Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Klasztor Poblet

Królewski Klasztor Najświętszej Marii Panny Poblet (po hiszpańsku: Real Monasterio de Santa Maria de Poblet, po katalońsku Reial Monestir de Santa Maria de Poblet) uznawany jest za pierwowzór opactwa cysterskiego w Hiszpanii. Jest też panteonem królów Aragonii od Alfonsa II.

Znajduje się w powiecie Conca de Barberà (hiszp. Cuenca de Barberá), w gminie Vimbodí w hiszpańskiej prowincji Tarragona (Katalonia). Pierwszy klasztor powstał z inicjatywy i pod patronatem hrabiego Barcelony Ramona Berenguera IV. W roku 1149 hrabia przekazał go cystersom z opactwa w Fontfroide.

Klasztor, wzbogacany przez przeróżne darowizny osiągnął największą świetność w XIV wieku. Upadek klasztoru nastąpił w roku 1835 na skutek przeprowadzonej wyprzedaży tak zwanych dóbr z martwej ręki. Klasztor został opuszczony. W roku 1930 rozpoczęto jego odbudowę. W roku 1935 znów zaczęto odprawiać liturgię, a w roku 1940 w opactwie pojawili się zakonnicy. Nie wszystkie pomieszczenia są dostępne dla zwiedzających. Część budynku objęta jest klauzurą i zamieszkana przez cystersów.

W roku 1991 klasztor został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Historia

Nazwa Poblet wywodzi się od łacińskiego słowa popletum (zagajnik topolowy). Rejon ten zawsze charakteryzował się bujną roślinnością, w tym lasami topolowymi. Dlatego też w roku 1984 stworzono tu Park Narodowy o powierzchni 2100 hektarów z pięćdziesięcioma naturalnymi źródłami.

Klasztor Poblet został ufundowany przez hrabiego Barcelony Ramona Berenguera IV. W okolicach roku 1150 podarował on ziemie w rejonie Popletum położonemu niedaleko Narobonne francuskiemu opactwu Fontfroide, filii opactwa Clairvaux. Na darowanych terenach panowały warunki sprzyjające założeniu cysterskiego klasztoru: miejsce było odosobnione, obfitowało w źródła wody i zapewniało tereny pod uprawy.

Klasztor ten był czwartym z kolei wielkim opactwem cysterskich po Clairvaux (w Ville-sous-la-Ferté), Grandselve (w Langwedocji) i Fontfroid (niedaleko Narbonne). Pierwsza wspólnota powstała pod kierownictwem opata Gerarda w roku 1153. W zachowanych dokumentach są dane o darowiźnie wicehrabiów Cardony z roku 1151. Przez wieki klasztor otrzymywał liczne darowizny od królów i rodzin szlacheckich. Dzięki związanych z tym dokumentom można prześledzić stan robót prowadzonych przy zabudowaniach klasztornych i kościele. W testamencie z roku 1184 wspomina się, że kościół jest jeszcze w budowie. Inny dokument z tego samego roku dotyczy darowizny króla na rzecz oświetlenia ołtarza Najświętszej Marii Panny, można więc przypuszczać, że przynajmniej prezbiterium było już wykorzystywane do liturgii.

W roku 1340 Piotr IV Aragoński nakazał utworzenie panteonu królewskiego i szlacheckiego, w którym łącznie złożono 16 osób. Wybór miejsca wiecznego spoczynku łączył się z dużymi darowiznami. Ponadto zbudowano prywatne kaplice. Klasztorem w dużym stopniu opiekowały się największe katalońskie rody, jak hrabiowie Urgel, Cervery, Cardony, rodzina Puigvert czy Boixador.

Klasztor Poblet od początku swych dziejów był otoczony opieką i patronatem królów. Po wygaśnięciu dynastii Aragońskiej zaczął podupadać, choć niektórzy renesansowi opaci starali się go rozwijać. I tak opat Pere Caixal (1526 - 1531) zamówił u rzeźbiarza Damià Formenta kamienne retabulum do głównej kaplicy. Koszt tego wspaniałego dzieła był tak wygórowany, że doprowadziło to do buntu mnichów i skazania opata na dożywotnie zamknięcie za marnotrawstwo i nieprzestrzeganie reguły.

