Rosiczkowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Rosiczkowate
Ilustracja
Liście pułapkowe rosiczki okrągłolistnej
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

rosiczkowate

Nazwa systematyczna
Droseraceae Salisb.
Parad. Lond. 2: ad t. 95. 1808

Rosiczkowate (Droseraceae Salisb.) – rodzina roślin mięsożernych spokrewniona z kilkoma rodzinami także roślin mięsożernych, tworzących klad bazalny w obrębie rzędu goździkowców (Caryophyllales). W niektórych ujęciach klad ten wyodrębniany jest w randze rzędu rosiczkowców (Droserales), ew. dzbanecznikowców (Nepenthales). Do rodziny tej zalicza się trzy rodzaje. Do niedawna włączano tu także rodzaj rosolistnik (Drosophyllum), współcześnie wyodrębniany w osobną rodzinę (systemy APG). Rosiczkowate spotykane są na różnych obszarach na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy[2]. Rośliny tu zaliczane występują na różnych siedliskach, od wodnych (aldrowanda), po obszary okresowo suche, od siedlisk nadmorskich po wysokogórskie. W większości należą tu byliny, rzadziej rośliny jednoroczne[3].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój
Jest zróżnicowany i związane jest to z różnicami siedliskowymi zajmowanymi przez rośliny. Rodzaj aldrowanda (Aldrovanda) to rośliny wodne o łodydze z okółkami liści, pozostałe rodzaje obejmują rośliny rozetowe.
Liście
Pułapkowe, przy czym u rosiczek chwytają owady dzięki lepkiej wydzielinie, podczas gdy muchołówka (Dionaea) i aldrowanda zamykają ofiary we wnętrzu liścia.
Kwiaty
Niewielkie, 5-krotne, zebrane w wierzchotkowate lub wiechowate kwiatostany. Okwiat jest zróżnicowany. Pręciki tworzą jeden lub więcej (do 4) okółków. Słupek utworzony jest z trzech owocolistków tworzących wolne szyjki słupka lub zrośniętą, pojedynczą szyjkę. Zalążki formują się w nasadowej części zalążni, zwykle przyściennie. Sama zalążnia ma jedną komorę lub podzielona jest przegrodami owocolistków na trzy komory[4].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rosiczkowate spokrewnione są z kilkoma rodzinami innych roślin owadożernych, tworzących klad bazalny w obrębie rzędu goździkowców (Caryophyllales) w ujęciu Angiosperm Phylogeny Website (2001...), systemu APG IV (2016) oraz wcześniejszych wersji tego systemu. W niektórych systemach klasyfikacyjnych ta grupa rodzin wyodrębniana jest w randze rzędu rosiczkowców (Droserales) (system Reveala z lat 1994-1999) lub dzbanecznikowców (Nepenthales) (system Reveala i Thorna z 2007)[5]. Rodziną siostrzaną dla rosiczkowatych są dzbanecznikowate (Nepenthaceae). Rodziny te rozdzieliły się według różnych badań ok. 76,8 lub 84,8 miliona lat temu[6]. W dawniejszych systemach pewne podobieństwa powodowały łączenie rosiczkowatych z kapturnicowatymi w jednym rzędzie kapturnicowców (Sarraceniales)[4] lub dzbanecznikowców (system Cronquista z 1981).

Pozycja systematyczna w kladzie polygonids w obrębie rzędu goździkowców według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
polygonids



Droseraceaerosiczkowate



Nepenthaceaedzbanecznikowate





Drosophyllaceaerosolistnikowate




Ancistrocladaceae



Dioncophyllaceae








Frankeniaceaepomorzlinowate



Tamaricaceaetamaryszkowate





Plumbaginaceaeołownicowate



Polygonaceaerdestowate





Pozycja według systemu Reveala (1994-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (DilleniidaeTakht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd NepenthanaeTakht. ex Reveal, rząd rosiczkowce (Droserales Griseb.), rodzina rosiczkowate (Droseraceae Salisb.)[7].

Podział rodziny na rodzaje

Współcześnie (np. system APG IV z 2016) wyłącza się zaliczany tu dawniej rodzaj rosolistnik. Pozostałe trzy rodzaje włączane do rosiczkowatych liczą 205 gatunków[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-08-08] (ang.).
  3. Heywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 132-133. ISBN 1-55407-206-9.
  4. a b Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998. ISBN 83-7079-778-4.
  5. Reveal J. L.: Classification of extant Vascular Plant Families – An expanded family scheme. 2007. [dostęp 2008-10-10]. (ang.).
  6. Andreas Fleischmann, Jan Schlauer, Stephen A. Smith, Thomas J. Givnish: Evolution of carnivory in angiosperms. W: Carnivorous Plants: Physiology, ecology and evolution. Aaron M. Ellison, Lubomir Adamec (red.). Oxford University Press, 2018, s. 22–41.
  7. Crescent Bloom: Droseraceae. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-07-14]. (ang.).