Édith Piaf

Édith Piaf

Édith Piaf w 1962.
Imię i nazwisko	Édith Giovanna Gassion
Data i miejsce urodzenia	19 grudnia 1915 Paryż
Data i miejsce śmierci	10 października 1963 Grasse
Zawód	piosenkarka, aktorka
Współmałżonek	Jacques Pills (1952–1958; rozwód) Theophanis Lamboukas (1962–1963; jej śmierć)
Lata aktywności	1935–1963

Édith Piaf w 1946.

Édith Piaf, właściwie Édith Giovanna Gassion (ur. 19 grudnia 1915 w Paryżu, zm. 10 października 1963 w Grasse) – francuska piosenkarka. Uznawana za jedną z najwybitniejszych francuskich artystek XX wieku oraz za ikonę francuskiej piosenki.

Życiorys

Napisano o niej wiele biografii, ale niektóre fakty z jej życia pozostały tajemnicą. Urodziła się 19 grudnia 1915 jako Édith Giovanna Gassion na paryskim osiedlu Quartier de Belleville, gdzie żyło wielu imigrantów. Przyszła na świat w szpitalu Tenon, w dzielnicy XX. Otrzymała imię po siostrze Edith Cavell, przełożonej szpitala wojskowego w Brukseli, brytyjskiej pielęgniarce, której bohaterstwo przyniosło sławę i miano męczennicy okresu I wojny światowej po rozstrzelaniu przez Niemców za pomoc brytyjskim żołnierzom w ucieczce z niewoli.

Piosenkarka miała pochodzenie francuskie, kabylskie, marokańskie i włoskie. Ojcem Édith Piaf był Louis Alphonse Gassion (ur. 10 maja 1881 w Castillon, Francja, zm. 3 marca 1944 w Paryżu), akrobata cyrkowy, matką – Annetta Maillard (ur. 4 sierpnia 1895 w Livorno, zm. 6 lutego 1945), śpiewaczka znana pod pseudonimem artystycznym „Line Marsa”. Louis Alphonse Gassion był synem pochodzącego z Normandii Victora Alphonse’a Gassion, stajennego cyrkowego, i Léontine Louise Descamp, znanej jako Maman Titine, właścicielki domu publicznego w Bernay w Normandii. Annetta Maillard była zaś córką Auguste’a Eugène’a Maillarda (1866–1912) i Emmy Saïd Ben Mohamed, znanej artystki kabaretowej (1876–1930 w Paryżu). Rodzicami Emmy Saïd Ben Mohamed byli Said Ben Mohammed (1827–1890), artysta cyrku marokańskiego, i Margueritte Bracco (1830–1898).

Édith Piaf jako dziecko

Popiersie Édith Piaf w Alei Sław na Skwerze Harcerskim w Kielcach

Grób Édith Piaf oraz jej ojca i męża

Rodzice Édith Piaf mieli jeszcze syna, Herberta Gassion (ur. 31 sierpnia 1918 w Marsylii, zm. 22 stycznia 1997). Porzucona przez matkę, krótko mieszkała z babką, Emmą (Aïcha) Saïd ben Mohamed (1876–1930). Ojciec po powrocie z frontu, zabrał ją do swojej matki, która w Normandii prowadziła dom publiczny. Tamtejsze prostytutki pomagały ją wychować. Młodość spędziła na ulicach Paryża. W wieku 15 lat zajęła się śpiewaniem ulicznym. Została odkryta w 1935 przez impresaria Louisa Leplée i rozpoczęła występy w jego kabarecie „Le Gerny’s” przy Champs-Élysées, pod pseudonimem „La Môme Piaf” (mały wróbelek), który stał się później znany milionom wielbicieli jej talentu. W 1936 miała pierwsze nagranie dla wytwórni Polydor. W 1935 zmarła w wieku 2 lat jej jedyna córka. W czasie wojny występowała w lokalach, współpracując z francuskim ruchem oporu.

Słynęła z niebywałej ekspresji i dramatyzmu w wykonywaniu piosenek specjalnie dla niej pisanych. Jej chropowaty i stosunkowo niski głos kontrastował z drobną sylwetką (147 cm), co fascynowało widzów m.in. w paryskiej Olympii, z którą była przez lata związana.

Śpiewała także w USA, odnosząc spore sukcesy. Oprócz jej talentu widzów przyciągała otaczająca Piaf legenda, wynikająca z jej przeszłości, a także nieudanych związków uczuciowych, które z jednej strony zwiększały dramatyzm jej recitali, a z drugiej – pogłębiały chorobę, z którą zmagała się heroicznie do końca życia.

Osiągnąwszy szczyty kariery zaczęła pomagać młodym piosenkarzom, ułatwiając im start artystyczny (wśród nich byli m.in. Yves Montand, z którym miała trwający kilka lat romans, Gilbert Bécaud i Charles Aznavour). Była dwukrotnie zamężna. Ze swym pierwszym mężem (Jacques Pills) wzięła ślub 20 września 1952, jednak po czterech latach rozwiedli się. W latach 1948–1949 miała romans z żonatym Marcelem Cerdanem, mistrzem świata w boksie. 9 października 1962 wyszła za młodszego od siebie o 21 lat Theophanisa Lamboukasa, znanego jako Théo Sarapo, któremu usiłowała pomóc w karierze piosenkarskiej. Pomimo osobliwości tej sytuacji, krytykowanej przez wielu jej przyjaciół, Lamboukas okazał się jej wiernym przyjacielem, opiekującym się troskliwie piosenkarką aż do jej śmierci.

