Cappella Colleoni: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
szablon, kat. |
poszerzenie tekstu |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Świątynia chrześcijańska infobox |
|||
[[Plik:794BergamoCappellaColleoni.jpg|thumb|Bergamo, Cappella Colleoni]] |
|||
|nazwa = Cappella Colleoni |
|||
|kod języka = it |
|||
|nazwa miejscowa = Cappella Colleoni |
|||
|funkcja świątyni = [[grobowiec|kaplica grobowa]] i [[mauzoleum]] |
|||
|nr rej. zabytku = |
|||
|data rejestracji = |
|||
|rejestr = |
|||
|grafika = CappellaC3.JPG |
|||
|opis grafiki = Fasada kaplicy |
|||
|państwo = ITA |
|||
|miejscowość = [[Bergamo]] |
|||
|wyznanie = [[katolicyzm]] |
|||
|kościół = [[Kościół łaciński]] |
|||
|administratura typ = |
|||
|administratura nazwa = [[Diecezja Bergamo]] |
|||
|tytuł świątyni = |
|||
|data nadania = |
|||
|nadający tytuł = |
|||
|dedykacja świątyni = [[Jan Chrzciciel|św. Jana Chrzciciela]] |
|||
|dzień wspomnienia = |
|||
|relikwie = |
|||
|cudowne wizerunki = |
|||
|data powołania = |
|||
|data dekretu = |
|||
|dekret wydał = |
|||
|data rozpoczęcia budowy = 1472 |
|||
|data zakończenia budowy = 1476 |
|||
|data konsekracji = |
|||
|data zamknięcia = |
|||
|aktualne przeznaczenie = czynne mauzoleum |
|||
|data zniszczenia = |
|||
|zniszczona przez = |
|||
|data odbudowy = |
|||
|data reaktywacji = |
|||
|poprzednie wyznanie = |
|||
|fundator = [[Bartolomeo Colleoni]] |
|||
|plan świątyni = |
|||
|opis planu = |
|||
|styl = [[Architektura renesansu we Włoszech|renesansowy]] |
|||
|architekt = [[Giovanni Antonio Amadeo]] |
|||
|materiał budowlany = [[marmur]] |
|||
|liczba wiernych = |
|||
|powierzchnia = |
|||
|wysokość = |
|||
|długość = |
|||
|szerokość = |
|||
|liczba wież = |
|||
|wysokość wieży = |
|||
|liczba kopuł = 1 |
|||
|średnica kopuły zew = |
|||
|wysokość kopuły zew = |
|||
|liczba ikonostasów = |
|||
|liczba ołtarzy = |
|||
|wezwania ołtarzy bocznych = |
|||
|liczba naw = 3 |
|||
|szerokość nawy głównej = |
|||
|wysokość nawy głównej = |
|||
|szerokość nawy bocznej = |
|||
|wysokość nawy bocznej = |
|||
|szerokość transeptu = |
|||
|liczba głosów = |
|||
|liczba manuałów = |
|||
|typ dzwonnicy = |
|||
|nazwa dzwonu = |
|||
|kod mapy = Bergamo |
|||
|stopniN =45 |minutN =42 |sekundN =12.3 |
|||
|stopniE =9 |minutE =39 |sekundE =44 |
|||
|commons = Category:Colleoni chapel in Bergamo |
|||
|www = |
|||
}} |
|||
'''Cappella Colleoni''' – [[kaplica]] i [[mauzoleum]] w [[Bergamo]] we [[Włochy|Włoszech]]. |
'''Cappella Colleoni''' – [[kaplica]] i [[mauzoleum]] w [[Bergamo]] we [[Włochy|Włoszech]]. |
||
Budowla wznosi się przy Piazza Duomo. Kaplicę dla [[Bartolomeo Colleoni|Bartolomea Colleoniego]] zaprojektował [[Włosi|włoski]] architekt z przełomu XV i XVI wieku [[Giovanni Antonio Amadeo]]. Powstawała w latach 1470-1476. W jej sąsiedztwie znajduje się [[baptysterium]] oraz kościół Basilica di Santa Maria Maggiore. Kaplicę Colleoniego można odwiedzać we wszystkie dni z wyjątkiem poniedziałków<ref name="NG">{{cytuj książkę | nazwisko = Jepson | imię = Tim | tytuł = Włochy | wydawca = National Geographic | miejsce = Warszawa | strony = 123 | isbn = 978-83-7596-456-1}}</ref>. |