W dziewiętnastym wieku, w wyniku zmian politycznych i wojen domowych zaczął się upadek klasztoru. W roku 1822 wystawiono na sprzedaż klasztorne dobra, a walczący z absolutystami liberałowie wypędzili mnichów. Potem klasztor przez dwa lata pozostawał opuszczony. Był niszczony przez pożary i rozgrabiany, choć wcześniej zabrano wszelkie kosztowności. W roku 1825, w czasach Ferdynanda VII i restauracji absolutyzmu, pozwolono wrócić mnichom, którzy starali się przywrócić porządek, naprawić zniszczenia i odzyskać część rozkradzionych dóbr. Jednakże trwające nadal walki między liberałami a absolutystami miały zgubny wpływ na wiele katalońskich klasztorów. Obawiając się najgorszego, młodzi liberalni zakonnicy, a w ślad za nimi również starsi, postanowili opuścić klauzurę i schronili się w prywatnych domach. Zabrali z klasztoru najcenniejsze możliwe do przeniesienia sprzęty i oddali je na przechowanie mieszkańcom okolic. Niemal wszystko zaginęło. W klasztorze została biblioteka, archiwa i groby królewskie.

W roku 1833, w czasie pierwszej wojny karlistowskiej lotne kolumny wojska urządziły w klasztorze kwaterę. Żołnierze sprofanowali groby. W poszukiwaniu złota i kamieni szlachetnych spalili znalezione w nich szaty. Później zebrano księgi, dokumenty oraz to, co zostało w grobach i przewieziono do Tarragony na przechowanie.

Rabunki, pożary i zaniedbanie przemieniły kompleks klasztorny w zapomniane ruiny. W roku 1930 stworzono Patronat Poblet, by odrestaurować mury i pozostałe w klasztorze dzieła sztuki. Powstało również Stowarzyszenie Przyjaciół Klasztoru. Dzięki temu udało się odrestaurować znaczną część budynku i już w roku 1940 zamieszkało w nim czterech zakonników.

Obecnie w klasztorze nadal mieszkają cystersi, opiekując się nim i uprawiając niewielki ogród. Jak w wielu hiszpańskich klasztorach, zakonnicy prowadzą tu też dom gościnny, zdolny pomieścić dwunastu potrzebujących wyciszenia duchowego gości (wyłącznie mężczyzn), którzy za gościnę odwdzięczają się dowolnymi datkami.

Organizacja klasztoru

Poblet to jeden z najlepszych przykładów cysterskiego klasztoru. Główny historyk zakonu, ojciec Manrique pisze:

Populetum… toto orbe christiano nulli secundum

Od założenia klasztoru zamierzano prowadzić na przynależnych mu terenach wzorową gospodarkę rolną. Były tam być gospodarstwa, obfite źródło wody i las, który można eksploatować (las Castellfollit). Każdym gospodarstwem kierował jeden z zakonników, stojący na czele „familii” braciszków: leśników, sadowników itp. Pod koniec XII wieku klasztor posiadał 17 gospodarstw.

W Poblet dysponowano wszystkim, co potrzebne do przetrwania, bez konieczności opuszczania terenów klasztoru. Była to prawdziwa i kompletna społeczności w typie Cîteaux czy Clairvaux. Poza zabudowaniami typowymi i oczywistymi dla każdego klasztoru w Poblet był szpital, apteka, cmentarze, ogród z roślinami aromatycznymi, młyny, piekarnie, a nawet lochy, gdyż opat miał władzę pana feudalnego.

Domy, włości i prawa

Klasztor posiadał wiele domów cysterskich w największych miastach Katalonii. Najważniejszymi filiami były:

• Monasterio de Piedra w Aragonii
• Klasztor Benifassà w miejscowości Pobla de Benifassà w Walencji
• Monasterio de la Real na Majorce
• Przeorat Świętego Wincentego w miejscowości Cuart de Poblet w Walencji
• Klasztor Nazaretański w Barcelonie
• Sanktuarium Tallat na granicy Tarragony i Lleidy

Władza klasztoru rozciągała się na 7 baronatów, w skład których wchodziło 60 wsi. Klasztor miał prawo wyznaczać przewodniczącego rady miasta (kat. battle) w dziesięciu zależnych od siebie miasteczkach. W skład włości klasztoru, jako wielkiego magnata wchodziły też:

• Zamek i miasto Verdú
• Zamek Monargues

(Później papież Honoriusz III w roku 1220 i król Jakub I Zdobywca zwiększyli liczbę włości, gospodarstw i uprawnień.)

Klasztor miał ponadto prawo do wypasu stad na ziemiach królewskich, eksploatacji solanek w Cardonie i prowadzenie połowów w Empúries.

