Rudolf Żebrok

Rudolf Żebrok

Data i miejsce urodzenia	18 października 1915 Karwina
Data i miejsce śmierci	18 stycznia 1984 Karwina
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	artysta malarz
Ważne dzieła
cykle „Z teki starej architektury cieszyńskiej”, „Z teki krajobrazu Śląska Cieszyńskiego”

Rudolf Żebrok (ur. 18 października 1915 w Karwinie, zm. 18 stycznia 1984 tamże) – polski artysta malarz działający na czeskim Śląsku Cieszyńskim.

Życiorys

Był drugim najmłodszym z dziewięciorga rodzeństwa, synem Józefa i Marii (z domu Hilova). Ojciec był górnikiem na kopalni Hohenegger w Karwinie, matka zajmowała się domem i wychowaniem dzieci. Matka osierociła dzieci, kiedy Rudolf miał 9 lat. Chłopiec wyrastał w typowym środowisku górniczym w Rajkowej Kolonii w Karwinie. Po ukończeniu szkoły podstawowej w roku 1934 uzyskał świadectwo czeladnicze jako piekarz. W tym zawodzie pracował aż do  końca II wojny światowej. Nie zapominał jednak o swych zdolnościach malarskich. W latach 1934–1938 odbył służbę wojskową w Zwoleniu. W roku 1939 ożenił się z Emilią Maliřową, z którą miał trzech synów i jedną córkę. Po wojnie zrezygnował z pracy w piekarni i całkowicie poświęcił się twórczości artystycznej.

Twórczość

Malować zaczął jako samouk. W roku 1947 został członkiem Związku Artystów w Ostrawie i zaprzyjaźnił się z malarzem akademickim Franciszkiem Świdrem. Swymi realistycznymi obrazami, wykonanymi przede wszystkim techniką gwaszu i akwarelami, Żebrok wzbudził zainteresowanie w środowisku malarskim. Uprawiał także rysunek, olej i temperę. Żebrok jak nikt potrafił wydobyć piękno przemysłowego regionu. Cykl prac poświęconych kopalniom wykonał techniką litograficzną – są to m.in. "Kopalnia „Gabriela”, „Barbara”, „Franciszek”, „ACS” i „Gabriela” – szkic ołówkiem. Za namową swego przyjaciela Józefa Ondrusza dużo czasu poświęcił malowaniu beskidzkich pejzaży, typowych chat góralskich. Portretował także mieszkańców regionu. Jest twórcą cykli: „Z teki starej architektury cieszyńskiej” i „Z teki krajobrazu Śląska Cieszyńskiego”. Rudolf Żebrok był zafascynowany ludzką twarzą. Był wspaniałym portrecistą – w latach 1952–1958 stworzył galerię 65 portretów cieszyńskich gawędziarzy i śpiewaków ludowych.

Z Franciszkiem Świdrem współpracował przy wykonaniu większych prac. Jedną z nich był odsłonięty w 1953 roku nieistniejący już fresk na ścianie sali w hotelu Piast w Czeskim Cieszynie, nazwany „Brygada kulturalna” (22 m²), przedstawiający taniec beskidzkich górali. Wspólnie portretowali górali beskidzkich, wędrując z notatnikiem po górach oraz zajmowali się malarstwem sakralnym. Odrestaurowali wnętrza kościołów w Skrzeczoniu, Marklowicach i Łąkach. Był długoletnim ilustratorem w miesięczniku „Zwrot” (1949–1959), rysował także ilustracje do kalendarzy. Na łamach „Zwrotu” stworzył pokaźną galerię portretów a również ilustrował rubrykę „Żywe teksty”. Wykonał ilustracje do niezliczonej ilości opowiadań w czasopismach i podręcznikach szkolnych. Zilustrował między innymi książkę Henryka Jasiczka „Gwiazdy nad Beskidem” i Pawła Kubisza "Rapsod o Oszeldzie". Znane są również jego obrazy strojów ludowych.

Rudolf Żebrok oficjalnie nie miał wykształcenia akademickiego, pomimo tego jego prace mają wysoką wartość artystyczną. Tworzył kolorowe i poetyckie kompozycje, wyważone w detalu i całości. Słowo poetyczność najlepiej oddaje mistrzostwo malarstwa Żebroka. Dzięki wrodzonej wnikliwości i zdolności realistycznego widzenia świata łączył przeszłość i współczesność widzianą oczami prostego człowieka z wrażliwością na przyrodę i region. Sławił region karwiński i Beskidy – swoją małą ojczyznę.

Żebrok od początku swej twórczej aktywności brał udział w licznych wystawach regionalnych, państwowych czy zagranicznych. Najważniejsze to:

• wspólna wystawa SLA PZKO w konsulacie PRL w Ostrawie (1949)
• ogólnopaństwowy przegląd czechosłowackiej sztuki plastycznej w Pradze w latach 1950, 1953
• wystawa obrazów i plastyk morawskich ośrodków regionalnych w Brnie (1955)
• wystawa SLA PZKO w Warszawie (1957)
• jego obraz "Szewc" reprezentował czeską sztukę na Wystawie Światowej w Brukseli (1958)
• wystawa „Polscy artyści na Zaolziu” w Czeskim Cieszynie (1981)
• szereg wystaw w różnych miejscowościach Zaolzia  
• jego obrazy znajdowały się j także w kolekcji wystawy „Polscy artyści na Zaolziu 1945–1995”, którą w roku 1995  prezentowano w Bielsku-Białej, Krakowie a także Pradze, Ostrawie, Bratysławie i Wiedniu.

Rudolf Żebrok był wielokrotnie nagradzany, jego prace znajdują się w wielu galeriach i kolekcjach prywatnych – w San Francisco, Galerii Narodowej w Pradze, Galerii Sztuki w Ostrawie.

Zmarł w 18 stycznia 1984 roku w Karwinie.

• 
  Frysztacki kościół św.Marka

Literatura

• Golec J., Bojda S., Słownik biograficzny Ziemi Cieszyńskiej, t. 3, Cieszyn 1998, s. 276
• Leksykon Polaków w Republice Czeskiej i Republice Słowackiej. T. 2 / red. nauk. Zenon Jasiński, Bogdan Cimała. – Opole, 2013, s. 485-487
• Purzycka I., Polscy artyści na Zaolziu 1945–1995, Bielsko-Biała 1995, s.78
• ; Holý P., Malíř Rudolf Žebrok, Petrovice u Karviné 2002, PRO, obecně prospěšná společnost
• Radłowska-Obrusník M.,Toboła O., Leksykon PZKO, Czeski Cieszyn 1997, s. 282

Linki zewnętrzne

• http://zwrot.cz/2015/10/ilustrowal-zwrot/
• http://m3net3.kei.pl/cgi-bin/2/makwww.exe?BM=01&IM=01&WI=xEBROK%7FRUDOLF%7F1915%7F1984&NU=01&DD=1
• https://cs-cz.facebook.com/Rudolf-%C5%B9EBROK-rod%C3%A1k-z-Karvinn%C3%A9-137398009686275/