Budowla wznosi się przy Piazza Duomo. Kaplicę dla [[Bartolomeo Colleoni|Bartolomea Colleoniego]] zaprojektował [[Włosi|włoski]] architekt z przełomu XV i XVI wieku [[Giovanni Antonio Amadeo]]. Powstawała w latach 1470-1476. W jej sąsiedztwie znajduje się [[baptysterium]] oraz kościół Basilica di Santa Maria Maggiore. Kaplicę Colleoniego można odwiedzać we wszystkie dni z wyjątkiem poniedziałków<ref name="NG">{{cytuj książkę | nazwisko = Jepson | imię = Tim | tytuł = Włochy | wydawca = National Geographic | miejsce = Warszawa | strony = 123 | isbn = 978-83-7596-456-1}}</ref>. |
||
Kaplica, a zwłaszcza jej fasada z różnokolorowego [[marmur]]u, stanowi arcydzieło [[Architektura renesansu we Włoszech|włoskiego renesansu]]<ref>{{Cytuj stronę|url= http://www.visitbergamo.net/it/dettagli-oggetto/18-cappella-colleoni/|tytuł= Cappella Colleoni |autor= Turismo Bergamo|opublikowany = www.visitbergamo.net |język= it|data dostępu=2016-12-04}}</ref>. |
|||
| ⚫ | |||
== Historia == |
|||
Kaplica Colleoniego, klejnot renesansu lombardzkiego przy Piazza Duomo, nosi wezwanie [[Jan Chrzciciel|św. Jana Chrzciciela]]. Została zbudowana na rozkaz kondotiera i kapitana bergamońskiego [[Bartolomeo Colleoni|Bartolomea Colleoniego]], pozostającego w służbie [[Republika Wenecka|Republiki Weneckiej]]{{r|Guide Italia}}. Zakaz budowy grobowców w kościele Santa Maria Maggiore był przypuszczalnie powodem, dla którego Colleoni zdecydował się na budowę kaplicy zewnętrznej, usytuowanej pomiędzy północnym ramieniem [[transept]]u a [[apsyda (architektura)|absydą]] kościoła Santa Maria Maggiore, w miejscu [[zakrystia|zakrystii]], niewielkiej kaplicy i Loggia dei Militi{{r|Lombardia Beni Culturali}}. Po uzyskaniu zgody na rozbiórkę zakrystii zlecił architektowi i rzeźbiarzowi Giovanniemu Antoniowi Amadeo zaprojektowanie i zbudowanie na jej miejscu własnego mauzoleum, w którym miały zostać pogrzebane szczątki jego oraz jego ukochanej córki Medei, zmarłej w 1470 roku. Prace budowlane rozpoczęły się w 1472 roku, a zakończyły w 1476, w rok po śmierci Colleoniego{{r|Guide Italia}}. |
|||
== Architektura == |
|||
[[Plik:Cappella Colleoni - Bergamo - panoramio.jpg|thumb|left|240px|Bazylika Santa Maria Maggiore (z lewej) i Cappella Colleoni (z prawej)]] |
|||
Amadeo zaprojektował budynek na planie kwadratu, składający się z pomieszczenia centralnego i mniejszego pomieszczenia z ołtarzem{{r|Guide Italia}}. Obie części zostały przykryte [[kopuła (architektura)|kopułami]] wspartymi na ośmiobocznych [[bęben (architektura)|bębnach]]{{r|Lombardia Beni Culturali}}. Budynek kaplicy został z jednej strony zharmonizowany z architekturą pobliskiej bazyliki, ale z drugiej – zdominował jej [[portyk]] stając się głównym elementem architektonicznym tej strony placu. Potwierdzeniem przestrzennej i artystycznej dominacji monumentalnej kaplicy jest jej [[fasada]], której bogata dekoracja stanowi syntetyczne połączenie barwnych, plastycznych i architektonicznych elementów zaczerpniętych z architektury romańskiej, klasycznej i renesansowej{{r|Guide Italia}}. Fasada części centralnej została ujęta w dwa wydatne [[pilaster|pilastry]], zwieńczone [[pinakiel|pinaklami]], pomiędzy którymi rozciąga się niewielka, wieńcząca fasadę [[loggia]], zbudowana ze ustawionych naprzemiennie niewielkich kolumn i wsporników w kształcie kandelabrów. Marmurowa ściana fasady udekorowana została białymi i różowymi rombami. W jej przyziemiu znajduje się łukowo sklepiony [[portal]], obramowany [[lizena]]mi i zwieńczony [[belkowanie (architektura)|belką]] oraz trójkątnym [[tympanon]]em. Po obu stronach portalu znajdują się duże, prostokątne okna, wypełnione stojącymi naprzemiennie smukłymi kolumnami i kandelabrami, wsparte na podwójnym, pokrytym [[relief|płaskorzeźbami]] cokole. Nad portalem widnieje gotycka [[rozeta (architektura)|rozeta]], osadzona w głębokim [[glif (architektura)|glifie]]{{r|Lombardia Beni Culturali}}. Rozetę flankują [[tondo|tonda]] z popiersiami [[Gajusz Juliusz Cezar|Cezara]] i [[Trajan]]a{{r|Guide Italia}}. |