Opat i mnisi

Opaci z Poblet skupili ogromną władzę, rozciągającą się nie tylko na ich klasztory i posiadłości. Byli też wikariuszami generalnymi zakonu cystersów w Aragonii i Nawarze. Zajmowali ważną pozycję w Kortezach Katalonii, a nawet obejmowali stanowisko doradcy rządu. Król Piotr IV nadał opatom (lub, pod ich nieobecność, mnichom pełnomocnikom) uprzywilejowaną godność „Królewskiego Jałmużnika na Dworze”. Opaci towarzyszyli królom w ich przedsięwzięciach i podbojach, często służąc za doradców lub ambasadorów.

Piotr II nadał archiwiście klasztoru tytuł „Królewskiego rejenta”. Zarówno opat, jak i zakonnicy byli zwolnieni ze składania przysięgi w czasie procesów sądowych, gdyż zakładano, że ich słowo warte jest więcej od przysięgi. Przywilej ten nadał im Alfons II.

W roku 1222 Jakub I ustanowił, że każda własność klasztoru Poblet ma prawo być oznaczona królewskimi insygniami, na znak, że podlega ochronie króla.

Budowa

Klasztor Poblet

Budowę klasztoru Poblet w formie, w której przetrwał on do naszych czasów rozpoczęto około roku 1163, dziesięć lat po jego założeniu. Była to zwyczajna kolej rzeczy. Pierwsi zakonnicy mieszkali w tymczasowych budynkach i, gdy upewnili się, że miejsce jest odpowiednie, rozpoczynano właściwą budowę. Dokumenty potwierdzają, że w roku 1163 Arnau de Bordells uczynił darowiznę na cele wzniesienia kamiennej budowli, a Ramón de Cervera, władający Espluga Jussana wydał zakonnikom pozwolenie, by mogli

«…wydobywać kamień potrzebny do budowy klasztoru i jego przyledłości. »

Przy wznoszeniu budowli cysterskich bardzo liczył się teren i jego otoczenie. Jednym z najważniejszych warunków była bliskość cieku wodnego z którego prowadzono kanały biegnące przez właściwy kompleks klasztorny. Po założeniu klasztoru cysterskiego budowano tymczasowe zabudowania, w których zakonnicy mieszkali to czasu wzniesienia ostatecznego budynku. Ten zaczynano budować po dziesięciu, a czasem dwudziestu latach. Zdarzało się też czasem, że istniała już jakaś stara budowla, w której początkowo mieszkali mnisi. Gdy zaczynano prace przy dużej kamiennej budowli, szybko budowano niewielką kaplicę, która na ogół potem pozostawała jako kaplica szpitalna, a czasami, jak w przypadku Poblet, był przy niej nawet niewielki krużganek, tutaj zwany Krużgankiem Świętego Stefana, patrona kościółka. Kaplica Świętego Stefana została później kaplicą pogrzebową. Budowla ta wraz z przyległym krużgankiem stanowi najstarszą (XII-wieczną) część całego kompleksu.

W czasie gdy mnisi mieszkali w tych budynkach, wznoszono właściwy kościół (lata 1162 – 1196). W roku 1200 ukończony był już północny mur, graniczący z południowym bokiem krużganka. W międzyczasie trzeba było zbudować prowizoryczną salę kapitularną (którą w późniejszych latach przebudowano), starą zakrystię, rozmównicę i, na piętrze, dormitorium dla mnichów. W połowie XIII wieku dokonano rozbudowy i renowacji, o których wspominają zachowane dokumenty darowizn i testamenty.

W latach 1225 i 1234 wspomina się o pracach przy refektarzu dla braci służebnych. W innym dokumencie, z roku 1243, pisze się o pracach przy dormitorium. Z tego można wywnioskować, że do połowy XIII wieku zbudowano już trzy z czterech boków krużganka. Darowizny z lat 1249 i 1250 nie pozostawiają wątpliwości, że przeznaczono je na budowę „nowego kapitularza” i ozdobienie „nowej zakrystii” i „nowego dormitorium”. Chodziło więc o zastąpienie lub przerobienie starych pomieszczeń z końca XII wieku.

Klasztor powiększono w wieku XIV, zbudowano kruchtę biskupa Coponsa, winiarnię (zamiast dormitorium braciszków) i dormitorium dla starych mnichów. Pod koniec wieku zbudowano kompleks zwany pałacem króla Marcina Ludzkiego. W latach 1789-1792 zbudowano nową zakrystię przyległą do południowej ściany kościoła.

