Pomniki w Gorzowie Wielkopolskim

W Gorzowie Wielkopolskim znajduje się kilkadziesiąt pomników, obelisków, rzeźb ustawianych z różnych okazji i w różnym czasookresie. Najczęściej pomniki te przedstawiają i przypominają postać historyczną, lub zdarzenie historyczne. Część z nich poświęcona jest regionalnym postaciom, część nie ma oficjalnej nazwy. Jednak wszystkie one wpływają na znaczną poprawę estetyki miasta, a przy tym pamięć o osobach lub zdarzeniach przedstawionych na nich jest wciąż żywa.

Pomniki

Pomnik Adama Mickiewicza (proj. J. Gosławski)

Pomnik Edwarda Jancarza

Pomnik Szymona Giętego

Pomnik Papuszy w Parku Róż

Pomnik Jana Korcza

Pomnik Ernsta Henselera

Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego

Pomnik Marszałka Józefa Piłsudskiego został odsłonięty podczas uroczystości patriotycznych 11 listopada 2008 roku.

Pomnik Adama Mickiewicza

Pomnik ten znajduje się w centrum miasta, nieopodal dworca kolejowego Gorzów Wlkp. i dworca autobusowego. Stoi on na niewielkim skwerze niemal naprzeciw Domu Towarowego „Rolnik”. Jego autorem jest znany rzeźbiarz i medalier Józef Gosławski. Pomnik został wzniesiony w 1957 roku.

Pomnik Jana Pawła II

Pomnik ten, odsłonięty w 1999 r. stoi na placu Jana Pawła II, który mieści się na gorzowskiej dzielnicy Górczyn. Prezentuje on postać Papieża z otwartymi rękami a napis głosi: „Nie bójcie się dawać świadectwa, nie lękajcie się świętości”. Pomnik stoi w miejscu odprawienia mszy polowej w roku pielgrzymki Papieża Jana Pawła II do ojczyzny, i jego pobytu w Gorzowie. Pomnik jest oświetlony nocą. Upamiętnia wizytę Ojca Świętego Jana Pawła II w Gorzowie Wlkp.

Pomnik Wilhelma Pluty

Pomnik biskupa gorzowskiego Wilhelma Pluty.

Pomnik Edwarda Jancarza

Pomnik ukazuje Edwarda Jancarza - żużlowca Stali Gorzów. Jancarz jest pierwszym żużlowcem na świecie, któremu postawiono pomnik. Uroczyste odsłonięcie nastąpiło w grudniu 2005 roku. Pomnik w całości wykonany został z brązu.

Pomnik Szymona Giętego

Rzeźba ukazuje postać Szymona Giętego, (właśc. Kazimierz Wnuk ur. 1914, zm. 1998). Pomnik odsłonięty 01.05.2004 roku na ul. Sikorskiego 111.

Pomnik Pawła Zacharka

Rzeźba autorstwa Zofii Bilińskiej uwieczniająca przewoźnika, który przez 20 lat woził mieszkańców miasta między brzegami rzeki została ustawiona na nadwarciańskim bulwarze.

Pomnik Jana Korcza

Na malowniczym skwerze u zbiegu ul. Łokietka i Chrobrego w styczniu 2010 r. usytuowano pomnik Jana Korcza. Postać siedząca na kamieniu ze szkicownikiem w ręku jest dziełem Zofii Bilińskiej.

Pomnik Ernsta Henselera

Rzeźba przedstawiająca malarza przy sztaludze jest dziełem Andrzeja Moskaluka, usytuowano ją u zbiegu ul. Łokietka i Chrobrego w styczniu 2010 r.

Pomnik Pierwszych Gorzowian

Pomnik ten ustawiony jest w Parku im. Mikołaja Kopernika, niedaleko kapliczki ewangelicko-augsburskiej. Wykonany jest w kształcie płaskiego kamienia ustawionego pionowo z tablicą na której widnieje napis: „Pamięci mieszkańców naszego miasta pochowanych na tym cmentarzu w latach 1831-1945”. Napis jest umieszczony również w języku niemieckim. Został ustawiony przez Zarząd Miasta i Stowarzyszenie BAG Landsberg/Warthe w 1993 r.

Pomnik Parku Mikołaja Kopernika

U wejścia do parku znajduje się niewielka tablica-pomnik upamiętniająca zagospodarowanie tegoż parku. Została ustawiona przez Miasto we współpracy z załogą Stilonu w czerwcu 1973 r. Na tablicy widnieje napis: „Park im. Mikołaja Kopernika zagospodarowany w czynie społecznym przez załogę ZWCh Stilon”.

