Stanisław Piątkiewicz
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
rzeźbiarz |
| Narodowość |
polska |
| Dzieci |
Ludwik, Stanisław Jan, Anna |
Stanisław Piątkiewicz (ur. 1859 w Rymanowie, zm. 13 grudnia 1930 w Sanoku) – polski rzeźbiarz, ojciec rzeźbiarza Stanisława Jana Piątkiewicza.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w 1859 w Rymanowie. Uczył się w szkole rzeźbiarskiej w Rymanowie, gdzie jego talent zauważyła Anna Działyńska z Potockich, założycielka szkółki. Został wysłany na dalsze kształcenie do Monachium (w końcu października 1878 r. zgłosił się do Akademii Sztuk Pięknych – Bildhauerschule)[1], a jego pobyt sfinansowali Potoccy. Po powrocie sam pracował jako nauczyciel w szkole rzeźbiarskiej. Prowadził pracownię rzeźbiarską w Rymanowie[2]. Na przełomie wieków przeniósł się do Sanoka. Jego pracownie mieściły się w Sanoku przy ulicy Zgody (późniejsza Feliksa Gieli)[3], przy ulicy Tadeusza Kościuszki[4] (własność rodziny Wojtanowiczów). W trakcie I wojny światowej pracował w Jaśle.
Został członkiem Sanockiej Chorągwi Drużyn Bartoszowych, założonej 3 sierpnia 1911[5].
Był żonaty z Marią z domu Muszyńską[6], z którą miał synów Ludwika (ur. 1891[7], żonaty z Józefą) i Stanisława Jana (1897–1970, żonaty z Bronisławą Ziobro, kontynuował tradycje rzeźbiarskie ojca[8]) oraz córkę Annę (1893-1968, nauczycielka, po mężu Bobola)[9][10].
Zmarł 13 grudnia 1930 w Sanoku w wieku 71 lat[6][11]. Został pochowany na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku 15 grudnia 1930[6].
Dzieła[edytuj | edytuj kod]
- Rzeźba na pomniku ustanowionym w Grabownicy Starzeńskiej w 1910 w 500. rocznicę bitwy pod Grunwaldem[12].
- Pomnik Władysława Jagiełły w Mrzygłodzie, odsłonięty 15 lipca 1910 roku, w 500. rocznicę bitwy pod Grunwaldem[13]. Zastąpił go nowy pomnik z 1960 roku.
- Tarcze Legionów: tarcza Jordanów Legionom Polskim 1916[14], Sanocka Tarcza Legionów z 1915/1916 (zawierająca herb Sanoka)[15][16].
- Posąg Chrystusa dźwigającego krzyż, który znajduje się na placu kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Nowym Sączu (ufundowany przez kolejarzy jako wotum za ocalenie miasta od zniszczeń podczas krótkiej okupacji Nowego Sącza przez wojska rosyjskie w listopadzie 1914 roku), poświęcony 24 października 1916 roku[17].
- Rzeźba Chrystusa z 1898 roku, stanowiąca kopię posągu Chrystusa projektu Duńczyka Bertela Thorvaldsena (znajduje się w kaplicy Potockich na Wawelu)[18], w przeszłości stojąca na placyku pomiędzy kościołem franciszkanów w Sanoku a kamienicą przy ul. Rynek 18[19]. Jej fundatorem był Karol Gerardis[20]. Ponadto drewniane drzwi oddzielające kruchtę (przedsionek) tego kościoła od nawy głównej, wraz z płaskorzeźbami św. Franciszka z Asyżu, św. Antoniego z Padwy, herbami zakonu franciszkanów i aniołkami[21][22].
- Rzeźba Matki Bożej Niepokalanie Poczętej na frontowej elewacji kościoła Przemienienia Pańskiego w Sanoku z początku XX wieku[23][24].
- Rzeźba Atlasa na rogu elewacji kamienicy przy ul. Kazimierza Wielkiego 6 w Sanoku (tzw. „Dom pod Atlasem”)[25].
- Gipsowe popiersie Józefa Piłsudskiego, wykorzystane m.in. 17 maja 1935 roku podczas uroczystości żałobnych w Sanoku po śmierci marszałka[26].
- Nagrobki na Cmentarzu Centralnym przy ul. Rymanowskiej; Paweł Nesterowicz wskazał grobowce rodzin Iwanowiczów, Małachowskich, Słuszkiewiczów (pochowany Michał Słuszkiewicz) i Marii (Kamińskiej) Faliszewskiej oraz prawdopodobieństwo wykonania grobowców rodziny Lipińskich (pochowani w nim m.in. Aleksander, Walenty, Kazimierz, Bronisław Filipczak), Mozołowskich, Karola Petschaca[27][28].
- Pomnik Chrystusa z 1923 na grobowcu rodzinnym Władysława Morawskiego w Odrzechowej[29].
- Rzeźby ołtarza i frontonu w kaplicy z 1928 przy sanatorium dra Stanisława Domańskiego, w Olchowcach na Białej Górze na skraju Gór Słonnych[30]. Kaplica istnieje obecnie nadal przy ulicy Gajowej w Sanoku.
- Wykonywał także klisze przeznaczone do drukarni Karola Pollaka[31].
Ponadto źródło podaje, iż Stanisław Piątkiewicz był wykonawcą Pomnika Tadeusza Kościuszki w Sanoku[32], jednak jest to faktycznie nieprawdopodobne, jako że Stanisław Piątkiewicz zmarł w 1930 roku (w czasie gdy istniał jeszcze pierwszy pomnik T. Kościuszki w mieście), zaś obiekt powstał i został odsłonięty w 1962 roku, zatem należy to uznać za omyłkę pisarską (z uwagi na tożsamość imienia i nazwiska) i przypisać autorstwo synowi Stanisławowi Janowi.