Kompleks klasztorny

Kompleks klasztorny dzieli się na trzy różne obszary połączone bramami. Od strony szosy dociera się w okolice pierwszego z nich.

Pierwszy obszar

Prowadzi do niego Puerta de Prades, brama z łukiem półkolistym z dużymi klińcami po stronie zewnętrznej i ostrołukiem po stronie wewnętrznej. Nad bramą znajduje się wnęka z obrazem Najświętszej Marii Panny, patronki klasztoru. Jest też herb opata Fernanda de Lerín (1531-1545), dzban z liliami (symbol czystości) i inicjały PO od nazwy Poblet. Na pierwszym obszarze były zabudowania mieszkalne dla rolników, robotników, braciszków i pozostałych członków „familii” klasztoru. Opat Guimerá (1564-1583) kazał zbudować studnię, poidło, doprowadzić wodę. Na pamiątkę wyryto w kamieniu jego herb: dwie czerwone wstęgi na złotym polu. Do dziś stoi dom furtiana, zbudowany w czasach opata Fernando Lerína, którego herb też się zachował.

Puerta Dorada, w głębi barokowe drzwi kościoła

Aleją wysadzaną topolami dochodzimy do bramy, prowadzącej do drugiego obszaru. Nazywa się ona Puerta Dorada (Złota Brama), a to za sprawą pokrywających kiedyś bramę okuć z brązu, pozłoconych z woli Filipa II, który w roku 1564 spędził w klasztorze Wielki Tydzień. Brama wybudowana została za czasów opatów Delgado i Juan Payo Coello. Jest to przykład bramy obronnej. Herby tych dwóch opatów znajdują się na fasadzie, pod innymi, większymi herbami z godłem korony Aragonu, Sycylii i Kastylii, odnoszących się do królów Jana II i Ferdynanda Katolickiego. Budowa bramy musiała zostać zakończona w roku 1493 na przyjęcie Królów Katolickich, którzy w tym roku odwiedzili klasztor w towarzystwie dzieci, infanta Jana oraz infantek Joanny, Izabeli i Katarzyny.

Przed tą bramą odbywała się ceremonia powitania odwiedzających Poblet królów. Przygotowywano bogato zdobione klęczniki, i gdy para królewska uklękła, opat podawał im do pocałowania krzyż. Następnie ruszali w procesji wraz z orszakiem i mnichami z klasztoru, śpiewając Te Deum. Przez Puerta Dorada wchodzili do drugiego obszaru. Zatrzymywali się w kaplicy świętej Katarzyny, żeby się pomodlić przed wejściem do klauzury.

Koło bramy znajduje się kaplica świętego Jerzego, której budowę zlecił w czasach opata Conilla Alfons V Wspaniały w podziękowaniu za zwycięstwo w wyprawie na Neapol w roku 1442. Kaplica świętego Jerzego w rzeczywistości jest poświęcona Najświętszej Marii Pannie Różańcowej, świętemu Michałowi i świętemu Jerzemu. Trzy rzeźby przedstawiające patronów znajdowały się w niezachowanej do dziś nastawie ołtarza w kaplicy.

Kaplica świętego Jerzego wybudowana jest na planie kwadratu. Po bokach gotyckich drzwi stoją zakończone pinaklami kolumny. Na fasadzie widać herby Alfonsa V Aragońskiego oraz opata Conilla (z królikiem, jako symbolem jego nazwiska). Kaplica ma gwiaździste sklepienie.

Przez Puerta Dorada wchodzi się na drugi obszar.

Drugi obszar

Barokowy portal kościoła.

Po przejściu przez Puerta Dorada wchodzi się na duży plac o nieregularnym kształcie, na którym widać pozostałości po starych budowach. W głębi naprzeciw bramy widać w murze otaczającym trzeci obszar wejście do kruchty klasztornego kościoła. Budowę barokowego portalu zlecił w książę Cardony w roku 1670. Prowadzi do kruchty, przez którą wchodziło się do kościoła, gdy obowiązywała klauzura. Po obu stronach bramy stoją posągi świętego Benedykta i świętego Bernarda, nad bramą zaś, w niszy, figurak Matki Boskiej. Z boków portalu znajdują się okna z bogatą barokową ornamentacją i kolumnami spiralnymi.

Na środku placu, naprzeciw bramy, na postumencie z czterech stopni stoi kamienny krzyż z szesnastego wieku.

