Zgryzanie
Zgryzanie – rodzaj szkód wyrządzanych przez jeleniowate i zającowate w młodych drzewostanach. W wyniku zgryzania uszkodzeniu ulegają pędy wierzchołkowe siewek i sadzonek wraz z liśćmi i pączkami w odnowieniach oraz zalesieniach[1][2].
Długość zgryzania pędów zależy od gatunku zwierzęcia, grubości i stopnia zdrewnienia pędu oraz od pory roku. Sarny zgryzają tylko wierzchołki pędów, natomiast daniele, jelenie i łosie znacznie dłuższe ich odcinki. W najmłodszych odnowieniach często zgryzane sadzonki zostają wyrwane z korzeniami. Spowodowane jest to brakiem siekaczy w górnej szczęce jeleniowatych, które podcinają pędy dolnymi siekaczami i szarpnięciem głowy odrywają górną część pędu. Niekiedy wyrywane są całe rośliny, szczególnie wówczas, gdy są słabo zakorzenione. Grubsze pędy jeleniowate miażdżą trzonowcami. Miejsce zgryzienia pędu charakteryzuje się nierówną i postrzępioną powierzchnią[1]. Jeleniowate wyrządzają szkody przez zgryzanie głównie wśród kilkuletnich drzewek, różnych gatunków lasotwórczych (np. sosna zwyczajna) i domieszkowych[1].
Zającowate zgryzają pędy młodych drzew w zalesieniach i odnowieniach lasu, w zadrzewieniach śródpolnych oraz sadach. Zniszczenia powodowane przez zające są rozproszone, a przez króliki skoncentrowane na danym obszarze co spowodowane jest stadnym trybem życia tego gatunku[3]. Zającowate zgryzają dłuższe odcinki pędów niż jeleniowate, grubości do 1 cm i na wysokości do 1 m od podłoża. W wyniku ciągle rosnących siekaczy, zającowate zgryzają więcej pędów niż zjadają. Miejsce zgryzienia pędu charakteryzuje się gładką powierzchnią i jest skośne w stosunku do osi pędu[3]. Zającowate wyrządzają szkody przez zgryzanie głównie na obszarach odnowień sztucznych lasów oraz w drzewostanach przebudowy, gdzie zgryzaniu ulegają sadzonki drzew liściastych (np. buku, dębu, klonu)[3][4].
Lokalnie zgryzanie może być spowodowane przez wiewiórki pospolite wśród siewek oraz żubry, które wyrządzają duże szkody w młodych drzewkach na obszarach, gdzie występują (np. Bieszczady, Puszcza Białowieska)[4][5][6].
Zgryzanie drzew przez roślinożerne ssaki przyczynia się do opóźnionego wzrostu młodych drzew, powstawaniu deformacji rozwojowych oraz do obumierania drzew[7]. W latach 2009–2013 w Polsce uszkodzenia lasów poprzez zgryzanie zostały stwierdzone na powierzchni 32657 ha, co stanowi główną przyczynę uszkodzeń w polskich lasach, przede wszystkim w województwach: dolnośląskim (4844 ha), wielkopolskim (3087 ha) i lubuskim (2897 ha). Łącznie uszkodzenia spowodowane przez zgryzanie stanowiły 22,1% wszystkich rodzajów uszkodzeń[8].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Szukiel ↓, s. 8.
- ↑ Zgryzanie. Encyklopedialesna.pl. [dostęp 2016-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-28)]. (pol.).
- ↑ a b c Szukiel ↓, s. 11.
- ↑ a b Szukiel ↓, s. 12.
- ↑ Szukiel ↓, s. 24.
- ↑ Adam Wasiak: Raport o stanie lasów w Polsce 2013. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2014, s. 77.
- ↑ Szukiel ↓, s. 13.
- ↑ Wielkoobszarowa inwentaryzacja stanu lasów w Polsce. Wyniki za okres 2009 – 2013. Bdl.lasy.gov.pl, 2014. [dostęp 2016-08-21]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Eleonora Szukiel: Wpływ presji roślinożernych ssaków na ekosystemy leśne. W: Eleonora Szukiel: Ochrona drzew przed roślinożernymi ssakami. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych, 2001. ISBN 83-88478-22-2.