Awizo (klasa okrętów)
Awizo (fr. aviso) – klasa niewielkich lub średniej wielkości okrętów, obecnie wyróżniana jedynie we Francji, skąd pochodzi nazwa klasy. Początkowo słowo to oznaczało niewielką łódź służącą do przesyłania poleceń i rozkazów[1], a w XIX wieku niewielki okręt służący do zadań łącznikowych i patrolowych lub służby kolonialnej.
Klasa ta była wyróżniana pod tą nazwą również w XIX wieku w Niemczech (Aviso) i od XIX wieku do roku 1957 we Włoszech (avviso)[2]. Określenie to bywa używane także w odniesieniu do podobnych okrętów innych państw, w tym najmniejszych nieopancerzonych krążowników i krążowników torpedowych (odpowiada angielskiemu dispatch vessel). W XX wieku w Marynarce Francuskiej jako awiza klasyfikowane były okręty wyróżniane na świecie jako patrolowce, korwety, eskortowce (slupy) lub kanonierki. XX-wieczne awiza włoskie to okręty odpowiadające eskortowcom, w 1957 roku przeklasyfikowane na fregaty[2].
W okresie międzywojennym i II wojny światowej francuskie awiza były to okręty o wyporności 300–700 ton, prędkości 13–20 węzłów, uzbrojone zwykle w 2 działa kalibru 100–138 mm lub 4 działa 100 mm (były też jednostki słabsze). W polskiej terminologii awiza z okresu obu wojen światowych klasyfikuje się zwykle jako eskortowce lub kanonierki. Odrębną klasą były awiza kolonialne (aviso colonial) – były to większe i silniej uzbrojone okręty przeznaczone do dalekiego pływania w koloniach francuskich (kanonierki kolonialne, przede wszystkim typu Bougainville).
Awiza kolonialne wyróżniano pod tą nazwą w XX wieku także w Portugalii (np. typu Afonso de Albuquerque)[3]. W terminologii anglosaskiej okręty portugalskie określane są jako slupy, a po II wojnie światowej zostały przeklasyfikowane na fregaty[4].
Współczesne awiza francuskie (obecnie okręty typu A69) klasyfikowane są w Polsce i NATO jako korwety.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- (ros.) W.W. Iwanow: Korabli Wtoroj Mirowoj wojny: WMS Francji (Корабли Второй Мировой войны: ВМС Франции), Morskaja Kollekcja 11/2004.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dictionnaire de la Marine Française 1788–1792.
- ↑ a b Avvisi – Esploratori | Almanacco storico navale. Ministero Della Difesa. [dostęp 2018-10-06]. (wł.).
- ↑ Siergiej Patianin, M. Barabanow. Korabli Wtoroj mirowoj wojny. WMS Niderlandow i małych stran Zapadnoj Jewropy (Bielgii, Irlandii, Islandii i Portugalii). „Morskaja Kampanija”. Nr 2’2006, s. 36-37, 2006. Moskwa: OOO Kollekcyja. (ros.).
- ↑ Conway’s All the world’s fighting ships, 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995, s. 317. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
