Gołąbek różnobarwny
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
gołąbek różnobarwny |
| Nazwa systematyczna | |
| Russula versicolor Jul. Schäff. Z. Pilzk. 10: 105 (1931) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
Gołąbek różnobarwny (Russula versicolor Jul. Schäff.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Russula, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1931 r. Julius Schäffer i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1]. Polską nazwę nadała Alina Skirgiełło w 1991 r.[2]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–4,5 cm, kruchy, najpierw wypukły z równym i zaokrąglonym brzegiem, ale szybko rozpłaszczający się z karbowanym brzegiem, na koniec z małym wklęśnięciem na środku. Jest zwykle wielobarwny; różowoliliowy, purpurowożółty, u starszych okazów na środku żółtawooliwkowy do ciemno oliwkowoczarniawego. Skórka gładka, w czasie wilgotnej pogody lepka i błyszcząca, dająca się odedrzeć dość daleko[3].
Cienkie, dość rzadkie, wolne, czasem z nielicznymi blaszeczkami, gdzieniegdzie rozwidlone, przy brzegu kapelusza zaokrąglone, ze zmarszczkami, kremowe do jasnoochrowych[3].
Wysokość 2–6 cm, grubość 0,5–1 cm, cylindryczny, dołem szerszy, kruchy, początkowo pełny, potem watowaty do komorowatego. Powierzchnia u młodych okazów gładka, u starszych nieco żeberkowana,, biała, ale po kilku godzinach żółknąca[3].
Kruchy, tylko na środku dość gruby, biały, powoli żółknący. Ma słaby, owocowy zapach, w smaku początkowo łagodny, ale po dłuższym czasie i u starych okazów ostry. Pod działaniem FeSO4 przeważnie szybko zmienia barwę na mięsistoróżową[3].
Jasnokremowy[3].
- Cechy mikroskopowe
Podstawki 25–40 × 8–10 µm. Bazydiospory 6–9 × 5–7 µm, elipsoidalnie wydłużone lub jajowate, niezupełnie amyloidalne, pokryte brodawkami, czasem połączonymi łącznikami, miejscami przechodzącymi w niskie grzebienie, łysinka widoczna. Cystydy dość liczne, 50–80 × 7–9 µm wrzecionowate, często z krótkim kończykiem, w sulfowanilinie czerniejące. W skórce są dermatocystydy[3].
- Gatunki podobne”
Nieco podobny jest gołąbek skromny (Russula puellaris), który odróżnia się łagodnym smakiem i jaśniejszym, białawym wysypem zarodników[3].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie i jest tu szeroko rozprzestrzeniony[4]. W Polsce Władysław Wojewoda w 2003 r. przytoczył 9 stanowisk[2], w późniejszych latach podano następne[5]. Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].
Naziemny grzyb mykoryzowy występujący w lasach liściastych i mieszanych, zwłaszcza w sąsiedztwie brzóz[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-03-27] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 615, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Alina Skirgiełło, Gołąbek (Russula). Grzyby (Mycota). Podstawczaki (Basidiomycetes), gołąbkowce (Russulales), gołąbkowate (Russulaceae), Warszawa-Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1998, s. 133, ISBN 83-01-09137-1.
- ↑ Występowanie Russula versicolor na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-03-27] (ang.).
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2024-03-27] (pol.).
- ↑ Aktualne stanowiska Russula versicolor w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-03-27] (pol.).