Piaf zmarła na raka wątrobowokomórkowego 10 października 1963 w Grasse. Jest pochowana na cmentarzu Père Lachaise. Na jej pogrzebie zebrało się 40 tysięcy ludzi, a na jej grobie do dziś są składane kwiaty. Wiele osób inspirowało się jej muzyką i pisało własne piosenki. Twórczość artystyczna Piaf należy do klasyki piosenki francuskiej i pomimo całkowicie odmienionych dzisiaj standardów i gustów jest chętnie słuchana na całym świecie i wznawiana przez wydawnictwa muzyczne.

Przyjaźniła się z Jeanem Cocteau, który zmarł na atak serca 11 października tego samego roku. Wiele osób uważa, że miało to bezpośredni związek z otrzymaniem wiadomości o jej zgonie. Jednak Jean Marais – wieloletni przyjaciel, partner i aktor filmów Cocteau – wspomina, że pisarza nie łączyła zbyt wielka zażyłość z Édith i nie da się więc jednoznacznie łączyć tych dwóch zdarzeń.

W 1977 w Paryżu przy Crespin du Gast nr 5, powstało Muzeum Édith Piaf, w całości poświęcone artystce. Założycielem i właścicielem Muzeum jest Bernard Marchois, będący jednocześnie sekretarzem stowarzyszenia przyjaciół Édith Piaf – „Amis d’Édith Piaf”. Stowarzyszenie działa od 1967.

Genealogia

4. Victor Alphonse Gassion (1850-1928)
			2. Louis Alphonse Gassion (1881-1944)
5. Léontine Louise Descamp (1860-1937)
						1. Édith Giovanna Gassion (1915-1963)
6. Auguste Eugène Maillard (1866-1912)
			3. Annetta Giovanna Maillard (1895-1945)
7. Emma Saïd Ben Mohamed (1876-1930)

Dyskografia

• The Voice of the Sparrow: The Very Best of Édith Piaf
• Édith Piaf: Her Greatest Recordings 1935–1943
• Édith Piaf: 30th Anniversaire
• Eternelle: The Best Of (29 stycznia 2002)
• Hymn to Love: All Her Greatest Songs in English
• La Vie en rose
• The Very Best of Édith Piaf
• The Rare Piaf 1950-1962
• 75 Chansons
• Gold Collection
• Love and Passion
• Édith Piaf
• Montmartre Sur Seine
• 48 Titres Originaux

Piosenki (wybór)

• „Mon légionnaire” – (1936)
• „Le Fanion de la Légion” – (1936)
• „Les Feuilles Mortes”
• „L'Accordéoniste” – (1940)
• „Tu es partout” – (1943)
• „La vie en rose” – (1945)
• „Les Trois Cloches” – (1945)
• „Hymne à l’amour” – (1949)
• „Padam, padam…” – (1951)
• „Bravo pour le clown” – (1953)
• „Sous le ciel de Paris” – (1954)
• „La goulante du Pauvre Jean” – (1954)
• „Les Amants d'un jour” – (1956)
• „La Foule” – (1957)
• „Milord” – (1959)
• „Non, je ne regrette rien” – (1960)
• „Le chant d’amour” – (1963)
• „À quoi ça sert l’amour ?”
• „Le prisonnier de la tour”
• „L’Homme à la moto”
• „Mon Dieu”
• „Mon manège à moi”

Filmografia

Filmy z udziałem Piaf jako aktorki

• 1936 – La Garçonne
• 1941 – Montmartre-sur-Seine jako Lily
• 1946 – Étoile sans lumière jako Madeleine
• 1948 – Neuf garçons, un coeur jako Christine
• 1952 – Paris chante toujours!
• 1954 – French Cancan jako Eugénie Buffet
• 1954 – Boum sur Paris
• 1954 – Gdyby Wersal mógł mi odpowiedzieć (Si Versailles m’était conté) jako kobieta w tłumie
• 1958 – Música de siempre
• 1959 – Les Amants de demain jako Simone

Filmy biograficzne

• 1974 – Piaf, reż. Guy Casaril, w rolę Édith Piaf wcieliła się Brigitte Ariel. Film nakręcono na podstawie książki Simone Berteaut, przyjaciółki Édith Piaf.
• 1983 – Édith et Marcel (prod. fr.; reż. Claude Lelouch)
• 2003 – Édith Piaf – L’hymne pour l’amour; realizacja: Armand Isnar
• 2007 – Niczego nie żałuję – Edith Piaf (prod. fr., bryt., czech.; reż. Olivier Dahan)

Linki zewnętrzne

• Édith Piaf w bazie Filmweb
• Witryna Saturn-Soft. saturn-soft.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-16)].
• B. Bukolik. Édith Giovanna Gassion (pol.)