Adam Roman

Adam Roman
	; Tablica upamiętniająca Adama Romana na cokole rzeźby „Sztafeta”
Data i miejsce urodzenia	20 maja 1916 ; Kraśnik Lubelski
Data i miejsce śmierci	25 lutego 2013 ; Warszawa
Narodowość	Polska
Dziedzina sztuki	rzeźba
	Ważne dzieła
	Sztafeta
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Adam Roman (ur. 20 maja 1916 w Kraśniku Lubelskim, zm. 25 lutego 2013 w Warszawie) – polski rzeźbiarz, profesor, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, długoletni kierownik Katedry Konserwacji Rzeźby Kamiennej, autor m.in. Sztafety.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Przed wojną uczył się kamieniarstwa w zakładach rzemieślniczych. W 1939 walczył m.in. szeregach SGO „Polesie”^[1]. W czasie powstania warszawskiego brał udział w walkach, należał m.in. do Batalionu „Czata 49”^[2].

W latach 1946–1950 studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Odbył również studia w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Brał udział w rekonstrukcji budowli i rzeźb powojennej Warszawy. W latach 1950–1971 był pedagogiem wydziału rzeźby, następnie Wydziału Konserwacji i Rekonstrukcji Dzieł Sztuki. Założyciel i długoletni kierownik Katedry Konserwacji Rzeźby Kamiennej. Jest jednym z założycieli Społecznego Komitetu Opieki nad Starymi Powązkami. Swoją pracownię miał m.in. na Saskiej Kępie. Nakręcono w niej jedną ze scen filmu Andrzeja Wajdy pt. Człowiek z marmuru^[3]. Pracownia ta znajdowała się przy ul. Alfreda Nobla, gdzie w domach szeregowych zamieszkali także inni rzeźbiarze: Józef Trenarowski, Józef Gosławski, Kazimierz Bieńkowski, Eugeniusz Żarkowski, Tadeusz Świerczek i Adam Procki^[4].

Adam Roman zmarł 25 lutego 2013^[5]. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 233-1-13)^[6]^[7]. W sierpniu 2013 roku na cokole rzeźby Sztafeta zamieszczono tablicę upamiętniającą Adama Romana^[8].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Kariatyda w budynku dawnej Prokuratury Generalnej w Warszawie (1948)
Sztafeta – kompozycja sportowa (1953–1956) na Stadionie Dziesięciolecia (obecnie koło Stadionu Narodowego)
Pomnik Jana Pawła II na dziedzińcu klasztornym w Bardzie Śląskim (1982)
Pomnik Józefa Chełmońskiego w Radziejowicach (2002)
Pomnik nagrobny Jerzego Waldorffa na cmentarzu Powązkowskim (2002)
Pomnik Fryderyka Chopina w Królewcu (2010)^[9]
Pomnik Fryderyka Chopina w Tokio (2010)^[10]

Wystawy[edytuj | edytuj kod]

Indywidualne[edytuj | edytuj kod]

Rok	Miasto	Wystawa	Placówka
1966	Warszawa	Aktorzy Teatru Polskiego	Teatr Polski w Warszawie
1978	Opole	?	Biuro Wystaw Artystycznych
1978	Kielce	?	Biuro Wystaw Artystycznych
1978	Sokołów Podlaski	?	Biuro Wystaw Artystycznych
1978	Siedlce	?	Dom Kultury
1980	Kłodzko	?	Muzeum Ziemi Kłodzkiej
1986	Kłodzko	?	Muzeum Ziemi Kłodzkiej
1997	Warszawa	?	Teatr Polski w Warszawie

Zbiorowe[edytuj | edytuj kod]

Krajowe[edytuj | edytuj kod]

Rok	Miasto	Wystawa
1951	Warszawa	II Ogólnopolska Wystawa Plastyki
1960	Warszawa	Rzeźba Polska 1945–1960
1961	?	Polskie dzieło plastyczne
1964	Opole	Polska rzeźba plenerowa
1965	?	20 lat PRL w twórczości plastycznej
1965	Warszawa	Warszawa w sztuce
1966	Warszawa	I Festiwal Sztuk Pięknych
1966	Kielce	Spotkania rzeźbiarskie 1966
1968	Warszawa	II Festiwal Sztuk Pięknych
1968	Warszawa	25 lat Ludowego Wojska Polskiego w plastyce
1968	Warszawa	Wystawa portretów rzeźbiarskich działaczy ruchu rewolucyjnego
1969	Kielce	Spotkania rzeźbiarskie
1970	?	25 lat rzeźby pomnikowej i monumentalnej PRL
1971	Wrocław	Rzeźba pomnikowa i monumentalna w Polsce Ludowej
1972	Orońsko	Spotkania rzeźbiarskie 1970–1972
1974	?	Przegląd rzeźby polskiej 1944–1974
1974	Wrocław	Współczesna forma plastyczna w pejzażu miasta w Polsce
1976	?	Sport w sztuce
1976	Warszawa	VI Festiwal Sztuk Pięknych
1977	?	Sport w sztuce
1980	?	Artyści plastycy Warszawy w 35-tą rocznicę wyzwolenia Warszawy
2011	Warszawa	Rzeźbiarze Saskiej Kępy wczoraj i dziś

Zagraniczne[edytuj | edytuj kod]

Rok	Państwo	Miasto	Wystawa
1974	Norwegia	Oslo	?

