Baranki (Wzgórza Trzebnickie)
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Województwo | |
| Najwyższy szczyt | |
| Jednostka dominująca | |
| Sąsiednie pasma |
Barani Masyw, Siemianicki Grzbiet |
Położenie na mapie gminy Oborniki Śląskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego  | |
| 51°19′42″N 16°54′10″E/51,328333 16,902778 | |
Baranki – pasmo wzniesień należących do Wzgórz Trzebnickich. Położone jest w Gminie Oborniki Śląskie, w rejonie miejscowości Morzęcin Wielki i Siemianice, po wschodniej stronie potoku Strużnia. Najwyższym wzniesieniem pasma jest wzgórze Widok z wierzchołkiem położonym na wysokości 227 m n.p.m. Innym nazwanym wierzchołkiem tej grupy wzniesień, położonym na południowym krańcu, jest wzniesienie Strzeżna.
Położenie i otoczenie[edytuj | edytuj kod]
Pasmo jest częścią Wzgórz Trzebnickich, będących mezoregionem o identyfikatorze 318.44 (według regionalizacji fizycznogeograficznej opracowanej przez Jerzego Kondrackiego)[1][2][3], należących do Wału Trzebnickiego (makroregion o indeksie 318.4)[1][3]. W ramach tych Wzgórz Trzebnickich wyróżnia się także mikroregion, obejmujący pasmo Baranki – Grzbiet Trzebnicki (mikroregion o indeksie 318.444), a pasmo leży w jego północno-zachodniej części[1][2][4].
Na zachód od pasma w ramach Wzgórz Trzebnickich położona jest Morzęcińska Góra, po zachodniej stronie potoku Strużnia, w kierunku południowym znajduje się Siemianicki Grzbiet i Bekasie Wzgórze, po stronie wschodniej za doliną Strugi rozpościerają się Kozie Czuby, a w kierunku północno-wschodnim wznosi się Barani Masyw z Wilkowską Górą[5][6].
Pod względem podziału administracyjnego wzniesienie jest położone w Gminie Oborniki Śląskie, powiecie Trzebnickim, województwie Dolnośląskim[5][7][8], jednostka ewidencyjna Oborniki Śląskie – obszar wiejski, obręb Morzęcin Wielki[8][9]. Miejscowość Morzęcin Wielki leży na zachód od pasma, a Siemianice na południu za wzniesieniem Strzeżna.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Baranki są niewielkim pasmem przebiegającym w układzie zbliżonym do południkowego[6][10], w niektórych opracowaniach traktowanym jako wzgórze (masyw z wierzchołkami)[11]. Od północy zamyka je najwyższe wzniesienie pasma[12], wzgórze Widok[5][13], nazywane też Barankiem Wawrzyn[6][10][12] lub Wawrzynową Górą[12][14]. Wierzchołek tego wzniesienia położony jest na wysokości bezwzględnej wynoszącej 227 m n.p.m.[14][15] (według innych źródeł 226,5 m n.p.m.[6][10][12], 226,6 m n.p.m.[16][17]). Na południu zaś pasmo zamyka wzniesienie Strzeżna, z wierzchołkiem położonym na wysokości 204,5 m n.p.m. Pomiędzy nimi znajduję także inne nienazwane wierzchołki, np. kota o wysokości bezwzględnej 216,4 m n.p.m.[6][10]
Północny kraniec pasma (rejon wierzchołka Widok) i południowy kraniec pasma (rejon wierzchołka Strzeżna) pokryte są lasem, pozostały zaś obszar wzniesień to użytki rolne[6][8][18]. Grzbiet przecina przebiegający tędy szlak konny[6][10].
W czasie przynależności tego obszaru do Niemiec w paśmie nazwanych zostało kilka wierzchołków. Były to takie wzniesienia jak: Stadt Berg (Widok)[15][16], Strietzel Berg (Strzeżna)[16][19], Dachs Berg, Schinder Berg, Seeliger Berg i Lindner Berg[16].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa własna – Baranki[5][11] – jest nazwą niestandaryzowaną, gdyż została ustalona i ujęta w państwowym rejestrze nazw geograficznych na podstawie wywiadu terenowego. Odnosi się ona do ukształtowania terenu określonego w tym rejestrze jako wzniesienie, wzgórze. W rejestrze tym przypisano jej identyfikator: PRNG – 245081, identyfikator IIP – PL.PZGiK.320.NGRP.245081. Podaje on następujące współrzędne geograficzne punktu głównego pasma: szerokość geograficzna – 51°19'42" N, długość geograficzna – 16°54'10" E. W rejestrze tym jest ważna od 5.02.2015 r.[11]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Kondracki ↓, s. 278–280.
