Wacław Policzkiewicz

Wacław Policzkiewicz

Data i miejsce urodzenia	1890 Warszawa
Data i miejsce śmierci	27 sierpnia 1937 Leningrad
Przebieg służby
Formacja	Armia Czerwona Czeka
Główne wojny i bitwy	rewolucja październikowa wojna polsko-bolszewicka wielki terror

Wacław Policzkiewicz (ur. w 1890 w Warszawie, zm. 27 sierpnia 1937 w Leningradzie) – polski i sowiecki działacz komunistyczny, członek PPS-Lewicy, SdKPiL oraz SdPRR(b), RPK(b) i WKP(b), funkcjonariusz CzeKa, OGPU i NKWD.

Biogram

Pochodził z warszawskiej rodziny robotniczej. Jego rodzicami byli Teofil Antoni Policzkiewicz (1871–1914), malarz pokojowy, i Zofia z Dobrowolskich (1865–1932). Był najstarszy spośród licznego rodzeństwa, z którego jednak, oprócz niego, jeszcze tylko dwoje dożyło wieku dorosłego. Otrzymał tylko elementarne wykształcenie, pracował jako robotnik na Pradze.

Od 1906 r. należał do PPS-Lewicy, a w 1909 r. przeszedł do Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy, gdzie działał w praskim Zarządzie Dzielnicowym. Aresztowany w 1912 został osadzony w X Pawilonie Cytadeli warszawskiej, a następnie zesłany na Syberię.

Wyszedł na wolność podczas rewolucji lutowej 1917 r. i wkrótce znalazł się w Piotrogrodzie, gdzie wstąpił do Socjaldemokratyczna Partia Robotnicza Rosji (bolszewików) (przyjęty z zaliczeniem stażu partyjnego od 1907 r.). Wziął udział w rewolucji październikowej, po której od 1918 r. pracował w CzeKa w Moskwie i Tule. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. był funkcjonariuszem Wydziału Specjalnego Frontu Zachodniego Armii Czerwonej. Pozostał w ZSRR, kontynuując służbę w sowieckich organach bezpieczeństwa. Od 1922 r. był członkiem przedstawicielstwa OGPU przy Leningradzkim Okręgu Wojskowym. W latach 1927–1930 pełnił funkcję naczelnika OGPU w Pskowie, a następnie naczelnika wydziału miejsc odosobnienia (łagrów) NKWD na Krymie.

Podczas wielkiej czystki został aresztowany 15 lipca 1937 pod zarzutem działalności kontrrewolucyjnej, po czym wykluczony z WKP(b). Wyrokiem z 25 sierpnia 1937 skazano go na śmierć i dwa dni później rozstrzelano. Podczas czystki zginął też jego brat Roman (ur. w 1899 w Warszawie, bezpartyjny funkcjonariusz NKWD, strażnik łagru w Saratowie) i szwagier Leon Kromplewski.

Bibliografia

• Księga Polaków uczestników rewolucji październikowej 1917–1920. Biografie, oprac. L. Kalestyńska, A. Kochański, W. Toporowicz, Warszawa 1967, s. 682
• O faszystowsko-powstańczej szpiegowskiej, dywersyjnej, defetystycznej i terrorystycznej działalności wywiadu polskiego w ZSRR, tłum. i oprac. A. Kochański, „Polityka i Społeczeństwo” 2008, nr 5, s. 201–243
• Wspomnienia siostrzenicy, Iriny Kromplewskiej-Jamanowej, z 14 X 2013 r. (dostęp 31.12.2014)