Wawrzyniec Gucewicz: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne, drobne redakcyjne |
→Pochodzenie: drobne redakcyjne |
||
Linia 35: | Linia 35: | ||
== Pochodzenie == |
== Pochodzenie == |
||
Pochodził z rodziny polsko-litewskiej. Używał litewskiego imienia i nazwiska{{ |
Pochodził z rodziny polsko-litewskiej. Używał litewskiego imienia i nazwiska{{Fakt|data=2011-05}}. Urodził się we wsi Migańce w parafii kupiskiej, w rodzinie chłopskiej. Był synem Szymona i Katarzyny Masulis. Został ochrzczony [[5 sierpnia]] [[1753]]. Wpis w księdze parafialnej brzmi po łacinie: ''babtisavi infantem n(omi)ne Laurentium patris Symoni Masulis et Matris Catharinae Masulowa de villa Migance'' (''ochrzczono dziecko o imieniu Wawrzyniec z ojca Szymona Masulis i matki Katarzyny Masulowej ze wsi Migańce''). Nazwisko Gucewicz pochodziło od matki chrzestnej, późniejszej żony ojca. Dodatek ''Stuoka'' w nazwisku jest używany przez historyków litewskich i nie był stosowany przez Gucewicza. [[11 listopada]] [[1790]] został uszlachcony (herb [[Syrokomla (herb szlachecki)|Syrokomla]]). Jedna z form jego nazwiska to ''Wawrzyniec Montrym Żakowicz Gucewicz''. |
||
== Lata szkolne == |
== Lata szkolne == |
Wersja z 21:25, 19 maj 2011
Ten artykuł należy dopracować |
Rodzina | |
---|---|
Ojciec |
Szymon Masulis |
Matka |
Katarzyna Masulis |
Wawrzyniec Gucewicz herbu Syrokomla (ur. przed 5 sierpnia 1753 w Migańcach, zm. 21 grudnia 1798 w Wilnie) – litewsko-polski architekt, reprezentant klasycyzmu, profesor Uniwersytetu Wileńskiego.
Pochodzenie
Pochodził z rodziny polsko-litewskiej. Używał litewskiego imienia i nazwiska[potrzebny przypis]. Urodził się we wsi Migańce w parafii kupiskiej, w rodzinie chłopskiej. Był synem Szymona i Katarzyny Masulis. Został ochrzczony 5 sierpnia 1753. Wpis w księdze parafialnej brzmi po łacinie: babtisavi infantem n(omi)ne Laurentium patris Symoni Masulis et Matris Catharinae Masulowa de villa Migance (ochrzczono dziecko o imieniu Wawrzyniec z ojca Szymona Masulis i matki Katarzyny Masulowej ze wsi Migańce). Nazwisko Gucewicz pochodziło od matki chrzestnej, późniejszej żony ojca. Dodatek Stuoka w nazwisku jest używany przez historyków litewskich i nie był stosowany przez Gucewicza. 11 listopada 1790 został uszlachcony (herb Syrokomla). Jedna z form jego nazwiska to Wawrzyniec Montrym Żakowicz Gucewicz.
Lata szkolne
Edukację rozpoczął w Poniewieżu, w szkole prowadzonej przez pijarów. Choć rodzina utraciła majątek podczas pożaru, udało mu się zdobyć zgodę ojca na swoją dalszą edukację. Udał się do Wilna z zamiarem nauki w Szkole Głównej Litewskiej, jednak nie miał na to dość pieniędzy. Postanowił zostać misjonarzem, trafił do seminarium diecezjalnego. Na tę decyzję wpływ miał poznany przez Gucewicza biskup Massalski, który stał się z czasem mecenasem przyszłego architekta, akceptując jego decyzję rezygnacji z kariery duchownego. Zabiera go w podróż zagraniczną, wyposażając w skromne środki. Gucewicz kilka miesięcy spędza w Hamburgu (w tym czasie zainteresował się podobno kabałą). Poznaje posła duńskiego z Warszawy. Ten, oczarowany młodym człowiekiem, proponuje mu posadę nauczyciela swych dzieci. Gucewicz udaje się do Kopenhagi, poznaje tamtejsze środowisko naukowe. Wkrótce przypomina sobie o nim biskup Massalski i wysyła na studia do Paryża, gdzie zostaje polecony najlepszym architektom - uczy się u Lapatta, Ledoux Sonffleka i Rondoletta, słucha publicznych wykładów w królewskiej akademii sztuk i w szkole J.F. Blondella. Z Paryża udaje się do Rzymu i po czterech latach wojaży wraca na Litwę.
Okres wileński
Po powrocie na Litwę Gucewicz kończy budowę pałacu w Werkach, przebudowuje katedrę wileńską (za co dostał medal od króla Stanisława Augusta). W 1785 roku przebudował Ratusz w Wilnie. W 1790 r. na Sejmie otrzymał szlachectwo (herb Syrokomla). Od biskupa Massalskiego otrzymuje w dożywocie część ziemi w folwarku Bernatek w starostwie Szeszolskim, powiecie Bracławskim i na 50 lat kamienicę w Wilnie przy ulicy Świętojańskiej. Gdy w Wilnie zostaje założona Szkoła Inżynierów Korpusu Litewskiego zostaje tam profesorem architektury i topografii. W latach 1793–1794 oraz 1797–1798 był profesorem Uniwersytetu Wileńskiego, kierownikiem katedry architektury. W powstaniu kościuszkowskim w 1794 r. zaciąga się do pospolitego ruszenia, zostaje ranny przy Woronowie, wraca do Wilna. W Wilnie dochodzi go wieść o śmierci biskupa Massalskiego, co bardzo przeżywa.
Zmarł nagle 21 grudnia 1798 na skutek upadku z rusztowania przy renowacji kaplicy św. Kazimierza w katedrze w Wilnie i został pochowany na cmentarzu przy kościele św. Stefana w Wilnie, w którym tablica nagrobna głosi: „D. O. M. Tu w Bogu spoczywa Wawrzyniec Gucewicz Architekt Profesor Akademii Wileńskiej Zmarły w 1798 roku W 45 swojego życia Prosi o westchnienie do Boga Za swoją duszę.”
Prace
Zaprojektował ratusz w Wilnie, katedrę w Wilnie, pałac biskupi w Wilnie (pałac Napoleona), niektóre budynki zespołu pałacowego w Werkach (rozpoczęte przez Marcina Knakfusa – centralny pałac, pawilon i karczmę), ratusz w Widzach (obecnie Białoruś), katedrę w Mejszagole, kościół w Suderwie, kościół w Janowie pod Kownem, dom Karpiów przy ul.Trockiej w Wilnie i inne.
Jego architekturę charakteryzuje monumentalność oraz majestatyczność form, optymalna więź budynku z otoczeniem. Gucewicz był także zwolennikiem funkcjonalności i unikał stosowania zbędnej dekoracji. Pełny tego obraz widzimy w gmachu ratusza wileńskiego. Jasna barwa, gładkie podpory, wysunięty portyk,silny akcent fasady, oszczędność w dekoracji są podstawowymi cechami neoklasycyzmu Gucewiczowskiego. Jego twórczość wywarła wielki wpływ na twórczość większości architektów okresu klasycyzmu na Litwie.
Bibliografia
- "Przechadzki po Wilnie i jego okolicach", Adam Honory Kirkor, Drukarnia A. Marcinowskiego, Wilno, 1856 r.