Susłogon

Susłogon
	Urocitellus
	Obolenskij, 1927
	; Przedstawiciel rodzaju – susłogon falisty (U. undulatus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	afrowiórki
Plemię	świstaki
Rodzaj	susłogon
	Typ nomenklatoryczny
	Spermophilus eversmanni Brandt, 1841 (= Mus undulatus Pallas, 1778)
Synonimy
	Anisonyx Rafinesque, 1817;
	Anisonyx Rafinesque, 1817;
Gatunki
	16 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	16 gatunków (w tym 4 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Susłogon^[4] (Urocitellus) – rodzaj ssaków z podrodziny afrowiórek (Xerinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej oraz w północno-wschodniej Azji^[5]^[6]^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Gatunki zaliczone do Urocitellus charakteryzują się dłuższym włosem sierści, oraz mniejszym wymiarem czaszki niż przedstawiciele Cynomys (nieświszczuk) i Marmota (świstak). Są większe od gatunków siostrzanego rodzaju Xerospermophilus. Pod względem morfologicznym największe podobieństwo zachowują do gatunków z rodzaju Spermophilus (sensu stricto)^[7]. Długość ciała (bez ogona) 153,3–337 mm, długość ogona 32–140 mm; masa ciała 82–683 g^[6]^[8].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1927 roku rosyjski zoolog Siergiej Oboleński na łamach czasopisma Dokłady Akadiemii Nauk SSSR^[2]. Na gatunek typowy Oboleński wyznaczył (oryginalne oznaczenie) susłogona falistego (U. undulatus). Wcześniejsza nazwa którą ukuł w 1817 roku francusko-amerykański przyrodnik Constantine Samuel Rafinesque okazała się młodszym homonimem rodzaju chrząszczy opisanego w 1807 roku.

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Anisonyx: gr. ανισος anisos ‘nierówny’, od negatywnego przedrostka αν- an-; ισος isos ‘równy’; ονυξ onux, ονυχος onukhos ‘pazur’^[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Anisonyx brachiura Rafinesque, 1817 (= Arctomys columbianus Ord, 1815).
Urocitellus: gr. ουρα oura ‘ogon’; rodzaj Citellus Oken, 1816 (suseł)^[2].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Na podstawie badań filogenetycznych z rodzaju Spermophilus (sensu lato)^[10] wydzielono 12 gatunków^[7] i zgrupowano je w rodzaju Urocitellus. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki^[11]^[8]^[5]^[4]:

Urocitellus brunneus (A.H. Howell, 1928) – susłogon brunatny
Urocitellus townsendii (Bachman, 1839) – susłogon płowy
Urocitellus mollis (Kennicott, 1863) – susłogon pajucki
Urocitellus canus (Merriam, 1898) – susłogon siwy
Urocitellus washingtoni (A.H. Howell, 1938) – susłogon waszyngtoński
Urocitellus beldingi (Merriam, 1888) – susłogon łąkowy
Urocitellus armatus (Kennicott, 1863) – susłogon bylicowy
Urocitellus columbianus (Ord, 1815) – susłogon rudoczelny
Urocitellus richardsonii (Sabine, 1822) – susłogon preriowy
Urocitellus elegans (Kennicott, 1863) – susłogon strojny
Urocitellus parryii (J. Richardson, 1825) – susłogon arktyczny
Urocitellus undulatus (Pallas, 1778) – susłogon falisty

Opisano również gatunki wymarłe:

Urocitellus cragini (Hibbard, 1941)^[12] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
Urocitellus glacialis (Vinogradov, 1948)^[13] (Rosja; plejstocen)
Urocitellus itancinicus (Zazhigin, 1966)^[14] (Rosja; plejstocen)
Urocitellus superciliosus (Kaup, 1839)^[15] (Czechy; plejstocen)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Młodszy homonim Anisonyx Latreille, 1807 (Coleoptera).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Urocitellus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c С.И. Оболенский. Предварительный обзор палеарктических сусликов (q.q. Citellus и Spermophilopsis). „Доклады Академии Наук СССР”. 12, s. 188, 1927. (ros.).
↑ C.S. Rafinesque. Descriptions of seven new genera of North American Quadrupeds. „The American Monthly Magazine and Critical Review”. 2 (1), s. 45, 1817. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 213. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 618–620. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ ^a ^b J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 799–804. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ ^a ^b ^c K.M. Helgen, F.R. Cole, L. Helgen & D.E. Wilson. Generic revision in the Holarctic ground squirrel genus Spermophilus. „Journal of Mammalogy”. 90 (2), s. 270–305, 2009. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 396–397. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 104, 1904. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Spermophilus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-21]. (ang.).
↑ C.W. Hibbard. The Borchers fauna, a new Pleistocene interglacial fauna from Meade County, Kansa. „Kansas Geological Survey Bulletin”. 38 (7), s. 204, 1941. (ang.).
↑ Б.С. Виноградов. О нахождении трупов ископаемых сусликов в вечной мерзлоте бассейна р. Индигирки. „Доклады Академии Наук СССР”. Новая серия. 62 (4), s. 553, 1948. (ros.).
↑ Э.А. Вангенгейм, Е.И . Беляева, B.E. Гарутт, Е.Л. Дмитриева & В.C. Зажигин: Млекопитающие эоплейстоцена западного Забайкалья. Москва: Издательство «Наука», 1966, s. 27, seria: Труды, вып. 152. (ros.).
↑ J.J. Kaup: Description d’ossements fossiles de mammifères inconnus jusqu’à présent qui se trouvent au muséum grand ducal de Darmstadt. Darmstadt: J.G Heyer, 1839, s. 91–119. (niem.).

[3] Młodszy homonim Anisonyx Latreille, 1807 (Coleoptera).

[itis-1] Urocitellus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Obolenskij-2] С.И. Оболенский. Предварительный обзор палеарктических сусликов (q.q. Citellus и Spermophilopsis). „Доклады Академии Наук СССР”. 12, s. 188, 1927. (ros.).

[Rafinesque-4] C.S. Rafinesque. Descriptions of seven new genera of North American Quadrupeds. „The American Monthly Magazine and Critical Review”. 2 (1), s. 45, 1817. (ang.).

[Cichocki&inni-5] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 213. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-6] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 618–620. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Koprowski&inni-7] J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 799–804. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[Helgen&inni-8] K.M. Helgen, F.R. Cole, L. Helgen & D.E. Wilson. Generic revision in the Holarctic ground squirrel genus Spermophilus. „Journal of Mammalogy”. 90 (2), s. 270–305, 2009. (ang.).

[amw-9] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 396–397. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-10] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 104, 1904. (ang.).

[Wilson&Reeder-11] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Spermophilus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-23].

[mdd-12] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-21]. (ang.).

[hib-13] C.W. Hibbard. The Borchers fauna, a new Pleistocene interglacial fauna from Meade County, Kansa. „Kansas Geological Survey Bulletin”. 38 (7), s. 204, 1941. (ang.).

[vin-14] Б.С. Виноградов. О нахождении трупов ископаемых сусликов в вечной мерзлоте бассейна р. Индигирки. „Доклады Академии Наук СССР”. Новая серия. 62 (4), s. 553, 1948. (ros.).

[zaz-15] Э.А. Вангенгейм, Е.И . Беляева, B.E. Гарутт, Е.Л. Дмитриева & В.C. Зажигин: Млекопитающие эоплейстоцена западного Забайкалья. Москва: Издательство «Наука», 1966, s. 27, seria: Труды, вып. 152. (ros.).

[kaup-16] J.J. Kaup: Description d’ossements fossiles de mammifères inconnus jusqu’à présent qui se trouvent au muséum grand ducal de Darmstadt. Darmstadt: J.G Heyer, 1839, s. 91–119. (niem.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]