|||
== Wnętrze == |
|||
Wnętrze kaplicy zdobią [[fresk]]i namalowane w 1733 przez [[Giovanni Battista Tiepolo|Giovanniego Battistę Tiepolo]] w tym: ''Ścięcie św. Jana Chrzciciela'', ''Męczeństwo św. Bartłomieja'', ''Chrzest Chrystusa'' i ''Nauczanie św. Jana Chrzciciela'', wypełniające [[luneta (architektura)|lunety]] oraz cztery malowidła na [[pendentyw]]ach kopuły, reprezentujące Męstwo, Sprawiedliwość, Miłosierdzie i Wiarę. Wewnątrz kaplicy znajduje się monumentalny grobowiec Colleoniego, wyrzeźbiony przez Amadeo z wykorzystaniem motywów gotyckich, ale przepuszczonych przez filtr renesansowej wrażliwości; grobowiec składa się z dwóch sarkofagów pokrytych płaskorzeźbami i ozdobionych posągami: pierwszy z nich przedstawia [[pomnik konny]] z pozłacanego drewna dłuta Sisto z Norymbergi, zrealizowany na początku XVI wieku. Na lewej ścianie znajduje się grobowiec Medei Colleoni, również dzieło Amadea; na pokrywie sarkofagu widnieje postać zmarłej. Ciało kondotiera został odnalezione w 1999 roku, wewnątrz dwóch dolnych sarkofagów, natomiast grób Medei została przewieziony z Urgnano w 1842 roku. Na podstawie pod grobowcem Medei umieszczono trzy [[intarsja|intarsje]] Giacoma Caniana{{r|Guide Italia}}. |
|||
| ⚫ | |||
{{Przypisy-lista|l. kolumn = 1| |
|||
<ref name="Guide Italia">{{Cytuj stronę|url= http://guide.travelitalia.com/it/guide/bergamo/cappella-colleoni/ |tytuł= Cappella Colleoni|autor= Guide Italia |opublikowany = guide.travelitalia.com |język= it|data dostępu=2016-12-04}}</ref> |
|||
<ref name="Lombardia Beni Culturali">{{Cytuj stronę|url= http://www.lombardiabeniculturali.it/architetture/schede-complete/BG020-00517/|tytuł= Cappella Colleoni |autor= Lombardia Beni Culturali |opublikowany = www.lombardiabeniculturali.it |język= it|data dostępu=2016-12-04}}</ref> |
|||
}} |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
[[Kategoria:Kościoły w Bergamo]] |
[[Kategoria:Kościoły w Bergamo]] |
||
[[Kategoria:Architektura renesansu we Włoszech|Bergamo]] |
|||
[[Kategoria:Zabytki Włoch]] |
[[Kategoria:Zabytki Włoch]] |
||
Wersja z 02:07, 4 gru 2016
| kaplica grobowa i mauzoleum | |||||||||||||||||
 Fasada kaplicy | |||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||
| Adres |
{{{adres}}} | ||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Położenie na mapie Bergamo  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Włoch  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||
Położenie na mapie Lombardii  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building} | |||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||
Cappella Colleoni – kaplica i mauzoleum w Bergamo we Włoszech.
Budowla wznosi się przy Piazza Duomo. Kaplicę dla Bartolomea Colleoniego zaprojektował włoski architekt z przełomu XV i XVI wieku Giovanni Antonio Amadeo. Powstawała w latach 1470-1476. W jej sąsiedztwie znajduje się baptysterium oraz kościół Basilica di Santa Maria Maggiore. Kaplicę Colleoniego można odwiedzać we wszystkie dni z wyjątkiem poniedziałków[1].
Kaplica, a zwłaszcza jej fasada z różnokolorowego marmuru, stanowi arcydzieło włoskiego renesansu[2].
