Stanisław Madej (działacz komunistyczny)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Madej
Data i miejsce urodzenia

11 listopada 1910
Wierzchowisko

Data i miejsce śmierci

18 października 1980
Warszawa

Przynależność polityczna

Polska Partia Robotnicza

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Krzyż Partyzancki Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały” Medal 30-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju” Krzyż Kawalerski Odznaki Honorowej Związku Inwalidów Wojennych RP Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego Brązowa Odznaka im. Janka Krasickiego
Odznaka Grunwaldzka Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota) Odznaka „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (złota)

Stanisław Madej, ps. „Kajetan” (ur. 11 listopada 1910 w Wierzchowisku, zm. 18 października 1980 w Warszawie) – polski działacz komunistyczny, prezes Polskiego Związku Niewidomych, szef sztabu Gwardii Ludowej w Łodzi[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Michała i Katarzyny z domu Błaut. Ukończył naukę w szkole powszechnej w Wierzchowisku, a w 1928 zdał maturę w gimnazjum im. Króla Kazimierza Wielkiego w Olkuszu[1]. W 1926 został członkiem Komunistycznego Związku Młodzieży Polski – w ramach działalności w organizacji w czasie manifestacji potępiającej przewrót majowy przemawiał na rynku w Olkuszu – został wówczas aresztowany i odmówiono mu możliwości edukacji na wyższych uczelniach[2], w 1929 podjął pracę w klasowym Związku Zawodowym Robotników Rolnych, w ramach którego prowadził w różnych powiatach działalność agitacyjną, organizatorską i oświatową[1], w tym samym roku został członkiem Komunistycznej Partii Polski. W związku ze swoim wystąpieniem krytykującym wyzysk członków Związku Zawodowego Robotników Rolnych został wykluczony z ZZRR i zmuszony do zmiany pracy, co wpłynęło na jego wyjazd[2] w 1932 do Łodzi. W 1934 podjął pracę w wykończalni Widzewskiej Manufaktury, gdzie szybko został delegatem w klasowym Związku Włókniarzy, a następnie przewodniczącym Rady Delegatów. W ramach niniejszej działalności był m.in. organizatorem i przewodniczącym strajków[1], w związku z czym bywał aresztowany i przesiedział łącznie ok. 3 lat w więzieniu[2].

W 1938 roku, po rozwiązaniu KPP został członkiem grupy komunistycznej „Czerwony Widzew[2][3], w ramach której podczas okupacji niemieckiej i po zajęciu jego fabryki przez Niemców i przemianowaniu jej na „Zellgarn”, organizował sabotaże[1][4]. Ponadto od 1942[5] był członkiem Komitetu Okręgowego Polskiej Partii Robotniczej Łódź-Miasto[6] oraz był szefem sztabu Gwardii Ludowej w Łodzi[7][1][2]. W 1943 został zatrzymany za swoją działalność przez łódzkie Gestapo i torturowany[1], następnie zesłany do obozu koncentracyjnego Mauthausen-Gusen[8][6]. W kwietniu 1945 odbył marsz śmierci pomiędzy obozem w Aflenz a obozem w Ebensee, podczas którego z 600 więźniów do Ebensee doszło 319. Obóz został wyzwolony przez Amerykanów. Po wyzwoleniu Madej zaangażował się w działalność komunistyczną w Ebensee, gdzie po nawiązaniu współpracy z lokalnymi działaczami redagował gazetę „Ebensee Nachrichten”[1].

Po powrocie do Łodzi został instruktorem Komitecie Wojewódzkim Polskiej Partii Robotniczej. W grudniu 1945 został przewodniczącym Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym w Łodzi[5], był przewodniczącym Związku Uczestników Walki Zbrojnej o Niepodległość i Demokrację, przewodniczącym Komisji Rewizyjnej Związku Byłych Więźniów Politycznych. W 1949 został przewodniczącym Komisji Specjalnej do Walki z Nadużyciami i Szkodnictwem Gospodarczym w Warszawie, działał także jako członek zarządu Centrali Spółdzielni Inwalidów oraz Centralnego Związku Spółdzielczości Pracy[1] oraz był prezesem Komisji Rewizyjnej Związku Spółdzielni Inwalidów[2].

