictwo. Historia prawdziwa (Patrimony: A Memoir) (1991)
Operacja Shylock (Operation Shylock: A Confession) (1993)
Spisek przeciwko Ameryce(inne języki) (The Plot Against America) (2004)
Goodbye, Columbus (1959)
Letting Go (1962)
Kiedy była dobra (When She Was Good) (1967)
Kompleks Portnoya (Portnoy's Complaint) (1969)
Nasza klika (Our Gang) (1971)
The Great American Novel (1973)
My Life As a Man (1974)
Teatr Sabata (Sabbath's Theater) (1995)
Everyman (2006)
Wzburzenie (Indignation) (2008), wyd. pol. 2011
Upokorzenie (The Humbling) (2009), wyd. pol. 2011
Nemezis (Nemesis) (2010), wyd. pol. 2012

Zbiory

Reading Myself and Others (1976)
A Philip Roth Reader (1980)
Shop Talk (2001)

Nagrody i odznaczenia

1960 National Book Award za Goodbye, Columbus
1986 National Book Critics Circle Award za The Counterlife
1991 National Book Critics Circle Award za Patrimony
1994 PEN/Faulkner Award za Operację Shylock
1994 Nagroda im. Karela Čapka(inne języki)
1995 National Book Award za Teatr Sabata
1998 Nagroda Pulitzera za Amerykańską sielankę
1998 Ambassador Book Award of the English Speaking Union za Wyszłam za komunistę
1998 National Medal of Arts
2001 PEN/Faulkner Award za Ludzką skazę
2001 Gold Medal In Fiction od American Academy of Arts and Letters
2001 Nagroda Franza Kafki
2002 Medal of Distinguished Contribution to American Letters od National Book Foundation
2005 Sidewise Award for Alternate History za Spisek przeciwko Ameryce
2006 PEN/Nabokov Award(inne języki) za całokształt twórczości
2007 PEN/Faulkner Award za Everyman
2011 Man Booker International Prize za całokształt twórczości
2012 Nagroda Księcia Asturii
2013 Komandor Orderu Legii Honorowej (Francja)^[8].

Zobacz też

Elegia (film 2008) – ekranizacja powieści Konające zwierzę

Przypisy

↑ Nelson Pressley: Philip Roth, seminal author of comical and simmering discontents, dies at 85. washingtonpost.com, 22 maja 2018. [dostęp 2018-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-23)]. (ang.).
↑ Jennifer Senior: Philip Roth Blows Up. New York Entertainment. [dostęp 2010-08-14].
↑ Jacek Wakar: Moralitet o wielkim bankructwie. Impresje obok Rotha. Kultura Liberalna, 2010-06-08. [dostęp 2010-08-14].
↑ ^a ^b ^c Philip Roth nie żyje. Wybitny pisarz zmarł w wieku 85 lat, „wyborcza”, 23 maja 2018 [dostęp 2018-05-23] (pol.).
↑ Philip Roth, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-05-23] (ang.).
↑ Philip Roth laureatem Bookera [online], Wyborcza.pl, 18 maja 2011 [dostęp 2011-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-22] .
↑ „Bound” w ścisłym tłumaczeniu z języka angielskiego znaczy „związać”, „przywiązywać”. W tym wypadku Zuckerman Bound oznacza serię publikacji ściśle związanych z Rothowskim bohaterem.
↑ L'écrivain Philip Roth décoré de la légion d'honneur [online], rtl.fr, 28 września 2013 [dostęp 2014-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-20] (fr.).

Linki zewnętrzne

[1] Nelson Pressley: Philip Roth, seminal author of comical and simmering discontents, dies at 85. washingtonpost.com, 22 maja 2018. [dostęp 2018-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-23)]. (ang.).

[nymag.com-2] Jennifer Senior: Philip Roth Blows Up. New York Entertainment. [dostęp 2010-08-14].

[kulturaliberalna.pl-3] Jacek Wakar: Moralitet o wielkim bankructwie. Impresje obok Rotha. Kultura Liberalna, 2010-06-08. [dostęp 2010-08-14].

[:0-4] Philip Roth nie żyje. Wybitny pisarz zmarł w wieku 85 lat, „wyborcza”, 23 maja 2018 [dostęp 2018-05-23] (pol.).

[Encyclopaedia_Britannica-5] Philip Roth, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-05-23] (ang.).

[6] Philip Roth laureatem Bookera [online], Wyborcza.pl, 18 maja 2011 [dostęp 2011-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2011-05-22] .

[7] „Bound” w ścisłym tłumaczeniu z języka angielskiego znaczy „związać”, „przywiązywać”. W tym wypadku Zuckerman Bound oznacza serię publikacji ściśle związanych z Rothowskim bohaterem.

[8] L'écrivain Philip Roth décoré de la légion d'honneur [online], rtl.fr, 28 września 2013 [dostęp 2014-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2014-02-20] (fr.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

2005-2015	2005: Kadare 2007: Achebe 2009: Munro 2011: Roth 2013: Davis 2015: Krasznahorkai
2016-2030	2016: Han 2017: Grossman 2018: Tokarczuk 2019: Al-Harthi 2020: Rijneveld 2021: Diop 2022: Shree 2023: Gospodinow 2024: Erpenbeck