- ↑ a b Bugaj-Nawrocka 2017 ↓, s. 20–22.
- ↑ a b PRNG 2023 ↓, PRNG: 141025.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 141023.
- ↑ a b c d GUGiK 2024 ↓, Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych.
- ↑ a b c d e f g Gmina Oborniki Śląskie 2018 ↓, mapa.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 206508 (Morzęcińska Góra).
- ↑ a b c UMWD 2024 ↓, BDOT10k.
- ↑ GUGiK 2024 ↓, Państwowy Rejestr Granic.
- ↑ a b c d e Zwoliński 2018 ↓, mapa.
- ↑ a b c PRNG 2023 ↓, PRNG: 245081 (Baranki).
- ↑ a b c d Gmina Oborniki Śląskie 2024 ↓, Morzęcin Wielki.
- ↑ PRNG 2023 ↓, PRNG: 206627 (Widok).
- ↑ a b Lasy Państwowe 2024 ↓, Reg. przyrodniczo-leśna.
- ↑ a b Prezes Rady Ministrów 1954 ↓, s. 472 (§ 1).
- ↑ a b c d UMWD historia 2024 ↓, Grossblatt (1883-1945), Messtischblatt (1905-1944).
- ↑ Cilctus 2014 ↓, mapa.
- ↑ Lasy Państwowe 2024 ↓, Wydzielenia PGL LP.
- ↑ Prezes Rady Ministrów 1954 ↓, s. 473 (§ 1).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bank Danych o Lasach, Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe [dostęp 2024-01-18] (pol.).
- Agnieszka Bugaj-Nawrocka, Zgrupowania lądowych pluskwiaków różnoskrzydłych (Hemiptera: Heteroptera) wybranych zbiorowisk roślinnych Wzgórz Trzebnickich, Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, 2017 (pol.).
- Dawne mapy i plany miast (Geoportal Dolny Śląsk), Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego; Wydział Geodezji i Kartografii; Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej [dostęp 2024-01-10] (pol.).
- Geoportal Dolny Śląsk, Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego; Wydział Geodezji i Kartografii; Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej [dostęp 2024-01-18] (pol.).
- Geoportal Krajowy, Główny Urząd Geodezji i Kartografii – Geoportal Krajowy [dostęp 2024-01-18] (pol.).
- Gmina Oborniki Śląskie. Mapa rowerowa [PDF], Oficjalny serwis Gminy Oborniki Śląskie; Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, 2018, ISBN 978-83-7977-380-0 [dostęp 2024-01-10] (pol.), Publikacja powstała w ramach projektu, którego liderem jest Agencja Rozwoju Aglomeracji Wrocławskiej SA w partnerstwie z gminą Oborniki Śląskie, gminą Wisznia Mała i miastem Oleśnica.
- Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski [PDF] (pol.).
- Kraina Wzgórz Trzebnickich, Gniezno, Bydgoszcz: Cilctus, 2014 (pol.), mapa.
- Morzęcin Wielki [online], Oficjalny serwis Gminy Oborniki Śląskie [dostęp 2024-01-17] (pol.).
- Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – obiekty fizjograficzne [xlsx], Dane na dzień: 1 stycznia 2023 r., gov.pl, 14 maja 2021 [dostęp 2023-04-19] (pol.), Państwowy rejestr nazw geograficznych.
- Zarządzenie nr 70 Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 marca 1954 r. w sprawie przywrócenia i ustalenia urzędowych nazw obiektów fizjograficznych Dolnego i Górnego Śląska, „Monitor Polski, Dziennik Urzędowy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej”, poz. 516 (Nr A-38), Warszawa, 29 kwietnia 1954 (pol.), Prezes Rady Ministrów: Józef Cyrankiewicz.
- Grzegorz Zwoliński (red.), Wzgórza Trzebnickie. Mapa dla rowerzystów i piechurów, wyd. IV, Studio PLAN, 2018, ISBN 978-83-66151-07-9 (pol.).