Acrab
| |||||||||||||||||||||
| β¹ Sco | |||||||||||||||||||||
 Położenie w gwiazdozbiorze | |||||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | Skorpion | ||||||||||||||||||||
| Rektascensja | 16h 05m 26,226s[1] | ||||||||||||||||||||
| Deklinacja | −19° 48′ 19,97″[1] | ||||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | 0,00807 ± 0,00078[1]″ | ||||||||||||||||||||
| Odległość | 400 ± 39 ly 123 ± 12[2] pc | ||||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | AB: 2,56[2] Aa: 2,62[3] Ab: 3,88[3]m | ||||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | −5,20 ± 0,92[1] mas/rok | ||||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | −24,04 ± 0,64[1] mas/rok | ||||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | −1,0 ± 0,9[1] km/s | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||||
| Typ widmowy | B1 V[1] | ||||||||||||||||||||
| Masa | Aa: 15,0 ± 0,7 M☉ Ab: 10,4 ± 0,5[3] M☉ | ||||||||||||||||||||
| Promień | Aa: 6,3 ± 0,5 R☉ Ab: 4,0 ± 0,3[3] R☉ | ||||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | −2,88[2]m | ||||||||||||||||||||
| Jasność | Aa: 4,5 ± 0,1 L☉ Ab: 3,9 ± 0,1[3] L☉ | ||||||||||||||||||||
| Temperatura | 27 000[4] K | ||||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||||
| Krąży wokół | Centrum Galaktyki | ||||||||||||||||||||
| Półoś wielka | 7367[2] pc | ||||||||||||||||||||
| Mimośród | 0,0705[2] | ||||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| β² Sco | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | Skorpion | ||||||||||||||||||
| Rektascensja | 16h 05m 26,572s[5] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja | −19° 48′ 06,86″[5] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | 0,00775 ± 0,00040[5]″ | ||||||||||||||||||
| Odległość | 420 ± 23ly 129,0 ± 7,1 pc | ||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | 4,90[6]m | ||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | −21,65 ± 0,65[5] mas/rok | ||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) | −14,45 ± 0,55[5] mas/rok | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna | −5,6 ± 0,8[5] km/s | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Typ widmowy | B2 V[5] | ||||||||||||||||||
| Masa | C: 8,2 ± 0,4 M☉ Ea: 3,5 ± 0,2[3] M☉ | ||||||||||||||||||
| Promień | C: 2,9 ± 0,5 R☉ Ea: 2,4 ± 0,1[3] R☉ | ||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | −0,65[7]m | ||||||||||||||||||
| Jasność | C: 3,5 ± 0,1 L☉ Ea: 2,1 ± 0,1[3] L☉ | ||||||||||||||||||
| Prędkość obrotu | C: 55 ± 3 km/s Ea: 5 ± 1[3] km/s | ||||||||||||||||||
| Temperatura | C: 24 000 ± 500 K Ea: 13 000 ± 800[3] K | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||
| Krąży wokół | β¹ Sco | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Beta Scorpii (β Sco, Acrab) – gwiazda w gwiazdozbiorze Skorpiona, odległa od Słońca o około 420 lat świetlnych.
Spis treści
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Gwiazda ta ma tradycyjną nazwę Acrab, która wywodzi się z języka arabskiego; العقرب al-'Aqrab oznacza „skorpion”[4][8]. Inna nazwa Graffias oznacza „szczypce”[4], Allen podaje, że wywodzi się ona od stgr. Γραψαῖος[8]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2016 r. formalnie zatwierdziła użycie nazwy Acrab dla określenia składnika β¹ Sco[9].
Charakterystyka obserwacyjna[edytuj | edytuj kod]
Przez mały teleskop widoczne są dwa składniki tej gwiazdy[4], odległe o 13,7 sekundy kątowej (pomiar z 2017 roku)[10]. Mają one wielkości obserwowane odpowiednio 2,56 i 4,90m[2][6]. Gwiazda bywa zakrywana przez Księżyc i planety Układu Słonecznego; już w 295 r. p.n.e. starożytny grecki astronom Timocharis obserwował zakrycie Beta Scorpii przez Księżyc[4][8].
Pomiary paralaksy z sondy Gaia opublikowane w 2018 roku wskazują, że gwiazda β² Sco jest odległa o około 420 lat świetlnych od Słońca[5].
