Antoniny (obwód chmielnicki)

Antoniny

Brama oraz budynki gospodarcze pałacu
Herb Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	chmielnicki
Rejon	krasiłowski
Powierzchnia	4,60 km²
Populacja (2016) • liczba ludności	2 303
Nr kierunkowy	+380 3855
Kod pocztowy	28153
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego Antoniny
Położenie na mapie Ukrainy Antoniny
49°48′30″N 26°52′00″E
Strona internetowa

Antoniny (ukr. Антоніни) – osiedle typu miejskiego na Ukrainie, w rejonie krasiłowskim obwodu chmielnickiego.

Historia

Pierwotnie własność Lubomirskich, następnie Sanguszków i Potockich.

Eustachy Erazm Sanguszko został właścicielem Antonin po śmierci ojca Hieronima Janusza. Wraz z żoną Klementyną z Czartoryskich założył w Antoninach piękny ogród z różnorodną roślinnością.

Pod rozbiorami siedziba gminy Antoniny w powiecie zasławskim guberni wołyńskiej.

W czasie wypadków 1917 roku stacjonował tu oddział partyzancki Feliksa Jaworskiego, dzięki któremu ocalało wiele rodzin szlacheckich z okolicy.

[październik 1917]: W Antoninach było wtedy spokojnie, bezpiecznie jak za starego régime. Ponieważ ruch chłopski szedł od Kijowszczyzny i Podola, więcej na zachód wysunięte Antoniny miały dopiero za kilka tygodni przeżywać to, co u nas osiągnęło już swoją pełnię. Pluton Jaworczyków stał w samych Antoninach, a do odległych o siedem wiorst Kremeńczug (cukrownia „Antoniny”) zjechało trzydziestu artylerzystów Polaków, bez armat wprawdzie jeszcze i bez broni, lecz wiele obiecujących (…) W owym pamiętnym grudniu 1917 w Antoninach stały dwie odrębne organizacje wojskowe, wzajemnie od siebie niezależne (…) świeżo powstający 2. pułk ułanów, formułujący się na Wołyniu z polecenia jenerała Dowbora-Muśnickiego, i znany już oddział Jaworskiego, niegdyś batalion szturmowy imienia jenerała Korniłowa, później oddział partyzancki, luźnie przyłączony do VII rosyjskiej Armii (…) Cały kraj stanowił już jedną pustynię, a na tle owej pustyni, po której przelewało się morze anarchii Antoniny stały odosobnione jak wyspa. Wyzywające swoim bogactwem i pięknością, prowokujące Pilawami na słupach granicznych – urągały rozszalałemu żywiołowi chłopstwa i grabieżczych band żołnierskich. Toteż chronił się do nich kto mógł. Wszystkie pomieszkania, nie zajęte przez wojskowych, wszystkie dwory i dworki, domy, domki i domeczki były napchane ludźmi, którzy ściągali pod opiekę polskich wojsk. (…) Najbliższe folwarki: Józin, Bułajówka i Wolica stały nienaruszone.

Zabytki

Nieistniejący pałac w Antoninach

• pałac – w Antoninach znajdował się pałac w stylu neobarokowym przebudowany według projektu architekta François Arveuf z wielką kolekcją obrazów m.in. Matejki, Fałata oraz porcelany i książek. W 1919 r. pałac został spalony przez żołnierzy bolszewickich. Najtragiczniejsze dni posiadłości opisała Zofia Kossak w swojej powieści „Pożoga”. Ostatnim właścicielem Antonin był Józef Mikołaj Potocki.

Po zespole pałacowym ocalały:

• brama wjazdowa z herbami Pilawą Potockich i Pogonią Sanguszków,
• park krajobrazowy z XIX wieku,
• budynek kordegardy,
• stajnie.

Urodzeni w Antoninach

• Irena Piasecka – członkini ZWZ-AK.
• Wiktor Józef Podoski – porucznik rezerwy kawalerii Wojska Polskiego, dyplomata.
• Roman Stanisław Sanguszko – polski książę i działacz społeczny.
• Stanisław Henryk Szczucki – rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Galeria

• 
• 
  Budynek bramny
• 
• 
  Wozownia
• 
  Wozownia od ulicy

Linki zewnętrzne

• Antoniny, wś. pow. zasławski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 42 .
• Antoniny (2), wś. pow. zasławski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 37 .
• Antoniny, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 731 .
• Pałac w Antoninach – j.ukraiński. [dostęp 2010-07-23]. (ukr.).
• Antoniny na stronie Rady Najwyższej Ukrainy
• Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona
• Pozostałości rezydencji Potockich w Antoninach na filmie z drona.