Sibylle Schwarz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sibylle Schwarz
Ilustracja
Sibylle Schwarz w 1650
Data i miejsce urodzenia

14 lutego 1621
Greifswald

Data i miejsce śmierci

31 lipca 1638
Greifswald

Zawód, zajęcie

poetka

Multimedia w Wikimedia Commons
Dom Sibylle Schwarz w Greifswaldzie

Sibylle (Sibylla) Schwarz także Schwartz, Schwar(t)zin (ur. 14 lutego 1621 w Greifswaldzie, zm. 31 lipca 1638 tamże) – pomorska poetka barokowa.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Była córką Christiana Schwarza, prawnika, doktora obojga praw, członka rady miejskiej w Greifswaldzie, później burmistrza miasta i doradcy Bogusława XIV. Matką była Regina Schwarz, córka rajcy miejskiego. Rodzice Sibylle pochodzili z osiadłych w Greifswaldzie od wieków kupieckich rodów mieszczańskich. Sibylle była najmłodszym z ich 7 dzieci[1].

Otrzymała typowe dla środowiska mieszczańskiego wychowanie i wykształcenie. Ważną rolę w kształceniu Sibylle pełnili bracia, szczególnie uczący jej łaciny Christian. Dom Schwarzów gromadził profesorów (np. Alexandra Christiana i Johanna Schönera) i studentów uniwersytetu w Greifswaldzie. Sibylle uczestniczyła w rozmowach, które poszerzały jej horyzonty[1].

Kiedy w 1631 siostra Sibylle, Regina, która po śmierci ich matki zajmowała się domem, wyszła za mąż, pozostałe siostry – Emerentia i Sibylle – musiały przejąć obowiązki domowe[1]. Wiersze pisała nocami[2]. Wybrzmiewa w nich temat wojny trzydziestoletniej, która przypadła na młodość Schwarz[1].

Niespodziewanie 23 lipca 1638 Schwarz zachorowała na czerwonkę[3]. Zmarła w dniu ślubu siostry Emerentii[4]. Została pochowana w kościele św. Mikołaja w Greifswaldzie[1].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Zaczęła pisać wiersze w wieku 10 lat[3].

W 1634 Schwarz uczestniczyła w oficjalnym powitaniu siostrzeńca księcia Bogusława XIV, Ernesta Bogusława von Croya. Przyjechał do Greifswaldu na studia, a Schwarz publicznie wygłosiła swój wiersz Als J.F.G. vohn Croja und Arschott zu Greiffswald, Studierens halben, angelanget. W końcu 1637 wraz z rodzeństwem wyjechała z Greifswaldu do Stralsundu. Wydarzenie to opisała w wierszu Auf Ihren Abscheid aus Greifswald. Gesang. Czasowo mieszkała w Upatel koło Gützkow, gdzie napisała wiersz Trost-Gedichte an unser Fretow. Na początku 1638 Fretow zostało złupione i spalone przez Szwedów, co zaowocowało stworzeniem przez Schwarz scenki dramatycznej pt. Trauer-Spiel wegen Einäscherung ihres Freudenorts Fretow. Wiersz Als Herr Doctor Hermannus Quirinus uns mit seiner Lang entzogenen Gegenwart wieder erfreuet hat powstał z okazji powrotu do Greifswaldu Hermanna Querena (Quirinusa), przyszłego męża Emerentii Szwarz i szwagra Sibylle Schwarz. Przed śmiercią zdążyła napisać pożegnalny wiersz Lied gegen ihren seel. Abscheid[1]. Pisała wiersze o tematyce świeckiej i religijnej. Tworzyła poematy, sonety, sielankowe opowiadania[2].

Ze względu na liczne wzmianki w jej wierszach, wiemy, że znała i czytała utwory Augusta Buchnera (1591–1661), Daniela Heinsiusa (1580–1655), tłumaczonych przez niego Terencjusza i Liwiusza oraz Jakoba Catsa (1577–1660). Uważała się na uczennicę Martina Opitza. W Michaelu Behmie widziała opiekuna swej poezji[1].