W północnej części placu znajduje się surowa kapliczka poświęcona w roku 1251 świętej Katarzynie. Jej wzniesienie nakazał Ramón Berenger IV. Tam modlili się honorowi goście przed wejściem na teren klauzury. Do kaplicy wiodą bardzo proste drzwi romańskie. Kaplica przykryta jest sklepieniem kolebkowym o przekroju ostrołukowym.

Inne ważne budowle znajdujące się na tym obszarze:

• Dom gościnny, na południu (zostały tylko ruiny)
• Nowy pałac opacki. Budowę rozpoczął opat Francisco de Boteller w roku 1583. Korytarz wychodził bezpośrednio na kościół. Gdy budowano pałac, znajdował się on na terenie sadów, poza klauzurą.
• Szpital dla biednych zbudowany w roku 1207 dzięki darom Bernarda de Granyena.
• Stary pałac opacki, w którym mieszkały damy z orszaku Izabeli Katolickiej, gdy odwiedzała klasztor.

Trzeci obszar

W pobliżu barokowego portalu kościoła znajduje się Puerta Real (Brama Królewska) (P.R. na planie) umieszczona między dwiema basztami.

”Plan klauzury w Poblet”.

Na tym ostatnim obszarze znajdują się wszystkie pomieszczenia klasztorne, czyli klauzura właściwa. Teren otoczony jest murem obronnym, którego budowę zlecił Piotr IV, po tym jak nakazał przeznaczenie części kościoła na panteon królewski. Pracami kierował jego namiestnik, brat Guillén de Agulló (1367-1382). Mur ma 608 metrów obwodu, 11 metrów wysokości i 2 metry grubości, zaopatrzony jest w blanki i strzelnice oraz przejście obronne. Do obrony służy 12 baszt zbudowanych na planie wielokąta. Dwie z nich otaczają Puerta Real. Dwie baszty na rogach muru po obu stronach Puerta Real służyły za więzienia. Basza przylegająca do nowej zakrystii (nr 16 na planie) zwana jest „Basztą Hostii”, a następna w kierunku północnowschodnim „Basztą Obłąkanych”. Inne baszty noszą nazwy „Przeora, Oliwna, Narożna, Herbowa, św. Stefana, Szewska i Kardynalska”.

Puerta Real (P.R. na planie) do budowla obronna z XIV wieku. Brama jest sklepiona łukiem półkolistym z dużymi klińcami. W jego kluczu anioł trzyma herb korony z dwoma lwami wspiętymi. Po obu stronach widać pieczęci króla Piotra IV. Na jednej z nich widnieje napis po łacinie „Budowę rozpoczęto w czasach Piotra, króla Aragonu”.

Ponad bramą wyrzeźbiono tarcze herbowe króla i opata Guillerma Agulló, który kierował pracami budowlanymi.

Minąwszy bramę zwiedzający widzi po lewej pozostałości po budynku, w którym mieszkali kiedyś bracia służebni. Po prawej kamienne schody prowadzą do pałacu króla Marcina Ludzkiego z początku XV wieku. Obecnie znajduje się w nim muzeum. Naprzeciw bramy widać sień krużganka (nr 15 na planie), dzieło opata Coponsa. Po lewej stronie sieni znajdują się spichrze (nr 14 na planie). W budynku tym początkowo było refektarz braci służebnych. W XIV wieku przerobiono go na dormitorium dla starych zakonników. W roku 1983 urządzono tu muzeum odbudowy klasztoru.

Po prawej stronie sieni znajduje się olejarnia z XIII wieku (nr 10 na planie). Budynek ten początkowo służył za dormitorium dla pracujących braci zakonnych. Jego południowa ściana przylega do północnej ściany kościoła. Wnętrze sieni zbiega się z północno-zachodnią galerią krużganka (nr 8 na planie).

Po wschodniej stronie otoczonego murem terenu znajdują się najstarsze budowle, pochodzące z XII wieku: kaplica świętego Stefana (nr 1 na planie) wraz z krużgankiem (nr 3 na planie) oraz szpital (nr 2 na planie). Znajdują się tam też Komnaty Królewskie zbudowane w XIV wieku na murach. W północnowschodnim rogu zbudowano nowe pomieszczenia dla starszych mnichów.

