Szorstkowiec Fortunego

Szorstkowiec Fortunego
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	arekowce
Rodzina	arekowate
Rodzaj	szorstkowiec
Gatunek	szorstkowiec Fortunego
	Nazwa systematyczna
	Trachycarpus fortunei (Hook.) H. Wendl.; Gay, Bull. Soc. Bot. France 8:429. 1863
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szorstkowiec Fortunego (Trachycarpus fortunei) – gatunek drzewa z rodziny arekowatych (palm). Pochodzi z gór południowych i środkowych Chin (rośnie do 2400 m n.p.m.), poza tym występuje w Bhutanie, Nepalu, północnych Indiach, Mjanmie i Wietnamie^[3], a jako gatunek naturalizowany także w Japonii^[4]. Nazwa upamiętnia Roberta Fortune'a, który przywiózł tę roślinę z Chin do Europy.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Drzewiasta palma osiągająca w swoim naturalnym środowisku wysokość do 20 m, choć pozostaje znacznie niższa w zimniejszych strefach.
Liście: Na wierzchołku kłodziny wyrasta jej pióropusz złożony z 10-20 pierzastych, ciemnozielonych liści o nieco kolczastych ogonkach liściowych^[5].
Kwiaty: Zebrane w kwiatostany otoczone pochwami, z których kwiaty wychylają się tylko podczas kwitnienia. Występują 2 rodzaje kwiatów: obupłciowe lub męskie. Są żółte i składają się 3-działkowego kielicha, 3-płatkowej korony, 6 pręcików i 3 słupków^[5].
Owoc: Zawierająca jedno nasienie niewielka jagoda, w stanie dojrzałym sinozielonego koloru^[5].

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Gatunek jest uprawiany już w Europie od ponad 160 lat jako roślina ozdobna^[6]. Ze względu na relatywnie, jak na palmę, dużą odporność na niskie temperatury jest popularna w uprawie w krajach klimatu umiarkowanego^[3].

Z włókna otrzymanego z liści w niektórych krajach wykonuje się miotły, powrozy, nieprzemakalne płaszcze, kapelusze i inne wyroby^[5].

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Nie ma specjalnych wymagań co do gleby, ważne by była ona przepuszczalna i stale wilgotna. Stanowisko powinno być słoneczne lub półcieniste i zasłonięte od zimnych wiatrów. Rozmnaża się przez nasiona^[6]. Palma ta uprawiana może być teoretycznie w zasięgu 7 strefy mrozoodporności^[7], która w Polsce obejmuje północno-zachodnie i zachodnie krańce kraju^[8]. O ile jednak dorosłe rośliny wytrzymywać mogą mrozy do -12 °C, o tyle młode rośliny przemarzają podczas mroźnych zim^[7]. Próba uprawy tego gatunku w gruncie w Międzyzdrojach skończyła się niepowodzeniem^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-15] (ang.).
↑ ^a ^b Trachycarpus fortunei. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-11-03].
↑ Taxon: Trachycarpus fortunei (Hook.) H. Wendl.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-11-02].
↑ ^a ^b ^c ^d Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
↑ ^a ^b GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ ^a ^b Trachycarpus fortunei. [w:] Gardening Help [on-line]. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2018-11-03].
↑ Strefy mrozoodporności roślin w Polsce. [w:] Projektoskop [on-line]. [dostęp 2018-11-03].
↑ Międzyzdrojskie palmy nie przetrwały zimy, ale są już nowe - Region - Radio Szczecin [online], radioszczecin.pl [dostęp 2018-11-03] (pol.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-02-15] (ang.).

[china-3] Trachycarpus fortunei. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2018-11-03].

[4] Taxon: Trachycarpus fortunei (Hook.) H. Wendl.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2018-11-02].

[S-5] Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[E-6] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[missouri-7] Trachycarpus fortunei. [w:] Gardening Help [on-line]. Missouri Botanical Garden. [dostęp 2018-11-03].

[8] Strefy mrozoodporności roślin w Polsce. [w:] Projektoskop [on-line]. [dostęp 2018-11-03].

[9] Międzyzdrojskie palmy nie przetrwały zimy, ale są już nowe - Region - Radio Szczecin [online], radioszczecin.pl [dostęp 2018-11-03] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]