Sewelowate
| Aplodontiidae | |||||
| Brandt, 1855[1] | |||||
 Przedstawiciel rodziny – sewel górski (Aplodontia rufa) | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Podtyp | |||||
| Nadgromada | |||||
| Gromada | |||||
| Infragromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina |
sewelowate | ||||
| Typ nomenklatoryczny | |||||
|
Aplodontia J. Richardson, 1829 | |||||
| |||||
| Rodzaje | |||||
| |||||
Sewelowate[17][18] (Aplodontiidae) – rodzina ssaków łożyskowych z podrzędu wiewiórkokształtnych (Sciuromorpha) w obrębie rzędu gryzoni (Rodentia); jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel jest uważany za najprymitywniejszego przedstawiciela gryzoni wraz z wieloma taksonami wymarłymi.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Jedyny żyjący współcześnie przedstawiciel sewelowatych występuje w zachodniej Ameryce Północnej[19].
Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]
Rodzina obejmuje obecnie jeden żyjący współcześnie rodzaj[20][19]:
- Aplodontia J. Richardson, 1829 – sewel – jedynym żyjącym przedstawicielem jest Aplodontia rufa (Rafinesque, 1817) – sewel górski
Opisano również szereg rodzajów wymarłych:
- Allomys Marsh, 1877[6]
- Altasciurus Korth & Tabrum, 2017[21]
- Ameniscomys Dehm, 1950[22] – jedynym przedstawicielem był Ameniscomys selenoides Dehm, 1950
- Ansomys Qiu Zhuding, 1987[23]
- Alwoodia Rensberger, 1983[24]
- Campestrallomys Korth, 1989[25]
- Costepeiromys Korth, Boyd, Person & D. Anderson, 2022[26] – jedynym przedstawicielem był Costepeiromys attasorus Korth, Boyd, Person & D. Anderson, 2022
- Dakotallomys Tedrow & Korth, 1999[27]
- Disallomys Korth, 2009[28]
- Downsimus Macdonald, 1970[29]
- Epeiromys Korth, 1989[30]
- Ephemeromys Wang Banyue & Heißig, 1984[31]
- Haplomys G.S. Miller & Gidley, 1918[32]
- Horatiomys Wood, 1935[33] – jedynym przedstawicielem był Horatiomys montanus Wood, 1935
- Leptoromys Tedrow & Korth, 1997[34]
- Liodontia G.S. Miller & Gidley, 1918[32]
- Lophallomys Vianey-Liaud & Schmid, 2009[35]
- Meniscomys Cope, 1878[36]
- Niglarodon C.C. Black, 1961[37]
- Ninamys Vianey-Liaud, Gomes Rodrigues & Marivaux, 2012[38]
- Oropyctis Korth, 1989[39] – jedynym przedstawicielem był Oropyctis pediasia Korth, 1989
- Parallomys Rensberger, 1983[40]
- Parameniscomys Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016[41] – jedynym przedstawicielem był Parameniscomys mengensis Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016
- Paransomys Vianey-Liaud, Gomes Rodrigues & Marivaux, 2012[42]
- Pelycomys Galbreath, 1953[43]
- Plesispermophilus Filhol, 1883[44] – jedynym przedstawicielem był Plesispermophilus angustidens (Filhol, 1883)
- Proansomys Bi Shundong, Meng Jin, McLean, Wu Wenyu, Ni Xijun & Ye Jie, 2013[45]
- Promeniscomys Wang Banyue, 1987[46] – jedynym przedstawicielem był Promeniscomys sinensis Wang Banyue, 1987
- Protansomys Korth, Boyd, Person & D. Anderson, 2022[47] – jedynym przedstawicielem był Protansomys gulottai Korth, Boyd, Person & D. Anderson, 2022
- Prosciurus Matthew, 1903[48]
- Pseudallomys Korth, 1992[49]
- Pseudaplodon G.S. Miller, 1927[50]
- Quadrimys Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016[51] – jedynym przedstawicielem był Quadrimys paradoxus Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016
- Rudiomys Rensberger, 1983[52] – jedynym przedstawicielem był Rudiomys mcgrewi Rensberger, 1983
- Sewelleladon Shotwell, 1958[53] – jedynym przedstawicielem był Sewelleladon predontia Shotwell, 1958
- Sciurodon Schlosser, 1884[54] – jedynym przedstawicielem był Sciurodon cadurcensis Schlosser, 1884
- Tardontia Shotwell, 1958[55]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b J.F. von Brandt. Beiträge zur nähern Kenntniss der Säugethiere Russland’s. 5. Abhandlung: Unlersuchungen uber die craniologischen Entwickelungsstufen und die davon herzuleiteten Yerwandtschaften und Classificationen der Nager der Jetztzeit, mit besonderer Beziehung auf die Gattung Castor. 2. Theil: Craniologische Charakteristik der einzeluen Nagergruppen. „Mémoires de l’Académie impériale des sciences de St.-Pétersbourg”. 6e série. Seconde partie. Sciences naturelles. 7 (2), s. 145, 151, 1855. (niem.).