W 1894 otrzymał od komitetu wystawy krajowej we Lwowie list pochwalny w dziedzinie sztuka zastosowana do przemysłu, architektura, budownictwo, urządzenia pomieszkań (grupa XXVI) za rzeźbione wyroby z drzewa[33].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ I. Królewska Akademia Sztuk Pięknych..., [w:] H. Stępień, M. Liczbińska, Artyści polscy w środowisku monachijskim w latach 1828-1914 (materiały źródłowe), wyd. II, Kraków: Agencja Wydawniczo-Reklamowa Chors, 1994, s. 12, ISBN 83-903086-1-4.
- ↑ Kronika. Do wielebnego duchowieństwa. „Gazeta Sanocka”, s. 4, Nr 29 z 20 października 1895.
- ↑ Księga adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa. Warszawa: 1928, s. 798.
- ↑ Księga Adresowa Polski (wraz z W. M. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa, 1930. Warszawa: Towarzystwo Reklamy Międzynarodowej, 1930, s. 784.
- ↑ Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 205, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.
- ↑ a b c Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 358 (poz. 178).
- ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1906/1907 (zespół 7, sygn. 42). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 525.
- ↑ Andrzej Romaniak, Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Katalog zbiorów, Sanok 2009, s. 8
- ↑ Księga Zmarłych 1959–1975 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 101 (poz. 35).
- ↑ Anna Bobola. cmentarzsanok.zetohosting.pl. [dostęp 2021-02-11].
- ↑ Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. P 1930, (Tom J, str. 348, poz. 178).
- ↑ Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w Województwie Podkarpackim na lata 2018-2021. edziennik.rzeszow.uw.gov.pl, 2018. s. 89. [dostęp 2021-06-26].
- ↑ Kamienny sokół na cmentarzu sanockim. sokolsanok.pl, 2009-04-15. [dostęp 2015-05-31].
- ↑ Mieczysław Opałek: Tarcze Legionów 1914-1917. Kraków: Centralne Biuro Wydawnictw N.K.N., 1917, s. 32.
- ↑ Mieczysław Opałek: Tarcze Legionów 1914-1917. Kraków: Centralne Biuro Wydawnictw N.K.N., 1917, s. 54.
- ↑ Andrzej Romaniak. Sanocka Tarcza Legionów. „Rocznik Sanocki”. X, s. 110, 113, 2011.
- ↑ Polskie Towarzystwo Historyczne w Nowym Saczu [online], www.pth.nowysacz.mnet.pl [dostęp 2017-11-26] (pol.).
- ↑ Stefan Stefański, Sanok i okolice. Przewodnik turystyczny, Sanok 1991, s. 38.
- ↑ Andrzej Romaniak, Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Katalog zbiorów, Sanok 2009, s. 162
- ↑ Paweł Nestorowicz: Boża rola. Przyczynek do historii cmentarzy sanockich w 110-tą rocznicę konsekracji cmentarza przy ul. Rymanowskiej. Sanok: 2005, s. 21.
- ↑ Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. Bramy naszych kamieniczek. „Tygodnik Sanocki”. 15 (231), s. 6, 12 kwietnia 1996.
- ↑ Przewodnik po kościele i klasztorze Franciszkanów w Sanoku w opracowaniu o. Witolda Pobiedzińskiego OFMConv. Sanok: 2007, s. 45. ISBN 978-83-60380-12-3.
- ↑ Z Komitetu Kościelnego w Sanoku. „Gazeta Sanocka”, s. 2, Nr 119 z 8 kwietnia 1906.
- ↑ Andrzej Romaniak, Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Katalog zbiorów, Sanok 2009, s. 184
- ↑ Andrzej Romaniak, Sanok. Fotografie archiwalne – Tom I. Katalog zbiorów, Sanok 2009, s. 276
- ↑ Andrzej Romaniak, Sanok. Fotografie archiwalne – Tom II. Wydarzenia, uroczystości, imprezy, Sanok 2011, s. 50-52
- ↑ Paweł Nestorowicz: Boża rola. Przyczynek do historii cmentarzy sanockich w 110-tą rocznicę konsekracji cmentarza przy ul. Rymanowskiej. Sanok: 2005, s. 18, 20-21.
- ↑ Ścieżka spacerowa „Śladami Rodu Beksińskich” w Sanoku. 6. Cmentarz, Epilog. zymon.com.pl. [dostęp 2014-05-17].
- ↑ Perełki sakralne od Beskidu Niskiego po Šariš. s. 12. [dostęp 2021-01-29].
- ↑ Sanatorium doktora Domańskiego. W: Stefan Stefański: Kartki z przeszłości Sanoka. Sanok: Oficyna Wydawnicza Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sanoku, 2005, s. 65. ISBN 83-919470-9-2.
- ↑ Jadwiga Zaleska: Karol Pollak – typographus sanocensis i dzieje jego drukarni. W: Rocznik Sanocki 1986. T. VI: 1986. Rzeszów: Towarzystwo Rozwoju i Upiększania Miasta Sanoka, 1988, s. 32. ISBN 83-03-02288-1.
- ↑ Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 493
- ↑ Nagrody na wystawie lwowskiej przyznane przez komitet sędziów. Grupa XXIV. „Kurjer Lwowski”. Nr 275, s. 5, 4 października 1894.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Andrzej Romaniak. Zapomniani rzeźbiarze: Stanisław i Stanisław Jan Piątkiewiczowie – szkic do portretu. „Rocznik Sanocki”. X, s. 183-191, 2011. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096.