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

1954 – Srebrny Krzyż Zasługi
1955 – Medal 10-lecia Polski Ludowej^[11]
1964 – Krzyż Walecznych
1968 – Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
1968 – Medal za Warszawę 1939–1945
1972 – Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
1979 – Odznaka Pamiątkowa Zgromadzenia „Radosław”
1981 – Odznaka Armii Krajowej Zgrupowania „Radosław”
1982 – Warszawski Krzyż Powstańczy
1984 – Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
1995 – Odznaka Weterana Walk o Niepodległość

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Powstańcze Biogramy – Adam Roman. 1944.pl. [dostęp 2013-03-02].
↑ Adam Roman. ahm.1944.pl, 2009-08-18. [dostęp 2013-02-26].
↑ Rzeźbiarze Saskiej Kępy wczoraj i dziś. Warszawa: Klub Kultury Saska Kępa, 2011, s. 51–52.
↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa – historia dzielnicy, jej mieszkańcy, środowisko artystyczne, sklepy i kawiarnie.... W: Hanna Faryna Paszkiewicz: Saska Kępa. Murator, 2001, s. 19. ISBN 83-915407-0-7.
↑ Zmarł profesor Adam Roman. saskakepa.waw.pl, 2013-02-27. [dostęp 2013-02-27].
↑ Cmentarz Stare Powązki: ŁUCJA KAZIMIERA TRATNOWIECKA-ROMAN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .
↑ Tomasz Urzykowski: Żegnamy autora „Sztafety” na Narodowym. Miał 97 lat. gazeta.pl, 6 marca 2013. [dostęp 2013-03-06].
↑ Tomasz Urzykowski: Tablica dla zmarłego rzeźbiarza przed Stadionem Narodowym. gazeta.pl, 2013-08-23. [dostęp 2013-08-25].
↑ В Калининграде открыт памятник Шопену (ros.).
↑ W Tokio stanął pomnik Fryderyka Chopina. tvp.info, 2010-05-22. [dostęp 2013-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-26)].
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Dorota Kozielska: Adam Roman. Wskrzeszone piękno. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 1997. ISBN 83-87321-04-4.
Stanisław Wieczorek, Lech Majewski, Mistrzowie rzeźby, Warszawa 2004 ISBN 83-7100-238-6.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

„Adam Roman – Czas Sztafety” w PKOl. pkol.pl, 2011-03-09. [dostęp 2011-08-11].
Prof. Adam Roman, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2011-08-11] .
Izabela Kraj: Powstanie nocą na Wiśle opowiadane. zyciewarszawy.pl, 2011-07-21. [dostęp 2013-03-03].
Tomasz Urzykowski: Żegnamy autora „Sztafety” na Narodowym. Miał 97 lat. gazeta.pl, 2013-03-06. [dostęp 2013-03-06].

[1] Powstańcze Biogramy – Adam Roman. 1944.pl. [dostęp 2013-03-02].

[2] Adam Roman. ahm.1944.pl, 2009-08-18. [dostęp 2013-02-26].

[3] Rzeźbiarze Saskiej Kępy wczoraj i dziś. Warszawa: Klub Kultury Saska Kępa, 2011, s. 51–52.

[4] Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa – historia dzielnicy, jej mieszkańcy, środowisko artystyczne, sklepy i kawiarnie.... W: Hanna Faryna Paszkiewicz: Saska Kępa. Murator, 2001, s. 19. ISBN 83-915407-0-7.

[5] Zmarł profesor Adam Roman. saskakepa.waw.pl, 2013-02-27. [dostęp 2013-02-27].

[6] Cmentarz Stare Powązki: ŁUCJA KAZIMIERA TRATNOWIECKA-ROMAN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-19] .

[7] Tomasz Urzykowski: Żegnamy autora „Sztafety” na Narodowym. Miał 97 lat. gazeta.pl, 6 marca 2013. [dostęp 2013-03-06].

[8] Tomasz Urzykowski: Tablica dla zmarłego rzeźbiarza przed Stadionem Narodowym. gazeta.pl, 2013-08-23. [dostęp 2013-08-25].

[9] В Калининграде открыт памятник Шопену (ros.).

[10] W Tokio stanął pomnik Fryderyka Chopina. tvp.info, 2010-05-22. [dostęp 2013-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-26)].

[11] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]