Prawdopodobnie ostatnie lata życia poświęciła tłumaczeniom z holenderskiego 3 wierszy Jakoba Catsa[1]. Współcześni uważali ją za poetkę[2]. Mövius Völschow w kazaniu ku czci Christiana Schwarza nazwał ją Sibylla Kalliographia (Sibylle pięknie pisząca), w mowie pogrzebowej Christoph Hagen określił ją jako schön Schreibende (pięknie piszącą), a jej wiersze nazwał vunderliche(n) Gaben in der Teutschen Poesi (cudownymi darami w niemieckiej poezji)[1]. Daniel Georg Morhof twierdził, że była Wunder ihrer Zeit (cudem swoich czasów)[5].

W 1650 w Gdańsku nauczyciel Schwarz, Samuel Gerlach (1609–1683), wydał spuściznę poetki[6]. Nazywał ją pomorską Safoną (Pommerische Sappho) i dziesiątą muzą (zehnte Muse)[1].

Znanych jest 105 jej wierszy i 4 próby dramatyczne (m.in. dramat Susanna i opowieść pasterska Faunus). Wszystkie utwory napisała między 12. a 17. rokiem życia[1].

W 1980 ukazał się przedruk jej twórczości wydanej w 1650. W jubileuszowym roku 2021, w 400. rocznicę jej urodzin, wydano 3 publikacje jej poświęcone[3][4]: nakładem wydawnictwa Secession Verlag ukazała się książka Ich fliege Himmel an mit ungezähmten Pferden[7], w Lipsku pojawiło się krytyczne wydanie jej prac pt. Werke[8], a w Hanowerze opublikowano książkę pt. Sibylla Schwarz. Deutsche Poetische Gedichte[8]. Wydawnictwo Reprodukt-Verlag planuje powieść graficzną poświęconą poetce[8].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

W 2013 w Greifswaldzie rozpoczęto działania zmierzające do przywrócenia pamięci o niej. W Greifswaldzie działa stowarzyszenie Förderverein Sibylla Schwarz e.V. Badaczką i popularyzatorką twórczości Schwarz jest dr Monika Schneikart z Institut für Deutsche Philologie na Uniwersytecie w Greifswaldzie[1].

W 2014 powstał film Sibylla Back in Town, który opowiada o poetce[9].

Była bohaterką wystawy z cyklu Pomorzanki i Pomorzanie, która była dostępna od kwietnia do lipca 2021 w Książnicy Pomorskiej w Szczecinie[10].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l Sybilla Schwarz – Encyklopedia Pomorza Zachodniego - pomeranica.pl [online], pomeranica.pl [dostęp 2021-10-30].
  2. ↑ a b c Marian B. Michalik, Maria Żmigrodzka, Kronika kobiet, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. "Kronika", 1993, ISBN 83-900331-5-1, OCLC 49931249 [dostęp 2021-10-31].
  3. ↑ a b c Sibylla Schwarz – Sibylla Schwarz e.V. [online] [dostęp 2021-10-30] (niem.).
  4. ↑ a b ZEIT ONLINE | Lesen Sie zeit.de mit Werbung oder im PUR-Abo. Sie haben die Wahl. [online], www.zeit.de [dostęp 2021-10-30].
  5. ↑ Sibylla Schwarz: "Ich fliege Himmel an mit ungezähmten Pferden" - Die pommersche Sappho [online], Deutschlandfunk Kultur [dostęp 2021-10-30] (niem.).
  6. ↑ Sibylla Schwarz [online], www.fembio.org [dostęp 2021-10-30] (niem.).
  7. ↑ Ich fliege Himmel an mit ungezähmten Pferden (Femmes de Lettres Bd. 5) | secession [online], secession-verlag.com [dostęp 2021-10-30].
  8. ↑ a b c Süddeutsche Zeitung, Sibylla Schwarz: Neuausgaben ihrer Gedichte zum 400. Geburtstag. [online], Süddeutsche.de [dostęp 2021-10-30] (niem.).
  9. ↑ Film „Sibylla Back in Town“ – Sibylla Schwarz e.V. [online] [dostęp 2021-10-30] (niem.).
  10. ↑ Książnica Pomorska - Wydarzenia [online], www.ksiaznica.szczecin.pl [dostęp 2021-10-30].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sibylle_Schwarz&oldid=73259068”