Zofia Szletyńska

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zofia Szletyńska
Data i miejsce urodzenia

28 lutego 1901[1]
Łódź

Data i miejsce śmierci

9 lutego 1996
Warszawa

Współmałżonek

Henryk Szletyński

Lata aktywności

1926–1974

Odznaczenia
Medal 10-lecia Polski Ludowej
Grób Zofii i Henryka Szletyńskich.

Zofia Szletyńska z domu Tymowska, także Zofia Tymowska-Szletyńska herbu Sas[2] (ur. 28 lutego 1901[1][a] w Łodzi, zm. 9 lutego 1996 w Warszawie) – polska aktorka teatralna[3].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Ukończyła Gimnazjum F. Pruszyńskiej w Łodzi oraz Szkołę Dramatyczną przy łódzkim Teatrze Miejskim. Następnie występowała w teatrach objazdowych, z którymi w lutym 1924 grała w Kaliszu i Radomiu. W latach 1925–2926 kontynuowała naukę gry aktorskiej na lekcjach u J. Kochanowicza, zdając w 1926 egzamin aktorski ZASPu[1]. Następnie występowała w Teatrze Polskim w Kaliszu, gdzie grała w latach 1926–1927. Następnie pracowała w teatrach: Praskim (1927) i Miejskim w Warszawie (1927–1928). W latach 1928–1929 występowała w Teatrze Miejskim w Wilnie. Na dłużej przeniosła się do Łodzi, gdzie grała siedem sezonów w Teatrze Miejskim (od sezonu 1930/1931 do końca sezonu 1936/1937)[4] i stąd do Teatru Wielkiego we Lwowie (1937–1938). W latach 1938–1939 występowała również w teatrze Buffo w Warszawie[3].

Podczas II wojny światowej pracowała jako kelnerka w kawiarni artystów i filmu przy ul. Złotej w Warszawie oraz ekspedientka w sklepie z konfekcją. Uczestniczyła także w pracach tajnego zespołu studyjnego nad Antygoną[1].

Do gry aktorskiej powróciła po II wojnie światowej na deskach Teatru Wojska Polskiego w Łodzi (1945–1949). Następnie podjęła pracę w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej z siedzibą w Łodzi, początkowo jako asystent (1946–1947), a następnie wykładowca (1947–1949). Po epizodzie w szkolnictwie wyższym powróciła do gry aktorskiej na deskach Teatrów Dramatycznych we Wrocławiu (1949–1959) i Krakowie (1950–1954), gdzie jednocześnie wykładała w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej. W latach 1954–1955 grała w Teatrze im. J. Słowackiego w Krakowie. W 1955 przeniosła się do Warszawy, gdzie do 1959 występowała w Teatrze Powszechnym, a następnie do 1974 w Teatrze Narodowym. Jednocześnie wykładała w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej (1962–1963) jako starszy wykładowca, a następnie docent (1963–1975)[3].

Szletyńska była również aktorką głosową, użyczyła swojego głosu w 10 filmach i zagrała role w 2 produkcjach.

Była działaczką SPATiF-ZASP-u[1][3] i współzałożycielką Stowarzyszenia Terapeutów Mowy[1].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Była córką Zygmunta Juliana Tymowskiego (1853–1910) i Marianny z domu Pruszyńskiej. Jej mężem był aktor i reżyser – Henryk Szletyński (1903–1996)[2].

Jej bratem był łódzki działacz teatralny i dyrektor związany z Teatrem Miejskim w Łodzi – Stefan Tymowski (1889–1943)[5][6][7].

Została pochowana wraz z mężem na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (A3 tuje-2-19)[8].

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

  • 1942: Morderca mieszka pod 21-szym – pani Point (dubbing),
  • 1953: Jegor Bułyczow i inni – Ksjenia (dubbing),
  • 1953: Teresa Raquin (dubbing),
  • 1955: Kochanek Lady Chatterley – pani Bolton (dubbing),
  • 1955: Pamiętnik majora Thompsona – panna Ffyth (dubbing),
  • 1958: Wyzwanie – matka Vita (dubbing),
  • 1959: Królewna ze złotą gwiazdą – piastunka (dubbing),
  • 1960: Kto sieje wiatr – Sara Brady (dubbing)[9],
  • 1961: Niemcy – Berta (aktorka)[10],
  • 1962: Elektra – Klitemnestra (dubbing)[9],
  • 1965: Pieją koguty – Rukienie (aktorka)[10],
  • 1966: Czarodziejska lampa Aladyna – matka Aladyna (dubbing)[11].

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Publikacje[edytuj | edytuj kod]

  • Z. Szletyńska, H. Szletyński, Prawidłowe mówienie. Ćwiczenia i wskazówki (Warszawa 1975, 1982)[1].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Według Słownika biograficznego teatru polskiego, na niniejszą datę wskazuje odnaleziony akt urodzenia, choć sama Szletyńska wskazywała inną datę. Najczęściej przyjmowany jest 28 lutego 1905 roku[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g Słownik biograficzny teatru polskiego, Warszawa: Instytut Sztuki PAN, 2016, ISBN 978-83-63877-97-2 (pol.).
  2. ↑ a b Elżbieta Halina Nejman, Szlachta Sieradzka XIX wieku [online], 2017.
  3. ↑ a b c d e Zofia Tymowska-Szletyńska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2023-10-01].
  4. ↑ "Łódź w Ilustracji"8.08.1937, nr 32, s. 7.
  5. ↑ Zofia Tymowska h. Sas (ID: psb.33671.5) [online], Sejm-Wielki.pl.
  6. ↑ Straszna katastrofa motocyklowa pod Warszawą, „Ilustrowana Republika” (127), 10 maja 1937.
  7. ↑ Litera T, [w:] Wojciech Źródlak, Skorowidz Osobowy ikonografii łódzkiej do „Łodzi w Ilustracji”, webcache.googleusercontent.com, 5 marca 2019 [dostęp 2023-09-30].
  8. ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-10-01].
  9. ↑ a b Zofia Tymowska [online], Filmweb [dostęp 2023-10-01] (pol.).
  10. ↑ a b l, Zofia Tymowska [online], fdb.pl [dostęp 2023-10-01] (pol.).
  11. ↑ Cudowna lampa Aladyna, polski-dubbing.pl.
  12. ↑ Uchwała Rady Państwa z dnia 28 stycznia 1955 r. nr 0/245 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki, OpenLEX, 28 stycznia 1955 [dostęp 2023-10-01] (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zofia_Szletyńska&oldid=73200654”