- ↑ W. Lilljeborg: Systematisk öfversigt af de gnagande däggdjuren, glires. Uppsala: Kongl. Akad. boktryckeriet, 1866, s. 9, 41. (szw.).
- ↑ J.V. Carus: Handbuch der Zoologie. Cz. 1: Wirbelthiere, Mollusken und Molluscoiden. Leipzig: Wilhelm Engelmann, 1868, s. 99. (niem.).
- ↑ T.N. Gill. Arrangement of the Families of Mammals; with Analytical Tables. „Smithsonian Miscellaneous collections”. 11, s. 22, 1872. (ang.).
- ↑ E.R. Alston. On the classification of the Order Glires. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1876 (1), s. 78, 1876. (ang.).
- ↑ a b O.Ch. Marsh. Notice of some new vertebrate fossils. „The American journal of science and arts”. Third series. 14 (81), s. 253, 1877. (ang.).
- ↑ É.L. Trouessart. Synopsis systematicus et geographicus Mammalium tam viventium quam fossilium. „Bulletin de la Société d’Études scientifiques d’Angers”. 10, s. 98, 1881. (fr.).
- ↑ H. Winge: Jordfundne og nulevende Gnavere (Rodentia) fra Lagoa Santa, Minas Geraes, Brasilian. Med Udsigt over Gnavernes indbyrdes Slægtskab. Kjøbenhavn: F. Dreyer, 1887, s. 108, seria: E Museo Lundii. (duń.).
- ↑ O. Thomas. On the Genera of Rodents: an Attempt to bring up to Date the current Arrangement of the Order. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1896, s. 1015, 1896. (ang.).
- ↑ É.L. Trouessart: Catalogus mammalium tam viventium quam fossilium. Wyd. Nova ed. (prima completa). Cz. 1. Berolini: R. Friedländer & sohn, 1897, s. 450. (łac.).
- ↑ M. Weber: Die Säugetiere. Einführuing in die Anatomie und Systematik der recenten und fossilen Mammalia. Jena: Gustav Fischer, 1904, s. 496. (niem.).
- ↑ W.D. Matthew. On the osteology and relationships of Paramys, and the affinities of the Ischyromyidae. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 28 (6), s. 69, 1910. (ang.).
- ↑ R.E. Wilson. Early Tertiary rodents of North America. „Carnegie Institution of Washington publication”. 584 (1), s. 92, 1949. (ang.).
- ↑ Qiu 1987 ↓, s. 283.
- ↑ J.M. Rensberger. Evolution in a Late Oligocene-Early Miocene succession of meniscomyine rodents in the Deep River Formation, Montana. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 1 (2), s. 196, 1981. DOI: 10.2307/4522850. (ang.).
- ↑ S.S.B. Hopkins. Phylogeny, systematics, and evolution of hypsodonty in the Aplodontiinae (Mammalia, Rodentia, Aplodontiidae), with the description of several new species. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 39 (4), s. 2, 2019. DOI: 10.1080/02724634.2019.1668401. (ang.).
- ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 192. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 582. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-19]. (ang.).
- ↑ W.W. Korth & A.R. Tabrum. A unique rodent fauna from the Whitneyan (Middle Oligocene) of southwestern Montana. „Annals of Carnegie Museum”. 84 (4), s. 319, 2017. DOI: 10.2992/007.084.0401. (ang.).
- ↑ R. Dehm. Die Nagetiere aus dem Mittel-Miozän (Burdigalium) von Wintershof-West bei Eichstätt in Bayern. „Neues Jahrbuch für Mineralogie, Geologie und Paläontologie”. Abhandlungen B. 91, s. 326, 1950. (niem.).
- ↑ Qiu 1987 ↓, s. 284.
- ↑ Rensberger 1983 ↓, s. 43.
- ↑ Korth 1989 ↓, s. 407.
- ↑ Korth i in. 2022 ↓, s. 234.
- ↑ A.R. Tedrow & W.W. Korth. Dakotallomys (Rodentia, Aplodontidae) a replacement name for Dakotamys Tedrow and Korth, 1997, non Dakotamys Eaton, 1995. „Paludicola”. 2 (3), s. 257, 1999. (ang.).
- ↑ W.W. Korth. Mammals from the Blue Ash local fauna (Late Oligocene), South Dakota. Rodentia, part 4: Family Aplodontidae. „Paludicola”. 4 (3), s. 92, 2009. (ang.).
- ↑ J.R. Macdonald. Review of the Miocene Wounded Knee faunas of southwestern South Dakota. „Bulletin of the Los Angeles County Museum of Natural History”. Science. 8, s. 27, 1970. (ang.).
- ↑ Korth 1989 ↓, s. 406.
- ↑ B.-y. Wang & K. Heißig. Ephemeromys nov. gen., a primitive prosciurine rodent from the Oligocene of Southern Germany. „Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie”. 24, s. 105, 106, 1984. (ang.).
- ↑ a b G.S. Miller, Jr. & J.W. Gidley. Synopsis of the supergeneric groups of rodents. „Journal of the Washington Academy of Sciences”. 8, s. 440, 1918. (ang.).
- ↑ A.E. Wood. Two new genera of cricetid rodents from the Miocene of western United States. „American Museum novitates”. 789, s. 2, 1935. (ang.).
- ↑ A.R. Tedrow & W.W. Korth. New aplodontid rodents (Mammalia) from the Oligocene (Orellan and Whitneyan) of Slim Buttes, South Dakota. „Paludicola”. 1 (2), s. 87, 1997. (ang.).
- ↑ M. Vianey-Liaud & B. Schmid. Diversité, datation et paléoenvironnement de la faune de mammifères oligocène de Cavalé (Quercy, SO France): contribution de l'analyse morphométrique des Theridomyinae (Mammalia, Rodentia). „Geodiversitas”. 31 (4), s. 930, 2009. DOI: 10.5252/g2009n4a909. (fr.).
- ↑ E.D. Cope. On some of the characters of the Miocene fauna of Oregon. „Paleontological Bulletin”. 30, s. 5, 1878. (ang.).
- ↑ C.C. Black. Rodents and lagomorphs from the Miocene Fort Logan and Deep River Formations of Montana. „Postilla”. 48, s. 2, 1961. (ang.).
- ↑ Vianey-Liaud, Gomes Rodrigues i Marivaux 2012 ↓, s. 92.
- ↑ Korth 1989 ↓, s. 405.
- ↑ Rensberger 1983 ↓, s. 30.
- ↑ Qiu i Li 2016 ↓, s. 61.
- ↑ Vianey-Liaud, Gomes Rodrigues i Marivaux 2012 ↓, s. 99.
- ↑ E.C. Galbreath. A contribution to the Tertiary geology and paleontology of northeastern Colorado. „University of Kansas Paleontological Contributions (Vertebrata)”. 4, s. 54, 1953. (ang.).
- ↑ H. Filhol. Description d’un genre nouveau de Rongeurs provenant des Phosphorites du Quercy. „Bulletin de la Société philomathique de Paris”. Septième série. 7, s. 100, 1883. (fr.).
