Allen Dulles

Allen Dulles, szef wywiadu amerykańskiego w Europie w czasie II wojny światowej, dyrektor CIA, w latach 1953 - 1961

Allen (Welsh) Dulles (ur. 19 kwietnia 1893, zm. 29 stycznia 1969) - szef amerykańskiego wywiadu (OSS) w Europie podczas II wojny światowej, Dyrektor Centrali Wywiadu (Director of Central Intelligence – DCI) od lutego 1953 r. do listopada 1961 r. oraz członek Komisji Warrena.

Powodowany ambicją osiągnięcia (jako trzeci, po dziadku i stryju) stanowiska sekretarza stanu, w 1916 r. wstąpił do służby dyplomatycznej. Jego pierwszą placówką był Wiedeń. W kwietniu 1917 r., po przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do I wojny światowej, przeniesiony został do Berna, gdzie wyrzucił podobno z ambasady człowieka, który się przedstawił jako Włodzimierz Lenin, uznając go za człowieka umysłowo chorego. Dzień po tym rzekomym incydencie Lenin jechał już do Rosji w zaplombowanym wagonie niemieckim.

Dulles następnie został skierowany do Konstantynopola. Był jednym z dyplomatów amerykańskich uczestniczących w paryskiej konferencji pokojowej w 1919 r.

W 1926 r. Dulles odszedł z Departamentu Stanu i związał się z renomowaną firmą prawniczą Sullivan i Cromwell z Wall Street, mającą nieograniczony niemal dostęp do wysokich rangą amerykańskich urzędników państwowych i utrzymującą rozległe kontakty ze środowiskiem europejskiego świata przemysłu i finansów. Jako prawnik, Dulles pracował często na zlecenie rządu, był m.in. doradcą delegacji amerykańskich na konferencjach międzynarodowych, gdzie zetknął się z wieloma postaciami europejskiego życia politycznego. W listopadzie 1932 r. spotkał się z Benitem Mussolinim, a w kwietniu 1933 r. z Adolfem Hitlerem.

Po przystąpieniu Stanów Zjednoczonych do II wojny światowej, Dulles został zwerbowany przez dyrektora Biura Służb Strategicznych, generała majora Williama Donovana. Przez pewien czas pracował w centrali sąsiadującej z siedzibą nowojorskiej kwatery MI6 Williama Stephensona.

W listopadzie 1942 r. Dulles przybył do Berna (Szwajcaria) z zadaniem utworzenia placówki OSS. Początki jego kariery w roli szefa siatki szpiegowskiej były imponujące. Mimo że formalnie należał do personelu dyplomatycznego Ambasady Stanów Zjednoczonych, pracował głównie w swoim domu przy Herrentgasse 23, ciesząc się opinią kogoś w rodzaju specjalnego wysłannika Białego Domu.

Biuro Służb Strategicznych nadało mu kryptonim – Agent 110 lub Mr Bull, aczkolwiek w kręgach dyplomatycznych Berna, w czasie wojny jaskini szpiegów wielu wywiadów walczących państw, orientowano się, że jest szefem amerykańskiego wywiadu na Europę. W Europie Dulles pomagał zestrzelonym lotnikom w powrocie do Wielkiej Brytanii oraz werbował do działalności na rzecz amerykańskiego wywiadu różnych ludzi. Najcenniejszym nabytkiem Dullesa był odpowiedzialny za łączność telegraficzną urzędnik w niemieckim Ministerstwie Spraw Zagranicznych, Fritz Kolbe.

Wiosną 1944 r., Kolbe, któremu Dulles nadał kryptonim George Wood, dostarczył 1200 najświeższej daty (nie starszych niż sprzed dwóch tygodni) dokumentów, w tym informacje o szpiegu niemieckim pracującym jako lokaj ambasadora Wielkiej Brytanii w Turcji, ps. Cicero. Brytyjczycy ostrzeżeni przez Amerykanów o niebezpiecznym szpiegu w Turcji, grzecznie choć stanowczo odpowiedzieli, aby Amerykanie nie zajmowali się tą sprawą. To jednoznacznie wskazuje, że Elyas Bazna ps. Cicero był pod kontrolą brytyjskiego wywiadu.

Po II wojnie światowej Dulles podjął przerwaną praktykę prawniczą, następnie na prośbę sekretarza obrony Jamesa Forrestala opracował studium o Centralnej Agencji Wywiadowczej, w którym skrytykował działającą agencję jako nie spełniającą pokładanych w niej nadziei.

W kampanii prezydenckiej 1948 r. pracował w sztabie wyborczym Thomasa E. Deweya, toteż po zwycięstwie Harry'ego Trumana nie liczył na żadne stanowisko w aparacie wywiadu. W 1949 roku został członkiem Amerykańskiego Komitetu do Zbadania Zbrodni Katyńskiej. Tymczasem jednak nowy szef DCI, gen. Walter Smith, zaproponował mu funkcję zastępcy dyrektora ds. operacyjnych. Dulles ofertę przyjął i w styczniu 1951 r. rozpoczął pracę w CIA, a w sierpniu został zastępcą dyrektora CIA, zastępując Williama Jacksona. W lutym 1953 r. prezydent Eisenhower mianował go dyrektorem Centralnej Agencji Wywiadowczej - CIA, na miejsce gen. Waltera Smitha. Dulles sprawował to stanowisko do 1961 roku.

Jego karierę złamała klęska zaplanowanej i przeprowadzonej przez CIA inwazji w Zatoce Świń. Zdymisjonowany został także pomysłodawca tej operacji, zastępca dyrektora CIA ds. operacyjnych Richard Bissel.

Na emeryturze Dulles poświęcił się pracy pisarskiej – napisał m.in. The Craft of Intelligence (1963). W roli publicznej po raz ostatni wystąpił jako członek prezydenckiej komisji do zbadania okoliczności śmierci prezydenta Kennedy’ego (Komisja Warrena). Zmarł w 1969 roku.

Zobacz też

Operacja "Spinacz"