Wielonek (województwo wielkopolskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wielonek
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

szamotulski

Gmina

Ostroróg

Strefa numeracyjna

61

Kod pocztowy

64-560[2]

Tablice rejestracyjne

PSZ

SIMC

0592532

Położenie na mapie gminy Ostroróg
Mapa konturowa gminy Ostroróg, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wielonek”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Wielonek”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Wielonek”
Położenie na mapie powiatu szamotulskiego
Mapa konturowa powiatu szamotulskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Wielonek”
Ziemia52°37′22″N 16°25′25″E/52,622778 16,423611[1]

Wielonek (dawnej Wielim[3], niem. Wielonek) – niewielka wieś sołecka w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie szamotulskim, w gminie Ostroróg ok. 2 km na południowy – zachód od miasta Ostroróg, przy drodze powiatowej w kierunku Zapustu, Zajączkowa, Koźla, Otorowa oraz drodze gminnej w kierunku Dobrojewa. Zabudowa wsi ma charakter rozproszony. W centrum wsi ma ona jednak charakter zwarty, zagrodowy. Ludność – 193 osoby według danych UMiG w Ostrorogu na 31.12.2009.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o wsi Wielonek pochodzi z 1391 r. (mowa jest o kmieciu z Wielonka), chociaż zdaniem Calliera miejscowość wieś istniała już ok. 1383 roku. Prawdopodobnie wieś już w tamtym okresie wchodziła w skład majątku Ostrogskiego i należała do Grocholi. W 1450 roku Wielonek dzierżawił Joachim Bukowiecki. Od 1508 roku wieś wchodziła w skład Parafii Ostroróg. Od 1718 roku wieś należała do Macieja Malechowskiego, a od XVIII wieku do początku XX tereny leśne wsi były własnością rodziny Kwileckich z Dobrojewa. Z tego okresu Callier wymienia następujących kmieci: Bura, Wąchała, Witek, Maciek, Frącek, Rucki; chałupników Stach, Mikołaj, Gębara, Matyszka, Duda, Wachowa, Borowy. W tym czasie we Wielonku znajdował się młyn, natomiast z lasu we Wielonku do tartaku w Dobrojewie dojeżdżała parowóz, którym transportowano drewno. W 1840 roku wieś zamieszkiwał 200 osób, w 1989 roku - 235.[4][5][6][7]

Do szkoły katolickiej we Wielonku na przełomie lat 1866/1867 uczęszczało 101 dzieci, nauczycielem od 1856 był Franciszek Marker[8]

Czasy współczesne[edytuj | edytuj kod]

Większość mieszkańców zajmuje się rolnictwem. Organizacje działające na tereni wsi to: Ochotnicza Straż Pożarna, Rada sołecka i Koło łowieckie. We wsi znajdują się:

  • zespół szkolny z początku XX wieku (budynek szkoły i budynek gospodarczy) - pierwotnie była to samodzielna szkoła katolicka, następnie filia szkoły w Ostrorogu (do końca XX wieku,filia została zlikwidowana), obecnie własność prywatna;
  • kilka domów z przełomu XIX i XX wieku;
  • remiza Ochotniczej Straży Pożarnej wraz ze świetlicą;
  • powojenna kapliczka Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w otoczeniu czterech lip – dar mieszkańców – poprzednia figura ufundowana przez Kwileckich została zniszczona w czasie wojny;
  • krzyż - pomnik, w lesie na końcu alejki, postawiony przez I. Kwileckiego na okoliczność upolowania przez syna zwierzęcia. Na krzyżu napis "Na pamiątkę października 1881 roku Jasiowi Kwileckiemu" i dalej zm. 13.07.1882 roku. Na cokole natomiast - "postawił ojciec 1884";
  • lipa drobnolistna o wymiarach pomnikowych;
  • modrzew - pomnik przyrody (Decyzja nr RŻLlś 7146-45/80 Wojewody Poznańskiego z 18.11.1980 r.).[5][7][9]
Wielonek - budynek dawnej szkoły
Wielonek - figura Matki Boskiej w centrum wsi
pomnik przyrody I. Kwileckiego został postawiony w lesie na okoliczność upolowania zwierzyny przez syna Jana

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 146585
  2. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1463 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. ↑ Wielonek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 360.
  4. ↑ Callier Edmund, Ostrorog: monografia w głównych zarysach, Poznań: Towarzystwo Przyjaciół Nauk Poznańskie, 1891.
  5. ↑ a b Paweł Mordal, Inwentaryzacja Krajoznawcza Miasta i Gminy Ostroróg, Ostroróg: Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze, 1990.
  6. ↑ Włodzimierz Dworzaczek, Wielkopolscy Ostrorogowie, Ostroróg: Wydawnictwo biblioteki publicznej Miasta i Gminy Ostroró, 1998.
  7. ↑ a b Miejscowości - Urząd Miasta i Gminy Ostroróg [online], www.ostrorog.pl [dostęp 2016-07-17].
  8. ↑ Rzepecki Ludwik, Obraz katolickich szkół elementarnych objętych Archidyjecezyjami Gnieźnieńską i Poznańską oraz Dyjecezyjami Chełmińską i Warmińską wydał Ludwik Rzepecki, Ludwik Rzepecki, 1867 [dostęp 2016-07-17].
  9. ↑ Urząd Miasta i Gminy Ostroróg, Plan odnowy miejscowości Wielonek na lata 2010-2015, Urząd Miasta i Gminy Ostroróg, 2010.
Gmina Ostroróg
Miasta
Wsie
Osady
Osady leśne
Integralne
części wsi
Była cz, wsi

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wielonek_(województwo_wielkopolskie)&oldid=72554676”