Historia
Kaplica Colleoniego, klejnot renesansu lombardzkiego przy Piazza Duomo, nosi wezwanie św. Jana Chrzciciela. Została zbudowana na rozkaz kondotiera i kapitana bergamońskiego Bartolomea Colleoniego, pozostającego w służbie Republiki Weneckiej[3]. Zakaz budowy grobowców w kościele Santa Maria Maggiore był przypuszczalnie powodem, dla którego Colleoni zdecydował się na budowę kaplicy zewnętrznej, usytuowanej pomiędzy północnym ramieniem transeptu a absydą kościoła Santa Maria Maggiore, w miejscu zakrystii, niewielkiej kaplicy i Loggia dei Militi[4]. Po uzyskaniu zgody na rozbiórkę zakrystii zlecił architektowi i rzeźbiarzowi Giovanniemu Antoniowi Amadeo zaprojektowanie i zbudowanie na jej miejscu własnego mauzoleum, w którym miały zostać pogrzebane szczątki jego oraz jego ukochanej córki Medei, zmarłej w 1470 roku. Prace budowlane rozpoczęły się w 1472 roku, a zakończyły w 1476, w rok po śmierci Colleoniego[3].
Architektura
Amadeo zaprojektował budynek na planie kwadratu, składający się z pomieszczenia centralnego i mniejszego pomieszczenia z ołtarzem[3]. Obie części zostały przykryte kopułami wspartymi na ośmiobocznych bębnach[4]. Budynek kaplicy został z jednej strony zharmonizowany z architekturą pobliskiej bazyliki, ale z drugiej – zdominował jej portyk stając się głównym elementem architektonicznym tej strony placu. Potwierdzeniem przestrzennej i artystycznej dominacji monumentalnej kaplicy jest jej fasada, której bogata dekoracja stanowi syntetyczne połączenie barwnych, plastycznych i architektonicznych elementów zaczerpniętych z architektury romańskiej, klasycznej i renesansowej[3]. Fasada części centralnej została ujęta w dwa wydatne pilastry, zwieńczone pinaklami, pomiędzy którymi rozciąga się niewielka, wieńcząca fasadę loggia, zbudowana ze ustawionych naprzemiennie niewielkich kolumn i wsporników w kształcie kandelabrów. Marmurowa ściana fasady udekorowana została białymi i różowymi rombami. W jej przyziemiu znajduje się łukowo sklepiony portal, obramowany lizenami i zwieńczony belką oraz trójkątnym tympanonem. Po obu stronach portalu znajdują się duże, prostokątne okna, wypełnione stojącymi naprzemiennie smukłymi kolumnami i kandelabrami, wsparte na podwójnym, pokrytym płaskorzeźbami cokole. Nad portalem widnieje gotycka rozeta, osadzona w głębokim glifie[4]. Rozetę flankują tonda z popiersiami Cezara i Trajana[3].
Wnętrze
Wnętrze kaplicy zdobią freski namalowane w 1733 przez Giovanniego Battistę Tiepolo w tym: Ścięcie św. Jana Chrzciciela, Męczeństwo św. Bartłomieja, Chrzest Chrystusa i Nauczanie św. Jana Chrzciciela, wypełniające lunety oraz cztery malowidła na pendentywach kopuły, reprezentujące Męstwo, Sprawiedliwość, Miłosierdzie i Wiarę. Wewnątrz kaplicy znajduje się monumentalny grobowiec Colleoniego, wyrzeźbiony przez Amadeo z wykorzystaniem motywów gotyckich, ale przepuszczonych przez filtr renesansowej wrażliwości; grobowiec składa się z dwóch sarkofagów pokrytych płaskorzeźbami i ozdobionych posągami: pierwszy z nich przedstawia pomnik konny z pozłacanego drewna dłuta Sisto z Norymbergi, zrealizowany na początku XVI wieku. Na lewej ścianie znajduje się grobowiec Medei Colleoni, również dzieło Amadea; na pokrywie sarkofagu widnieje postać zmarłej. Ciało kondotiera został odnalezione w 1999 roku, wewnątrz dwóch dolnych sarkofagów, natomiast grób Medei została przewieziony z Urgnano w 1842 roku. Na podstawie pod grobowcem Medei umieszczono trzy intarsje Giacoma Caniana[3].
Przypisy
- ↑ Tim Jepson: Włochy. Warszawa: National Geographic, s. 123. ISBN 978-83-7596-456-1.
- ↑ Turismo Bergamo: Cappella Colleoni. www.visitbergamo.net. [dostęp 2016-12-04]. (wł.).
- ↑ a b c d e f Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieGuide ItaliaBŁĄD PRZYPISÓW - ↑ a b c Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>. Brak tekstu w przypisie o nazwieLombardia Beni CulturaliBŁĄD PRZYPISÓW