- ↑ S.-d. Bi, J. Meng, S. McLean, W.-y. Wu, X.-j. Ni & J. Ye. A new genus of aplodontid rodent (Mammalia, Rodentia) from the Late Oligocene of northern Junggar Basin, China. „PLoS ONE”. 8 (1), s. 2, 2013. DOI: 10.1371/journal.pone.0052625. (ang.).
- ↑ 王伴月 / B.-y. Wang. 内蒙古中渐新世山河狸科化石的发现 / Discovery of Aplodontidae (Rodentia, Mammalia) from Middle Oligocene of Nei Mongol, China. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 25 (1), s. 33, 1987. (chiń. • ang.).
- ↑ Korth i in. 2022 ↓, s. 237.
- ↑ W.D. Matthew. The fauna of the Titanotherium beds at Pipestone Springs, Montana. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 19 (6), s. 213, 1903. (ang.).
- ↑ W.W. Korth. A new genus of prosciurine rodent (Mammalia: Rodentia: Aplodontidae) from the Oligocene (Orellan) of Montana. „Annals of Carnegie Museum”. 61 (3), s. 171, 1992. (ang.).
- ↑ G.S. Miller. Revised determinations of some tertiary Mammals from Mongolia. „Palaeontologia Sinica”. Seriec C. 5 (2), s. 15, 1927. (ang.).
- ↑ Qiu i Li 2016 ↓, s. 58.
- ↑ Rensberger 1983 ↓, s. 26.
- ↑ Shotwell 1958 ↓, s. 452.
- ↑ M. Schlosser. Die Nager des europäischen Tertiärs nebst Betrachtungen über die Organisation und die geschichtliche Entwicklung der Nager überhaupt. „Palaeontographica”. 11 (3), s. 73, 1884. (niem.).
- ↑ Shotwell 1958 ↓, s. 455.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- J.A. Shotwell. Evolution and biogeography of the aplodontid and mylagaulid rodents. „Evolution”. 12 (4), s. 451–484, 1958. DOI: 10.2307/2405958. (ang.).
- J.M. Rensberger. Successions of meniscomyine and allomyine rodents (Aplodontidae) in the Oligo-Miocene John Day Formation, Oregon. „University of California Publications in Geological Sciences”. 124, s. 1–157, 1983. (ang.).
- 邱铸鼎 / Z.-d. Qiu. 江苏泗洪下草湾中中新世脊椎动物群 —7. 山河狸科(哺乳纲, 啮齿目）/ The Aragonian vertebrate fauna of Xiacaowan, Jiangsu—7. Aplodontidae (Rodentia, Mammalia). „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 25 (4), s. 283–296, 1987. (ang.).
- W.W. Korth. Aplodontid rodents (Mammalia) from the Oligocene (Orellan and Whitneyan) Brule Formation, Nebraska. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 9 (4), s. 400–414, 1989. DOI: 10.2307/4523281. (ang.).
- M. Vianey-Liaud, H. Gomes Rodrigues & L. Marivaux. Early adaptive radiations of Aplodontoidea (Rodentia, Mammalia) on the Holarctic region: systematics, and phylogenetic and paleobiogeographic implications. „Paläontologische Zeitschrift”. 87, s. 83–120, 2013. DOI: 10.1007/s12542-012-0143-3. (ang.).
- 邱铸鼎 & 李强 / Z.-d. Qiu & Q. Li. 内蒙古中部新近纪啮齿类动物 / Neogene rodents from central Nei Mongol, China. „中国古生物志 总号 / Palaeontologia Sinica”. New series C. 30 (198), s. 1–684, 2016. (chiń. • ang.).
- W.W. Korth, C.A. Boyd, J.J. Person & D. Anderson. Fossil mammals from ant mounds situated on exposures of the Big Cottonwood Creek Member of the Chadron Formation (latest Eocene – early Oligocene), Sioux County, Nebraska. „Paludicola”. 13 (4), s. 191–344, 2022. (ang.).