Tadeusz Bujnicki

Tadeusz Bujnicki

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	14 lutego 1933 Wilno
profesor doktor habilitowany nauk humanistycznych
Specjalność: Literaturoznawstwo
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1964 Uniwersytet Jagielloński
Habilitacja	1973 Uniwersytet Jagielloński
Profesura	1991
Polska Akademia Nauk
Status	członek komitetów naukowych
Nauczyciel akademicki
uczelnia	Uniwersytet Warszawski, Wydział "Artes Liberales"; Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki
Odznaczenia
Nagroda im. Algisa Kaledy

Tadeusz Józef Bujnicki (ur. 14 lutego 1933 w Wilnie) – literaturoznawca, nauczyciel akademicki, profesor zwyczajny, pracownik naukowy Uniwersytetu Jagiellońskiego (w l. 1955–1973 oraz 1986–2003), Uniwersytetu Śląskiego (w l. 1973–1986), Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie (w l. 1996–1999) a także Uniwersytetu Wileńskiego (w l. 1993–1996), gdzie współtworzył Katedrę Filologii Polskiej. Pracownik naukowy Wydziału Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego (od 2008). Założyciel i kierownik (2000-2003) Katedry Kultury Literackiej Pogranicza na Wydziale Polonistyki UJ. Kierownik Zakładu Literatury Polskiej na Obczyźnie w Instytucie Badań Polonijnych UJ w latach 1991–1993. Honorowy Profesor Uniwersytetu Opolskiego. Członek Komitetu Nauk o Literaturze PAN (od 1972 z przerwami; w latach 2008–2016 przewodniczący Komisji ds. Polonistyki Zagranicznej) oraz kolegium redakcyjnego „Ruchu Literackiego” (od 1969). Przewodniczący Krakowskiego Komitetu Okręgowego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego, a od 2004 Przewodniczący Małopolskiego Komitetu Okręgowego OLiJP. Przewodniczący honorowy od 2018. Członek PZPR (w l. 1955–1990) oraz członek Stowarzyszenia „Kuźnica”.

Życiorys i zainteresowania naukowe

Absolwent studiów na UJ. Doktorat uzyskał na Uniwersytecie Jagiellońskim w 1964 (promotorem był Henryk Markiewicz), habilitację na UJ w 1973, tytuł profesora zwyczajnego w 1991. Odbył staże zagraniczne w Kijowie, Moskwie, Wiedniu, Paryżu (czterokrotnie, w tym na stypendium im. Brzękowskich i dwukrotnie stypendium PAU) oraz w Wilnie.

Współorganizator międzynarodowych sesji naukowych (m.in. „Ostatni Obywatele Wielkiego Księstwa Litewskiego” [2002]; „Sienkiewicz jako składnik tożsamości narodowej. Z kim i przeciw komu” [Warszawa – Kiejdany – Łuck, 2003–2004]; ”Obrazy Wilna” [Wilno, 2004]). Kierownik kilku projektów badawczych dotyczących kultury i literatury pogranicza północno-wschodniego. Kierownik zbiorowych projektów badawczych „Życie Literackie Wilna i Wileńszczyzny w latach 1831–1941” (1995–1997), „Literatura Wielkiego Księstwa Litewskiego na pograniczu kultur. Świadomość odrębności i wspólnoty” (1999–2002), „Żagary. Monograficzny opis grupy” (2005–2007) oraz projektu badawczego NCN „Henryk Sienkiewicz. Obecność w kutrze polskiej XX wieku. Polskość i nowoczesność. Recepcja i nowe odczytania” (2013–2019).

Wychowawca pokoleń polonistów. Badacz twórczości Henryka Sienkiewicza i Władysława Broniewskiego, a także grupy poetyckiej Żagary. Inne jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół problematyki dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, powieści historycznej oraz pograniczy kulturowych.

Autor 16 książek oraz ponad 300 publikacji naukowych i popularno-naukowych, w tym podręczników szkolnych (Pozytywizmu dla II klasy szkoły średniej i podręcznika dla X klasy szkół z polskim językiem nauczania na Litwie) i akademickich. Jest również redaktorem i współredaktorem kilkudziesięciu książek naukowych. Wśród wypromowanych przez niego doktorów znaleźli się: Krystyna Kłosińska (1985), Stefan Szymutko (1991), Paweł Bukowiec (2003).