Pomnik Braterstwa Broni

(Pomnik znajduje się na Placu Grunwaldzkim obok Dzwonu Zgody.)

Pomnik II Armii Wojska Polskiego

Pomnik ten mieści się w starej, zabytkowej części Gorzowa na Placu Nieznanego Żołnierza. Pomnik o kształcie przypominającym orła upamiętnia II Armię Wojska Polskiego pod dowództwem generała Karola Świerczewskiego. Pomnik został postawiony w 35 rocznicę Ludowego Wojska Polskiego w 1978 r. Jego autorem jest rzeźbiarz Jerzy Koczewski. Pomnik wykonany z białego sztucznego kamienia przedstawia dwie dłonie wznoszące ku górze polskiego, piastowskiego orła. Napis na pomniku głosi: „Żołnierzom 5 dywizji piechoty II Armii Wojska Polskiego z okazji 35 rocznicy LWP - społeczeństwo Gorzowa”.

Pomnik Pionierów Kolejnictwa

Pomnik ten stoi w bezpośrednim sąsiedztwie dworca kolejowego Gorzów Wlkp. Główny, na ul. Dworcowej. Zbudowany jest z dwóch smukłych, betonowych, wygiętych u góry części połączonych na górze znakiem kolejnictwa. Na środku znajduje się tablica na której napis głosi: „Kolejarzom Pionierom Miasta Gorzowa Wlkp. w 40. rocznicę powrotu Ziem Zachodnich do Macierzy Załoga Węzła PKP”. Pomnik ten został ustawiony w tym miejscu w kwietniu 1985 r.

Pomnik Bohaterów Wojennych

(tekst do opracowania)

Pomnik Bronisławy Wajs-Papuszy

Pomnik Bronisławy Wajs zwanej Papuszą, ukazuje poetkę siedzącą na pniu drzewa trzymającą książkę, z której wypadają kartki. Rzeźba autorstwa Zofii Bilińskiej została odsłonięta 8 listopada 2007 r. w Parku Róż, nieopodal gmachu Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zbigniewa Herberta. W parku tym poetka chętnie się przechadzała.

Herb Miasta

Naprzeciw Urzędu Miasta, przy ul. Sikorskiego znajduje się kamienny herb miasta. Ustawiony jest on na kamiennym cokoliku i uniesiony lekko ku górze. Został tam ustawiony 6 października 1994 r. Do 1945 r. zdobił on środkowe przęsło Mostu im. Otto Gerloffa, nadburmistrza Landsbergu. Herb otaczają niewielkie rabatki. Jest on efektownie podświetlony nocą.

Obeliski

Obelisk Ireny Dowgielewiczowej

Obelisk ten ustawiono w dziesiąta rocznicę śmierci tej gorzowskiej poetki a więc w 1997 r., na skwerze przy ul. Dąbrowskiego, nieopodal ul. Krasińskiego. Wykonany jest on z kamienia i brązu a autorem tegoż pomnika jest znana gorzowska rzeźbiarka Zofia Bilińska. Napis na tablicy głosi: „Irena Dowgielewicz pisarka mieszkała i tworzyła w Gorzowie Wielkopolskim w latach 1945-1987”, a pod tymi słowami widnieje fragment jej wiersza „Ja to miasto kocham naprawdę”. Obelisk nocą jest podświetlany.

Obelisk Egometa Brahtza

Obelisk ten mieści się w Parku Słowiańskim na narożniku ulic Słowiańskiej i Kosynierów Gdyńskich. Egomet Brahtz był landsberskim murarzem, a w późniejszym okresie radcą miejskim i starszym radcą miejskim. Zmarł w 1918 r. Obelisk ten, zniszczony w 1945 r., został ponownie ustawiony w tym samym miejscu w 2001 r.

Obelisk Nikołaja Bierzarina

Obelisk ten znajdował się w Parku im. Henryka Siemiradzkiego w pobliżu gorzowskiego amfiteatru.

Został on ustawiony w styczniu 1984 r. Obecnie obelisk już nie istnieje a w jego miejsce w parku Siemiradzkiego w Gorzowie odsłonięto w 2018 roku tablicę upamiętniającą ofiary zbrodni wołyńskiej.

Obelisk Pierwszej Szkoły im. Marii Konopnickiej

Obelisk ten mieści się w ścisłym centrum miasta na tyłach Obszaru Telekomunikacji i Poczty Polskiej w Gorzowie, nad Kłodawką praktycznie w Parku Wiosny Ludów. Wykonany jest on z kamienia z pamiątkową tablicą na której jest umieszczony napis: „W tym miejscu stał budynek w którym 27 maja 1945 r. otwarto pierwszą polska publiczna szkołę powszechną im. Marii Konopnickiej.