W 1951 został osobą niewidomą, co wpłynęło na jego późniejszą działalność – w 1952[2] został członkiem Polskiego Związku Niewidomych, a z czasem również wiceprezesem Zarządu Głównego oraz kierownikiem wydawnictwa związku i redaktorem naczelnym czasopisma „Pochodnia”. W latach 1964–1969 prezesem Zarządu Głównego PZN[2]. Ponadto był członkiem Rady Nadzorczej Centrali Ubezpieczeń Społecznych, Rady Naukowej Zakładu Badawczego Związku Spółdzielni Niewidomych, Rady Techniczno-Ekonomicznej Przedsiębiorstwa Sprzętu Rehabilitacji ZSI, był wiceprzewodniczącym Komitetu Europejskiego Światowej Rady Pomocy Niewidomym[1].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Jego żoną była Barbara Madej. Na skutek pobicia przez Gestapo oraz awitaminozy Madej powoli tracił wzrok, w 1951 tracąc go całkowicie.

Madej był świadkiem na ślubie Michaliny Tatarkówny-Majkowskiej i Karola Majkowskiego[9].

W 1959 przeszedł 2 zawały serca. Zmarł w 1980 w Warszawie[1]. Został pochowany na cmentarzu komunalnym Doły w Łodzi (kwatera IV-3-3)[10].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g h i j k l m n o Zdzisław Stańczak, Stanisław Madej (1910–1980) człowiek, polityk, działacz, [w:] Archiwum prasowe Józefa Szczurka [online], jozefszczurek.pl [dostęp 2022-11-01].
  2. a b c d e f g h i j Anna Wojciechowska – Sobczyk, To już historia, „Pochodnia”, webcache.googleusercontent.com, 1979 [dostęp 2022-11-01].
  3. Jadwiga Malczuk, Milcząca pieśń: wspomnienia łódzkich peperowców, Wyd. Łódzkie, 1972 [dostęp 2022-11-01] (pol.).
  4. Marian Malinowski, Geneza PPR, Książka i Wiedza, 1972 [dostęp 2022-11-01] (pol.).
  5. a b Dariusz Jarosz, Komisja specjalna do walki z nadużyciami i szkodnictwem gospodarczym, 1945-1954: wybór dokumentów, Główna Komisja Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu, Instytut Pamięci Narodowej, 1995, ISBN 978-83-903356-2-9 [dostęp 2022-11-01] (pol.).
  6. a b Synowie Bałut: wspomnienia z okresu okupacji hitlerowskiej, Wyd. Łódzkie, 1970 [dostęp 2022-11-01] (pol.).
  7. Marian Anusiewicz, Z lat wojny i okupacji: 1939-1945, Wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1968 [dostęp 2022-11-01] (pol.).
  8. Nowe drogi, RSW „Prasa-Ksiażka-Ruch.”, 1974 [dostęp 2022-11-01] (pol.).
  9. Piotr Ossowski, Michalina Tatarkówna-Majkowska. Biografia, Łódź 2016.
  10. Cmentarz – strona główna [online], cmentarzekomunalne.lodz.systkom.pl [dostęp 2022-11-02].
  11. M.P. z 1947 r. nr 51, poz. 352 „za zasługi położone w dziele organizacji Komisji i jej delegatur oraz skutecznej walki z nadużyciami”.
  12. M.P. z 1946 r. nr 93, poz. 175 „w uznaniu zasług położonych dla dobra demokratycznej Polski w dziele zabezpieczenia porzuconego przez okupanta mienia, odbudowy i uruchomienia miejskich zakładów pracy, jak również stworzenia życia gospodarczego i społecznego na terenie m. Łodzi”.