Charakterystyka fizyczna[edytuj | edytuj kod]
Beta Scorpii to gwiazda wielokrotna. Widoczne przez teleskop składniki β¹ Sco i β² Sco są układami potrójnymi, zatem cały system tworzy sześć gwiazd[11]. Jaśniejsza gwiazda składa się ze składników A i B (ten drugi o wielkości 10,6m), odległych o 0,3″ (w 2017 roku), zaś składnik A jest gwiazdą spektroskopowo podwójną[10][11]. Słabsza gwiazda zawiera składniki C i E (ten drugi o wielkości 6,6m), z których E także jest gwiazdą spektroskopowo podwójną[3][10][11].
Oprócz składnika E, o którym mniej jest wiadomo, system ten tworzą gorące, błękitne gwiazdy ciągu głównego należące do typu widmowego B[4].
Beta¹ Scorpii[edytuj | edytuj kod]
Najjaśniejszy składnik Aa jest 4,5 raza jaśniejszy od Słońca[3]. Temperatura tej gwiazdy to około 27 000 K[4]. Promień gwiazdy jest 6,3 raza większy niż promień Słońca, a masa piętnastokrotnie większa[3]. W odległości 1,42 milisekundy kątowej od niej krąży składnik Ab, gwiazdy obiegają środek masy co 6,82 doby[11]. Składnik Ab ma jasność 3,9 razy większą niż Słońce, 4 razy większy promień i masę 10,4 masy Słońca[3]. Oba te masywne składniki prawdopodobnie zakończą życie w eksplozji supernowej[4]. Ta para i dalszy składnik Beta Scorpii B obiegają wspólny środek masy w czasie ocenianym na 610 lat[11].
Beta² Scorpii[edytuj | edytuj kod]
Składnik Beta Scorpii C jest 3,5 raza jaśniejszy od Słońca i ma temperaturę około 24 000 K. Promień tej gwiazdy jest 2,9 raza większy niż promień Słońca, a masa 8,2 raza większa[3]. W okresie 39 lat ta gwiazda i składnik E, odległy o 0,1328″, obiegają wspólny środek masy. Składnik E tworzy para gwiazd Ea i Eb, obiegająca swój środek masy co 10,7 doby[11]. Jej jaśniejszy składnik Beta Scorpii Ea ma jasność 2,1 razy większą niż Słońce i temperaturę 13 000 K. Jego promień to 2,4 R☉, a masa jest 3,5 raza większa niż masa Słońca. Ta gwiazda ma nietypowy skład chemiczny, jej widmo jest wzbogacone o rtęć i mangan[3].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Skorpiona
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach
- najjaśniejsze gwiazdy
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g bet01 Sco w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f Anderson E., Francis C.: HIP 78820 (ang.). W: Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-21].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Catanzaro. First spectroscopic analysis of β Scorpii C and β Scorpii E. Discovery of a new HgMn star in the multiple system β Scorpii. „Astronomy and Astrophysics”. 509, s. A21, 2010. DOI: 10.1051/0004-6361/200913332. Bibcode: 2010A&A...509A..21C (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Jim Kaler: GRAFFIAS (Beta Scorpii) (ang.). W: STARS [on-line]. 2006-02-07. [dostęp 2018-08-21].
- ↑ a b c d e f g h bet02 Sco w bazie SIMBAD (ang.) [dostęp 2018-08-21]
- ↑ a b Anderson E., Francis C.: HIP 78821 (ang.). W: Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-21].
- ↑ Obliczona na podstawie paralaksy i wielkości obserwowanej.
- ↑ a b c Scorpio, or Scorpius, the Scorpion. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 367–368. ISBN 0-486-21079-0. (ang.)
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-06-01. [dostęp 2018-08-21].
- ↑ a b c Mason et al.: WDS J16054-1948AB,C. W: The Washington Double Star Catalog [on-line]. VizieR, 2014.
- ↑ a b c d e f Brian D. Mason, William I. Hartkopf, Andrei Tokovinin. Binary Star Orbits. IV. Orbits of 18 Southern Interferometric Pairs. „The Astronomical Journal”. 140 (3), s. 735–743, 2010. DOI: 10.1088/0004-6256/140/3/735. Bibcode: 2010AJ....140..735M (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Beta Scorpii w bazie SIMBAD (ang.)
