Rezerwat przyrody Kremnický Štós
48°41′36″N 18°56′06″E/48,693333 18,935000| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1953 |
| Powierzchnia |
18,77 ha |
Położenie na mapie kraju bańskobystrzyckiego  | |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 48°41′36″N 18°56′06″E/48,693333 18,935000
| |
Rezerwat przyrody Kremnický Štós (słow. Prírodná rezervácia Kremnický Štós) – rezerwat przyrody w Górach Kremnickich na Słowacji, w powiecie Żar nad Hronem w kraju bańskobystrzyckim. Powierzchnia 18,77 ha.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat leży w granicach administracyjnych Kremnicy, ok. 1,8 km na południowy wschód od jej centrum. Rozciąga się na wysokości od 710 do 950 m n.p.m. na zachodnich zboczach Kremnickiego Szczytu (1008 m n.p.m.), powyżej drogi z Kremnicy do Nevoľnego i linii kolejowej Horná Štubňa – Hronská Dúbrava.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Teren został objęty ochroną w 1953 r. na powierzchni 4,5 ha jako Chránený prírodný výtvor Kremnický štít. Nowelizacja w 1980 r. (rozporządzenie ŠVaU nr 40950/1952) – powołanie rezerwatu przyrody (słow. Štátna prírodná rezervácia, powierzchnia 19,4 ha). Ponowna nowelizacja w 1993 r. (rozporządzenie Ministerstwa Środowiska Naturalnego Republiki Słowackiej nr 83/1993 z 23 marca 1993 r.). W rezerwacie obowiązuje najwyższy, 5. stopień ochrony.
Cel ochrony[edytuj | edytuj kod]
Celem powołania rezerwatu jest ochrona fragmentu zachodnich stoków Kremnickiego Szczytu, które tworzy czoło dawnego pola lawowego, porośniętych obecnie lasem iglastym. Odsłonięte skały andezytowe rozpadają się tu do postaci ścian, ambon i wież, u podnóży których formują się piargi i usypiska kamienne. Znajdują się tu interesujące stanowiska roślinności pionierskiej, w tym mchów i porostów zasiedlających świeże połacie skalne, oraz rzadkich gatunków roślin.
Teren rezerwatu służy badaniom struktur starej rzeźby powulkanicznej oraz erozji i rozpadu skał pochodzenia wulkanicznego.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Rezerwat jest dostępny turystycznie żółtym 
szlakiem wiodącym z centrum Kremnicy na Kremnicki Szczyt, a także specjalną ścieżką dydaktyczną (również z Kremnicy). Ta druga wiedzie obok znanego utworu, jakim jest tzw. Jaskinia Körmendyego (słow. Körmendyho jaskyňa, poza obszarem rezerwatu), ujawniona wskutek wyłamywania bloków andezytu w niewielkim, dawnym kamieniołomie.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Králik Ivan, Školna Peter, Štrba Ján i in.: Kremnické vrchy. Vtáčnik. Turistický sprievodca ČSSR, wyd. Šport, slovenské telovýchovné vydavateľstvo, Bratislava 1989, ISBN 80-7096-022-1;
- Kremnické vrchy, turistická mapa 1:50 000, 4. vydanie; wyd. VKÚ a.s., Harmanec 2006, ISBN 80-8042-440-3;
- Maršáková-Nĕmejcová Marie, Mihálik Štefan i in.: Národní parky, rezervace a jiná chránĕná území přírody v Československu, wyd. Academia, Praha 1977, s. 415;
- Inf. o rezerwacie na Enviroportalu