Jest synem Teodora Bujnickiego (1907–1944), wileńskiego poety, współzałożyciela grupy poetyckiej Żagary.

Odznaczenia i nagrody

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2002). Uhonorowany litewską nagrodą im. Algisa Kaledy (2019). Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Za zasługi dla Litwy (2020).

Wybrane publikacje autorskie

• Pierwszy okres twórczości Henryka Sienkiewicza, Kraków 1968.
• O poezji rewolucyjnej: szkice i sylwetki, Katowice 1978.
• Sienkiewicz i historia: studia, Warszawa 1981.
• Pozytywizm: podręcznik literatury dla klasy drugiej szkoły średniej, Warszawa 1991-2002 (11 wydań).
• Sienkiewicza "Powieści z lat dawnych": studia, Kraków 1996.
• Starożytność, Średniowiecze, Odrodzenie. Podręcznik literatury dla kl. XI szkół średnich na Litwie, Kaunas 1996, wyd. II popr. Kaunas 2003.
• Szkice wileńskie: rozprawy i eseje, Kraków 2002.
• Pozytywista Sienkiewicz: linie rozwojowe pisarstwa autora "Rodziny Połanieckich", Kraków 2007.
• W Wielkim Księstwie Litewskim i w Wilnie, Warszawa 2010.
• Na pograniczach, kresach i poza granicami: studia, Białystok 2014.
• Sześć szkiców o Zagłobie i inne studia sienkiewiczowskie, Warszawa 2014
• Trylogia w kontekstach, Kraków 2019.
• Apie literaturinę „Żagaru” grupę ir ne tik, Vilnius 2018 (w j. litewskim).

Redakcja i współredakcja (wybrane)

• Problemy odbioru i odbiorcy: studia, Wrocław 1977 (współredaktor).
• Pisarz na obczyźnie: praca zbiorowa, Wrocław-Kraków 1985 (współredaktor).
• Przełom antypozytywistyczny w polskiej świadomości kulturowej końca XIX wieku, Wrocław 1986 (współredaktor).
• Vilnius ir romantizmo kontekstai. Wileńskie konteksty romantyczne, Vilnius 1996 (współredaktor).
• Życie literackie i literatura w Wilnie XIX-XX wieku, Kraków 2000 (współredaktor).
• Poezja i poeci w Wilnie lat 1920-1940: studia, Kraków 2003 (współredaktor).
• Ostatni obywatele Wielkiego Księstwa Litewskiego, Lublin 2005 (współredaktor).
• Henryk Sienkiewicz w kulturze polskiej, Lublin 2007 (współredaktor).
• Po co Sienkiewicz? Sienkiewicz a tożsamość narodowa - z kim i przeciw komu? Warszawa-Kiejdany-Łuck-Zbaraż-Beresteczko, Warszawa 2007 (współredaktor).
• Wilno literackie na styku kultur, Kraków 2007 (współredaktor).
• Żagary: środowisko kulturowe grupy literackiej, Kraków 2009 (współredaktor).
• Kultura pogranicza wschodniego: zarys encyklopedyczny, Warszawa 2011 (współredaktor).
• Teodor Bujnicki: ostatni bard Wielkiego Księstwa Litewskiego, Białystok 2012 (współredaktor).
• Wokół "W pustyni i w puszczy": w stulecie pierwodruku powieści, Warszawa 2012 (współredaktor).

Seria wydawnicza: „Sienkiewicz – nowe odczytania” (współredaktor J. Axer), 9 tomów (2014-2019).

Dla „Biblioteki Narodowej” opracował: Henryka Sienkiewicza: Wybór nowel i opowiadań (1979, 4 wydania), Krzyżacy (1990), Bez dogmatu (2002, 2 wydania), Wybór wierszy Władysława Broniewskiego (2014). Żagary. Antologia poezji, BN I 335, 2019 (wstęp).

Linki zewnętrzne

• Strona Katedry Kultury Literackiej Pogranicza UJ (ze zdjęciem)
• Strona Wydziału Artes Liberales UJ (ze zdjęciem)