Sóweczka lilipucia
| Glaucidium griseiceps[1] | |||
| Sharpe, 1875 | |||
 Sóweczka lilipucia po prawej; autor: John Gerrard Keulemans; 1875 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
sóweczka lilipucia | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Sóweczka lilipucia[3] (Glaucidium griseiceps) – gatunek małego ptaka z rodziny puszczykowatych (Strigidae), podrodziny sóweczek. Występuje w Ameryce Centralnej i skrajnie północno-zachodniej części Ameryki Południowej. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Po raz pierwszy gatunek opisał Richard Bowdler Sharpe na łamach „The Ibis” w 1875. Holotyp pochodził z Gwatemali. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Glaucidium griseiceps[4]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny podtrzymuje tę nazwę. Uznaje sóweczkę lilipucią za gatunek monotypowy[5], klasyfikacja nie jest jednak jasna. Opisano dwa inne podgatunki. G. g. occultum wyodrębnił w 1947 R.T. Moore, holotypem była samica odłowiona 10 sierpnia 1941 w Oaxaca w Meksyku[6]. Trzeci z podgatunków, G. g. rarum, opisał Ludlow Griscom w 1931 na łamach „Proceedings of the New England Zoölogical Club”[7]. IOC uznaje opisane podgatunki za odmiany barwne; wymagane są dalsze badania[5]. W przeszłości sóweczkę lilipucią uznawano za jeden gatunek z sóweczką karłowatą (G. minutissimum)[8].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała wynosi 13–18 cm, znana masa ciała samców: 50,6–58,8 g, samicy ok. 56 g[8]; samice są przeciętnie cięższe od samców[9]. Długość skrzydła i ogona u 5 samców wyniosła odpowiednio 83,2–92 mm i 43,6–51,2 mm[6]. U 7 osobników długość skoku wyniosła około 18 mm (w oryginale: 0,7 cala)[4].
Jak na sóweczkę, sóweczkę lilipucią cechują niewielkie rozmiary. Wierzch głowy oraz kark porastają pióra brązowoszare, o zmiennym nasileniu obu barw. Czoło zdobią delikatne jasnopłowe lub białawe plamki, mogą występować aż po kark. Znajdują się na nim przypominające oczy rysunki. Pozostała część wierzchu ciała soczyście brązowa, bez wzorów. Sterówki brązowe, przepasane 2–4 niepełnymi, białymi lub jasnopłowymi pasami z wierzchu, od spodu dwoma jasnymi pasami. Spód ciała białawy, pokryty rdzawobrązowymi paskami. Woskówka i dziób w kolorze żółtawego rogu, z zielonym odcieniem. Palce żółtawe, tęczówka żółta. Osobniki młodociane mają jednobarwne, szare ciemię i kark, a ich wzory przypominające oczy przybierają intensywniejsze barwy, zaś paski na sterówkach są cynamonowe[8].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zasięg występowania sóweczek lilipucich ciągnie się od południowego Meksyku do północno-zachodniej Kolumbii, odizolowana populacja także w północno-zachodnim Ekwadorze[8].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Środowiskiem życia sóweczek lilipucich są lasy wiecznie zielone i przyległa wysoka roślinność wtórna, półotwarte obszary i stare plantacje kakaowców. Ogółem odnotowywane były na nizinach i u podnóża gór. W Kostaryce odnotowane od poziomu morza do 800 m n.p.m., w Meksyku i Hondurasie do 1200 m n.p.m., a w Gwatemali do 1300 m n.p.m. Niedawno odkryta populacja w Ekwadorze zamieszkuje wilgotne lasy i ich obrzeża na wysokości 200–600 m n.p.m.[8]
Dieta sóweczek lilipucich jest słabo poznana. Prawdopodobnie jedzą duże owady i inne bezkręgowce, gady i niewielkie ptaki oraz ssaki. Często poluje za dnia[8].
Sóweczki lilipucie można zwabić z użyciem nagranych głosów[9]. Pieśń zaczyna się 2–4 równomiernie oddalonymi huknięciami, po których następuje krótka przerwa i 6–18 huknięć[8].
Lęgi[edytuj | edytuj kod]
Niewiele informacji o rozrodzie. Donoszono o zniesieniach w kwietniu i w maju. Gniazda mają znajdować się w naturalnych dziuplach drzew lub w starych dziuplach dzięciołów. Zniesienie liczy 2–4 jaja[8].
Status[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje sóweczkę lilipucią za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2000 roku (stan w 2016). W 2008 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność światowej populacji na mniej niż 50 tysięcy osobników. Ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny[2][10].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d Glaucidium griseiceps, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Glaucidium griseiceps, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Surniinae Bonaparte, 1838 - sóweczki (wersja: 2020-01-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-04-05].
- ↑ a b Richard Bowdler Sharpe. On the genus Glaucidium. „The Ibis”. ser. 3 vol. 5, s. 41, 1875.
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Owls. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-04-05]. (ang.).
- ↑ a b Robert T. Moore. Two new owls, a swift and a poorwill from Mexico. „Proceedings of the Biological Society of Washington”, s. 144–145, 1947.
- ↑ Ludlow Griscom. Notes on rare and little-known Neotropical pygmy owls. „Proceedings of the New England Zoölogical Club”. 12, s. 41, 1931.
- ↑ a b c d e f g h Holt, D.W., Berkley, R., Deppe, C., Enríquez Rocha, P., Petersen, J.L., Rangel Salazar, J.L., Segars, K.P., Wood, K.L., Kirwan, G.M. & Marks, J.S.: Central American Pygmy-owl (Glaucidium griseiceps). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [dostęp 2016-11-04]. (darmowy dostęp w ramach Species of the Month)
- ↑ a b Claus König, Friedhelm Weick, Jan-Hendrik Becking: Owls of the World. 2010, s. 404.
- ↑ Species factsheet: Glaucidium griseiceps. BirdLife International. [dostęp 2021-09-24].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).