STS-5
| |
| Dane misji | |
| Indeks COSPAR |
1982-110A |
|---|---|
| Zaangażowani | |
| Oznaczenie kodowe |
STS-5 |
| Pojazd | |
| Wahadłowiec | |
| Załoga | |
 Od lewej: Allen, Brand, Overmyer, Lenoir | |
| Dowódca | |
| Start | |
| Miejsce startu | |
| Początek misji |
11 listopada 1982 12:19:00 UTC |
| Orbita okołoziemska | |
| Apogeum |
317 km |
| Perygeum |
294 km |
| Okres orbitalny |
90,5 min |
| Inklinacja orbity |
28,5° |
| Lądowanie | |
| Miejsce lądowania |
Edwards Air Force Base, pas startowy 22 |
| Lądowanie |
16 listopada 1982 14:33:26 UTC |
| Czas trwania misji |
5 dni, 2 godz, 14 min, 26 sek |
| Przebyta odległość |
3 397 082 km |
| Liczba okrążeń Ziemi |
81 |
| Program lotów wahadłowców | |
STS-5 (ang. Space Transportation System) – piąta misja wahadłowca kosmicznego Columbia[1].
Załoga[edytuj | edytuj kod]
- Vance Brand (2)*, dowódca (CDR)
- Robert Overmyer (1), pilot (PLT) – astronauta nr 112
- Joseph Allen (1), specjalista misji (MS1) – astronauta nr 113
- William Lenoir (1), specjalista misji (MS2) – astronauta nr 114
- *(liczba w nawiasie oznacza liczbę lotów odbytych przez każdego z astronautów)
Parametry misji[edytuj | edytuj kod]
- Masa:
- startowa orbitera: 112 088 kg
- lądującego orbitera: 91 841 kg
- ładunku: 14 551 kg
- Perygeum: 294 km
- Apogeum: 317 km
- Inklinacja: 28,5°
- Okres orbitalny: 90,5 min
Cel misji[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy operacyjny lot wahadłowca, podczas którego umieszczono na orbicie satelity telekomunikacyjne SBR-3 oraz Anik-C3[1].
Przebieg misji[edytuj | edytuj kod]
- źródło[3]
W odróżnieniu od czterech poprzednich doświadczalnych misji, piąty lot był pierwszym lotem komercyjnym. Za wyniesienie na orbitę swoich satelitów firma Satellite Business Systems (SBS) oraz Telesat Canada zapłaciły NASA 17 mln dolarów (koszt takiej operacji przy użyciu rakiety typu „Delta” wyniósłby ponad 23 mln dolarów). Przy umieszczeniu satelitów na orbicie tym razem zrezygnowano z mechanicznego ramienia (RMS – Remote Manipulator System) testowanego w poprzednim locie. Zastosowano urządzenie, które walcowatego satelitę wprawiało w ruch obrotowy, a następnie poprzez uwolnienie z uchwytów ekspediowało w przestrzeń kosmiczną. Pierwszy z tych satelitów, SBS-3 przeznaczony do telekomunikacji, o masie 3500 kg, odłączył się od Columbii w ósmej godzinie lotu. Po 45 minutach w odległości ponad 30 km od wahadłowca silniki satelity włączyły się i ustawiły go na orbicie zsynchronizowanej z obrotem Ziemi na wysokości około 36 000 km w ten sposób, że satelita znalazł się nad wyspami Galapagos. Drugi z satelitów, kanadyjski Anik C-3 wystartował 24 godziny później z przeznaczeniem do satelitarnej łączności telefonicznej i telegraficznej oraz przekazywania danych dla potrzeb zarządzania. Operację wprowadzania satelitów nadzorowali naukowcy: dr fizyki Joseph P. Allen (lat 45) oraz dr inż. elektryk William B. Lenoir (lat 43), profesor Instytutu Technologicznego w Massachusetts, specjalizujący się w badaniach atmosfery i powierzchni planetarnych metodami teledetekcji.
Astronauta Joseph Allen przeprowadził własne doświadczenie ze świnką morską. Za pomocą elektrod wprowadzonych do organizmu zwierzęcia stymulowane zostały u niego reakcje podobne jak przy chorobie. Za pomocą systemu czujników uczeni na Ziemi obserwowali reakcje obronne organizmu gryzonia w warunkach nieważkości. Trzy eksperymenty zostały zaprojektowane i przygotowane przez studentów. Pierwszy dotyczył wzrostu kryształów siarczanu triglicyny w stanie nieważkości, które powoduje powstanie defektów sieci krystalicznej. Proces powstawania kryształów był obserwowany przy użyciu promieni podczerwonych. Kolejne doświadczenie polegało na obserwacji rozwoju kolonii gąbek w warunkach braku ciążenia, a trzecie na obserwacji dyfuzji różnych gorących cieczy.
Program przewidywał wyjście dwóch astronautów (pierwsze od 1974 roku) na zewnątrz na 3,5 godziny z użyciem nowych skafandrów w celu wykonania różnych badań i ćwiczeń. Na skutek niesprawności skafandrów musiano zrezygnować z EVA. Początkowo stwierdzono objawy choroby lokomocyjnej u obu naukowców, a gdy ustąpiły, stwierdzono wady układu wentylacyjnego skafandrów. 16 listopada 1982 roku Columbia, kończąc swoją piątą misję, zakończyła swój pierwszy etap lotów. Jej miejsce na wyrzutni 39A na przylądku Canaveral zajął kolejny wahadłowiec.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Tomáš Přibyl: Dzień, w którym nie wróciła COLUMBIA. Bielsko-Biała: Wydawnictwo >DEBIT<, 2003, s. 157.
- ↑ Robert Godwin: Space Shuttle. Warszawa: Prószyński Media Sp. z o.o., 2011, s. 51, seria: Historia podboju Kosmosu. ISBN 978-83-7648-973-5.
- ↑ Władysław Gorgoń. Piąty lot Columbii. „Astronautyka”. 2 (126), s. 25, 1983. Polskie Towarzystwo Astronautyczne. (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Podsumowanie misji STS-5 na stronie NASA (ang.)
- NSSDCA Master Catalog (ang.)
- Mark Wade: STS-5. [w:] Encyclopedia Astronautica [on-line]. [dostęp 2017-07-23]. (ang.).
- Spaceflight mission report: STS-5. [w:] Spacefacts [on-line]. [dostęp 2017-07-23]. (ang.).