Psary (powiat lubliniecki)
50°36′49″N 18°58′07″E/50,613611 18,968611| wieś | |
 Centrum miejscowości (2007) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
1 299 |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
42-287[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SLU |
| SIMC |
0146985 |
Położenie na mapie gminy Woźniki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lublinieckiego  | |
| 50°36′49″N 18°58′07″E/50,613611 18,968611[1]
| |
Psary (niem. Psaar[3]) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie lublinieckim, w gminie Woźniki. Liczy ponad 1200 mieszkańców.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Według niemieckiego geografa oraz językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości wywodzi się od polskiej nazwy „psa” – „von pies = Hund”[4]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najwcześniejszą wymienia ją w obecnej polskiej formie – „Psary” podając jej znaczenie „Hunddorf”, czyli po polsku „Wieś psów”[4]. Niemcy zgermanizowali nazwę na Psaar[4] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie. Do nazwy nawiązuje wizerunek psa w herbie miejscowości.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1910 roku w miejscowości mieszkało 717 mieszkańców z czego 671 deklarowało język polski, 22 polski i niemiecki, a 24 niemiecki. W wyborach komunalnych jakie odbyły się w listopadzie 1919 roku oddano na ogólną liczbę 224 głosów na listę polską 190 głosów zdobywając 7 z 9 mandatów. Podczas plebiscytu na Śląsku swoje głosy oddało 401 osób w tym 41 emigrantów. Za Polską głosowało w nim 272 wotantów, a za Niemcami 115[5]. Miejscowość objęły walki w czasie powstań śląskich. W nocy 22 sierpnia 1920 roku została zajęta w II powstaniu przez miejscowy oddział Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska pod dowództwem Pawła Golasia[5].
W 1910 roku powstała Ochotnicza Straż Pożarna w Psarach Śląskich. Pierwszym prezesem został pan Karol Rygoł, zaś pierwszym naczelnikiem został pan Teodor Matyl[6].
Administracja[edytuj | edytuj kod]
W latach 1973–76 istniała gminy Psary.
W pobliżu miejscowości znajduje się Góra Grojec. Przez miejscowość przebiegała linia kolejowa nr 197 łącząca Woźniki z magistralą węglową, która eksploatowana była do 1993 roku[7]. Miejscowość graniczy bezpośrednio z sołectwem Babienica.
1 września 1996 roku w Psarach otwarte zostało liceum ogólnokształcące. Pierwszym dyrektorem tej placówki był Józef Breguła.
2 czerwca 2021 roku otwarto w Psarach, przy ul. Głównej 89, filię Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Woźnikach[8].
-
Budynek szkoły podstawowej i liceum ogólnokształcącego
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
• kapliczka i krzyż na ulicy Lompy pochodzące z 1870 roku,
• kapliczka na "Ślęzkowym" z XVIII wieku,
• istnieją również trzy kapliczki przydrożne które powstały na początku XX wieku.
LKS Orzeł Psary-Babienica[edytuj | edytuj kod]
We wsi działa klub sportowy Orzeł Psary-Babienica, założony w 1931 r.[9] Klub ma barwy czerwono-żółto-zielone. Sekcja piłki nożnej w latach 2007-2011 występowała w III lidze[10]. 3 sierpnia 2011 r. doszło do fuzji klubów Skra Częstochowa i LKS Orzeł Psary Babienica. Na mocy zawartego porozumienia Skrze przekazano sekcję piłki nożnej Orła składającą się z dwóch drużyn seniorskich i dwóch drużyn młodzieżowych. Ponadto zajęła ona miejsce Orła w III lidze. W następnym sezonie 2011/2012 zespół Orła Psary-Babienica rozpoczął rozgrywki w lublinieckiej A klasie[11][12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 112543
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1065 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Kreis Lublinitz. verwaltungsgeschichte.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-14)]. [dostęp: 2014-10-10]
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 60, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ a b Encyklopedia powstań śląskich, Instytut Śląski w Opolu, Opole 1982, str. 459, hasło „Psary”.
- ↑ Oficjalna strona OSP PSARY - Historia [online], osp.psary.eu [dostęp 2023-12-19].
- ↑ Linia kolejowa () • - / Atlas Kolejowy Polski, Czech, Słowacji i Podkarpackiej Rusi [online], www.atlaskolejowy.net [dostęp 2023-12-19].
- ↑ https://lubliniec.naszemiasto.pl/w-psarach-otwarto-filie-miejsko-gminnego-osrodka-kultury-w/ar/c13-8311960
- ↑ Aktualności [online], orzel.psary.eu [dostęp 2021-05-28].
- ↑ Skarb - Orzeł Babienica/Psary [online], www.90minut.pl [dostęp 2021-05-28].
- ↑ Skra i Babienica połączyły się!, Częstochowski Portal Sportowy :: www.sport.czest.pl, 30 listopada 1 [dostęp 2021-05-19] (pol.).
- ↑ Koniec zamieszania w III lidze [online], Przegląd Sportowy, 4 sierpnia 2011 [dostęp 2021-05-19] (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Informacje z historii i teraźniejszości miejscowości. wozniki.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-27)].
| Sołectwa | |
|---|---|
| Części miasta Woźniki będące sołectwami | |
| Miejscowości bez statusu sołectwa |