Opis szczegółowy

Kościół

Desde la puerta barroca abierta en el muro oeste de la muralla se accede al atrio o galilea de la iglesia (nº 1 en plano) que debió construirse a finales del siglo XIII lo mismo que el rosetón abierto en el muro oeste, que proporciona luz a la nave central. El atrio se cubre con bóvedas de crucería. Tenía dos altares, uno del siglo XVI dedicado al Santo Sepulcro que se conserva restaurado y otro ofrecido a la Virgen de los Ángeles del que no queda ningún vestigio; en su lugar hay un Calvario gótico.

Se proyectó la construcción de la iglesia durante los reinados de Ramón Berenguer IV y Alfonso II de Aragón, en estilo románico, en tiempos del abad Hugo, hacia 1166.

Plan kościoła

Tiene planta basilical con tres naves y crucero; las dos laterales son bastante más estrechas que la central. La nave norte (adosada al claustro) (nº 3 en plano) es románica con bóveda de crucería; la nave central (nº 2 en plano) es también románica pero su bóveda es de cañón apuntado; la nave sur es gótica, reconstruida por el abad Copons hacia 1330, al mismo tiempo que mandó abrir las siete capillas (nº 4 en plano); también es de tiempo de este abad el gran cimborrio gótico, octogonal y de grandes ventanales, que fue restaurado entre 1979 y 1981. Alrededor del presbiterio discurre la girola (nº 7 en plano) a la que se abren cinco capillas radiales. Las dos absidales de las esquinas tienen comunicación con el crucero (nº 5 en plano).

Se conserva en el presbiterio la mesa de altar antigua que consiste en una gran piedra apoyada en cuatro pares de columnas románicas. El edificio actual guarda en su interior dos grandes tesoros: el retablo renacentista de Damián Forment y los sepulcros reales (nº 6 en plano).

Retablo de Damián Forment

Retablo en alabastro de traza arquitectónica, obra de Damián Forment que lo ejecutó entre 1527-1529 a instancias del abad Pedro Caixal durante el reinado de Carlos I. Se estipuló un precio de 4.060 ducados de oro, más los gastos de manutención y alojamiento para el escultor y su equipo. Primeramente trajo Forment una talla de la Virgen con Niño y San José, como modelo de lo que iba a hacer, ejecutada en alabastro de Aragón, materia muy apreciada.

Historia

El retablo fue colocado antes de la fecha prevista en el contrato. El escultor fue cobrando sin problemas los plazos contratados hasta que llegó el mes de mayo de 1530 en que aún se le debían 960 ducados. Nunca los pudo cobrar pues en junio de ese año el abad se vio envuelto en un escándalo de tipo económico y en un proceso que se le abrió. La comunidad se negó a seguir pagando los plazos que parecían excesivos, acusando al escultor de haber engañado al abad en el precio y de haberle sobornado con algunos regalos escultóricos. Forment presentó una demanda judicial pero todavía en el año 1570 su nieta Úrsula García reclamaba la deuda sin éxito.

En 1835, después de la exclaustración, el retablo sufrió destrozos y desperfectos. En 1940 se procedió a su restauración. Se trata del segundo retablo de Forment que se conserva realizado a lo romano, de traza arquitectónica renacentista con grutescos.

Descripción

Retablo de Damián Forment. Delante en el centro, el altar románico

Está organizado en banco, sotabanco y tres cuerpos con tres calles distribuidas en superposición de órdenes, con un nuevo lenguaje clásico y con temas decorativos de frutas y guirnaldas en los extremos que sustituyen las antiguas polseras góticas. Esta obra supuso en el arte catalán la introducción de las formas renacentistas.

• Sotabanco: Altorrelieves con escenas de la Oración en el Huerto, Prendimiento, Flagelación, Jesús ante Pilatos y Caída camino del Calvario.
• Primer cuerpo: La Virgen con el Niño preside en el centro, con un tamaño mayor que las colaterales. A un lado y a otro, en hornacinas más pequeñas están las santas Colombina, Úrsula y Florentina y los santos Matías, Bernardo y Guillén.
• Segundo cuerpo: Altorrelieves con los Gozos de María.
• Tercer cuerpo: En el centro está la imagen de Jesús, a mayor tamaño que las otras de los Apóstoles.

Se corona con el ático que lleva la representación del Calvario.

Sacristía

La primitiva sacristía (nº 7 en el plano general) se ubicó en el emplazamiento de la capilla que durante un tiempo sirvió a los monjes mientras se construía la primera parte del gran templo. Es del siglo XII hecha en piedra de sillería cubierta con bóveda de cañón apuntada.