Obelisk Orląt Lwowskich

Obelisk ten stoi na niewielkim skwerze przy ul. Orląt Lwowskich. Jest on wykonany z kamienia, na którym umieszczona jest płyta pamiątkowa a na szczycie tegoż kamienia umieszczony jest biały orzeł. Pomnik został postawiony w listopadzie 1993 r., a napis na nim głosi: „W hołdzie Orlętom Lwowskim w 75 rocznicę walk o polskość Lwowa 1918-1920 Społeczeństwo Ziemi Gorzowskiej”. Pomnik ten jest oświetlony nocą.

Tablice pamiątkowe

• Tablica Pamiątkowa Włodzimierza Korsaka
• Tablica Pamiątkowa Bronisławy Wajs-Papuszy

(tekst do opracowania)

Rzeźby

„Śfinster”

Zofia Bilińska - Kormorany

Fontanna Pauckscha

Śfinster

Nazwa pochodzi od nazwiska fundatora żeliwnego odlewu Józefa Teofila Finstera i nawiązuje do kontrowersji, jakie wywołało jego postawienie. Dzieło Zbigniewa Frąckiewicza było początkowo częścią większego cyklu nagich żelaznych mężczyzn i nie było wystawiane inaczej niż w grupie rzeźb. Zdaniem przeciwników pomnika wystawienie samotnej rzeźby wypacza jej sens i stanowi obrazę moralności publicznej. Śfinster stał początkowo na Wełnianym Rynku, w tym czasie kilkukrotnie podejmowano próbę jego zniszczenia bądź wywiezienia. Ostatecznie, bez większych kontrowersji został przeniesiony na ul. Hawelańską, w nieeksponowane miejsce za parkingiem.

Kormorany

Rzeźba ta, autorstwa Zofii Bilińskiej ustawiona została pod koniec lat 70. XX w. Mieści się na niewielkim skwerze na rozwidleniu ulic Warszawskiej i Sikorskiego, nieopodal tzw. Białego Kościółka czyli Kościoła Św. Stanisława Kostki. Wykonana jest ze sztucznego, białego kamienia i prezentuje ptaki próbujące poderwać się do lotu we wszystkie strony.

Perun Gromowładny

Drewniana rzeźba znajdująca się w parku słowiańskim, autorstwa Lubomira Grochockiego. Wykonana z obumarłego pnia dębu czerwonego figura przedstawia słowiańskiego boga Peruna.

Rzecznik prasowy (Janusz)

Hiperrealistyczna rzeźba autorstwa Ewy Kozubal i Ewy Bone, znajdująca się od lipca 2015 roku na gorzowskim Bulwarze Wschodnim. Przedstawia dojrzałego mężczyznę siedzącego na plażowym krześle i czytającego gazetę, ubranego w kąpielówki, klapki i czapkę rybacką (w pierwotnym założeniu posiada również okulary). Rzeźba ta ma na celu wzbogacać wizualnie przestrzeń bulwaru, podkreślać jego rekreacyjny charakter oraz zacierać granicę między galerią, a przestrzenią miejską. Wykonana została z żywicy poliestrowej. Zwyczajowo nazywana jest przez mieszkańców „Januszem” bądź „Januszem Gorzowskim”.

Rzeźba przy alei Jagiełły

(tekst do opracowania)

Rzeźba przy ulicy Drzymały

(tekst do opracowania) Tzw. „Kamień filozoficzny”

Rzeźby w Parku Wiosny Ludów

Rzeźby, autorstwa Zofii Bilińskiej ustawione podczas renowacji Parku przedstawiają Nimfy Wodne które umieszczone są na niewielkim cokoliku. Wykonane są z jasnego kamienia.

Rzeźba „Macierzyństwo”

Rzeźba ta powstała dzięki plenerowi artystycznemu przeprowadzonemu w 1997 r. w ramach obchodów 740-lecia Miasta Gorzowa. Wykonana jest z jasnego kamienia z zarysem matki z dzieckiem. Ustawiona jest w pobliżu Szpitala Dziecięcego przy ul. Franciszka Walczaka. Autorem tej rzeźby jest znana gorzowska rzeźbiarka Zofia Bilińska.

Rzeźba na skwerze przy Empik-u

Rzeźba ta powstała podczas pleneru artystycznego organizowanego z okazji 740-lecia Miasta Gorzowa oraz Dni Gorzowa w 1997 r. Autorem tej rzeźby jest Wojciech Nawrocki.

Rzeźba w Parku Wolności

(tekst do opracowania)