Stanisław Kałużyński
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
6 sierpnia 1925 |
Data śmierci |
6 stycznia 2007 |
profesor nauk humanistycznych | |
Alma Mater |
Uniwersytet Wrocławski |
Doktorat |
1955 |
Profesura |
1971 |
profesor UW |
Stanisław Paweł Kałużyński (ur. 6 sierpnia 1925 w Świerczowie, zm. 6 stycznia 2007) – profesor zwyczajny, doktor habilitowany, światowej sławy ałtaista, językoznawca i badacz kultury Azji Środkowej i Syberii, mongolista i jakutolog, popularyzator wiedzy o Mongolii, w latach 1970-2004 członek komitetu redakcyjnego „Rocznika Orientalistycznego”, oraz w latach 1974-2005 serii „Prace Orientalistyczne”. Autor blisko 150 prac naukowych, wykładowca uniwersytecki.
Życiorys
Szkołę podstawową i dwie klasy gimnazjum ukończył w dwudziestoleciu międzywojennym w Tarnowie. W czasie II wojny światowej w latach 1943-1944 był związany z AK.
Maturę zdał w 1946, studiował na kierunku bliskowschodnim w Instytucie Filologii Orientalnej Uniwersytetu Wrocławskiego. W styczniu 1951 roku podjął jako magister pracę w Instytucie Orientalistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, w Katedrze Filologii Indyjskiej (obecnie Katedra Ludów Azji Środkowej).
W 1955 roku uzyskał tytuł kandydata nauk, a rok później odbył roczny staż w Jakucku, Leningradzie i Moskwie. Efektem pobytu w ZSRR była uznana na świecie praca – „Mongolische Elemente in der Jakutischen Sprache”, która umożliwiła Kałużyńskiemu habilitację, a w późniejszym okresie uzyskanie tytułu docenta.
W 1971 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1979 roku profesora zwyczajnego, na emeryturę przeszedł w 1995 r., mimo to do 2006 r. był wykładowcą w Zakładzie Turkologii i Ludów Azji Środkowej Instytutu Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1972 roku należał do PZPR[1].
W uznaniu zasług został uhonorowany między innymi tytułem doktora honoris causa Narodowego Uniwersytetu Mongolskiego w 2006 r. oraz wybrany na członka honorowego Mongolskiej Akademii Nauk. Był wieloletnim działaczem i członkiem Komitetu Nauk Orientalistycznych PAN oraz zastępcą jego przewodniczącego w latach 1971-1992. Był również członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (Wydział I Językoznawstwa i Historii Literatury) oraz zagranicznych towarzystw: Société Finno-Ougrienne i Societas Uralo-Altaica.
Został pochowany 19 stycznia 2007 r. na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.
Odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Brązowym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej[1]. Władze mongolskie odznaczyły go między innymi: Medalem 50-lecia Mongolskiej Republiki Ludowej i Orderem Gwiazdy Polarnej (1995).
Wybrana bibliografia
- Dawni Mongołowie, PIW, Warszawa 1983.
- Imperium mongolskie, Wydawnictwo Wiedza Powszechna {1970}
- Klasyczny język mongolski, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa
- Tradycje i legendy ludów Mongolii, Wydawnictwo ISKRY, Warszawa 1978.
- Tradycje i legendy ludów tureckich, Wydawnictwo Iskry, Warszawa 1977.
- Tajna historia Mongołów: anonimowa kronika mongolska z XIII w. / przeł. z mong., wstępem i koment. opatrzył Stanisław Kałużyński ; oprac. graf. Andrzej Strumiłło. – Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970
Przypisy
- ↑ a b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 365. ISBN 83-223-2073-6.
Literatura biograficzna
- Stachowski Marek: „Słowo wstępne”, [w:] Kałużyński Stanisław: Iacutica. Prace jakutoznawcze, Warszawa 1995, s. 7-12 (+ wersja niemiecka: s. 13-19).
Linki zewnętrzne
- Członkowie komitetów naukowych PAN
- Członkowie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej
- Odznaczeni Brązowym Krzyżem Zasługi (1944–1989)
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)
- Odznaczeni Medalem Komisji Edukacji Narodowej
- Polscy ałtaiści
- Polscy mongoliści
- Urodzeni w 1925
- Zmarli w 2007
- Pochowani na Cmentarzu Bródnowskim
- Polscy tłumacze literatury mongolskiej