La sacristía nueva (nº 16 en el plano general) es un edificio levantado en el extremo sur del crucero que sobresale de la muralla tomando parte de ella. Se construyó durante el mandato del abad Baltasar Sayol (1732-1736). Está cubierta por una amplia cúpula con su linterna. Estuvo bien decorada con obra de Flaugier y su discípulo Gutiérrez. Una gran cajonería se extendía a lo largo de las paredes, donde se guardaban valiosos ornamentos litúrgicos. Se restauró en 1984.

El claustro

Szablon:AP Está situado al norte de la iglesia con la que se comunica por medio de una puerta románica. Fue construido en fases sucesivas, reemplazando incluso estancias anteriores como en el caso de la sala capitular. Se supone que hacia 1162-1163 estaría ya planteado a juzgar por la estructura de las bóvedas lisas y apuntadas, propias del primer císter. Su emplazamiento al norte de la iglesia, aunque no está fuera de normas, no es lo más habitual pues suelen colocarse junto al muro sur del templo. La sala capitular es de proporciones bastante considerables, cubierta con una magnífica bóveda de crucería. El refectorio lo tienen los monjes en uso mientras que la cocina (restaurada y amueblada) es un lugar que se visita y que sirve como ejemplo para conocer y aprender cómo eran estas piezas cistercienses. En el patio y frente al refectorio puede verse el templete del lavabo, cuya arquitectura es ya del siglo XIV, utilizando unos arcos bellos y proporcionados.

Tras los avatares y desdichas sufridas por el monasterio durante el siglo XIX y primeros años del XX, el claustro, debidamente restaurado, pone de manifiesto sus arquerías sencillas y bien proporcionadas de finales del siglo XII y principios del XIII.

Otros claustros menores

El claustro o claustrillo de San Esteban o de la enfermería (nº 3 en el plano), se encuentra dentro del recinto monástico, en el extremo este. Es de planta casi regular; en sus lados cortos tiene 4 y 5 arcos de medio punto y en los largos 8 y 9 pilares que carecen de capiteles. La ornamentación es muy simple con una imposta de motivos vegetales. El claustro ya existía en 1228 y fue reconstruido en el siglo XV.

El claustro del locutorio está pegando con la pared este de la sala capitular. Tiene capiteles de tradición románica pero las molduras de los arcos son ya góticas.

Palacio del rey Martín el Humano

Szablon:AP Se encuentra dentro del tercer recinto, integrado entre las edificaciones anteriores del monasterio, ocupando las plantas superiores del atrio del claustro, lagares, paso al priorato y galilea o vestíbulo de la iglesia. Desde el punto de vista arquitectónico se le considera como una de las joyas del arte gótico civil en Cataluña. Fue mandado construir por el rey Martín I el Humano, comenzando las obras en 1397 y quedando sin concluir desde 1406. El maestro arquitecto fue Arnau Bargués, autor de la Casa del Consell de Cent de Barcelona. En 1966 se reanudaron las obras inconclusas además de llevar a cabo una buena restauración. En la actualidad (año 2007) sirve de sede al museo del monasterio.

Sepulcros reales

Szablon:AP thumb|200px|Sepulcros reales, lado del Evangelio.El monasterio de Santes Creus y el de Poblet son los poseedores de los panteones reales de los reyes de la Corona de Aragón. Fue Pedro IV el Ceremonioso, junto con el abad Copons en el año 1340, el que decidió hacer realidad los deseos de Alfonso II de convertir el monasterio en un panteón real. Se encargaron las obras al maestro Aloi, a Jaime Cascalls y también Jordi de Déu en el año 1380.

Otros enterramientos

Tanto en la iglesia como en el claustro y en el exterior (siempre dentro de la clausura) existe una serie de enterramientos de personajes de la realeza, nobleza, magnates y abades.

En la iglesia:

• Edmundo de la Croix, abad general, muerto en el priorato de Nazaret de Barcelona en 1604. Está enterrado al pie de la escalinata del presbiterio.
• Alfonso el Magnánimo que fue depositado en una tumba con gran pedestal junto a los sepulcros reales, en el crucero, en el lado del Evangelio. Sólo queda en la actualidad (año 2007) la base o pedestal restaurado.
• Enrique de Aragón, hermano del Magnánimo, primer duque de Segorbe. Su tumba estaba enfrente del anterior. No queda nada (año de 2007).
• Martín el Humano, enterrado en el extremo del crucero junto a la capilla de San Benito. Es obra nueva de Federico Marés, costeada por el Ayuntamiento de Barcelona.
• Hijos de Pedro IV, cuyos restos descansaron en los sepulcros situados en los muros laterales de la capilla de San Benito.
• Francisco Roures, obispo auxiliar del arzobispado de Tarragona, muerto en 1558, sepultado bajo una lápida sepulcral en el pavimento del crucero, en la parte norte.
• Juana de Aragón, condesa de Ampurias, hija de Pedro IV, muerta en 1384, enterrada en un sarcófago de piedra gótico policromado (quedan restos de policromía). Está situado simétrico al sepulcro de Martín el Humano, al otro lado del crucero, sobre una fuente o lavabo.
• Infantes hijos de Juan I en pequeños sarcófagos sobre la puerta de la sacristía vieja.

En el claustro:

Antiguos abades perpetuos fueron enterrados en el suelo de la sala capitular, bajo once grandes laudas de piedra. Llevan esculpida la heráldica de cada uno y algunos su nombre.

Otros lugares:

El testamento de Elvira de Subirats (casada con Ermengol VIII de Urgel) de 1212 atribuye carácter funerario a la capilla de San Esteban donde existía una cámara subterránea que servía de pudridero a los cadáveres de la realeza.

Existen en Poblet una serie de sencillas cajas de piedra, algunas con la heráldica correspondiente labrada, otras sin ninguna inscripción, colocadas en el suelo junto al muro exterior de la iglesia, o en el cementerio de monjes y legos (situado alrededor del ábside, en el exterior). Son los enterramientos de nobles y magnates que pertenecían a la Hermandad o que profesaban como monjes, eligiendo el monasterio como lugar apropiado para su enterramiento. Así lo hicieron las casas de Cabrera, Montcada, Alcaraz, Boixadors, Granyena, Puigvert Montpahó, y alguna más. Otras eligieron la tierra llana en las capillas de la iglesia o las paredes de la galilea y del claustro, como las casas de Anglesola, Pons de Ribelles, Urgel, Cervera, Jorba, Timor, Guimerà y Copons.

Bibliografia

• MARTÍNEZ DE AGUIRRE ALDAZ, Javier. Claustros románicos hispanos. Editorial Edilesa, 2003. ISBN 84-8012-422-9
• BANGO, Isidro. El monasterio medieval. Editorial Anaya, 1990. ISBN 84-207-3608-2
• ARADILLAS, Antonio e ÍÑIGO, José. Monasterios de España. PPC editores, S.A. ISBN 84-288-1381-7
• DOMÉNECH Y MONTANER, Luis. Poblet. Patronato Nacional de Turismo. El arte en España. Editorial H de J. THOMAS, Barcelona.
• Abadía de Poblet. Edición “Escudo de Oro”, 1997. ISBN 84-378-1913-X
• OLIVER, Jesús M. (monje de Poblet). Publicaciones “Abadía de Poblet”, 1982. ISBN 84-300-6637-3
• NAVASCUÉS PALACIO, Pedro. Los sepulcros reales de Poblet. Revista Descubrir el Arte, Año II, nº 19, septiembre de 2000. Depósito legal M. 527-1999.
• MORTE, Carmen. Damián Forment y el Renacimiento en Aragón. Cuadernos de Arte Español. Publicación del Grupo 16. ISBN 84-7679-199-2
• FERNÁNDEZ ARENAS,José. Los Monasterios de Santes Creus y Poblet. Editorial Everest, 1979. ISBN 84-241-4860-6

Zobacz też

• cystersi
• klasztor
• architektura romańska ...w Hiszpanii

Linki zewnętrzne

• Klasztor Poblet
• Cystersi
• Poblet, su origen, fundación, bellezas, curiosidades, recuerdos históricos y destrucción (1848) - pierwszy przewodnik po klasztorze
• Klasztor Poblet na stronach UNESCO (en)
• Klasztory Katalonii. Poblet (cat)
• Opat klasztoru Poblet jako Jałmużnik Królewski i jego rachunki (XIV w)

Poblet, Monasterio de Poblet, monasterio de Poblet, monasterio de Poblet Poblet [[ca:Monestir de Poblet]] [[de:Monestir de Santa Maria de Poblet]] [[en:Poblet Monastery]] [[eo:Monaĥejo de Poblet]] [[fr:Monastère de Poblet]] [[it:Monastero di Santa Maria di Poblet]] [[hu:Poblet-kolostor]] [[ja:ポブレー修道院]] [[pt:Mosteiro de Poblet]]