Biała Podlaska (stacja kolejowa)

Biała Podlaska
	nr rej. A/771 z 22.05.1998
	; Perony i budynek dworcowy
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miejscowość	Biała Podlaska
Lokalizacja	Wola
Data otwarcia	1867
Poprzednie nazwy	Biala Podlaska
	Dane techniczne
Liczba peronów	2
Liczba krawędzi; peronowych	3
Kasy
	Linie kolejowe
	2 Warszawa Zachodnia – Terespol;
	Położenie na mapie Polski Biała Podlaska
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Biała Podlaska
	Położenie na mapie Białej Podlaskiej Biała Podlaska
	52°01′13″N 23°08′01″E/52,020278 23,133611
	Multimedia w Wikimedia Commons

Biała Podlaska – stacja kolejowa w Białej Podlaskiej przy ul. Rondo Romana Dmowskiego 1, w województwie lubelskim, w Polsce. Położona jest na międzynarodowej linii kolejowej E 20 Berlin – Moskwa.

Ruch pasażerski

Rok	Wymiana roczna	Wymiana pasażerska na dobę
2017^[1]	767 000	2 100
2018^[2]	548 000	1 500
2019^[1]	585 000	1 600
2020^[1]	366 000	1 000
2021^[1]	475 000	1 300
2022^[3]		1 900

Opis

Przed przebudową funkcjonował jeden dwukrawędziowy peron wyspowy, na który dostać się można było przejściem w poziomie torów znajdującym się na wschodnim jego krańcu, przez tor nr 2. Przejście było chronione zaporami z napędem elektrycznym, opuszczanymi przez dyżurnego ruchu. Przez stację przechodził także tor bez krawędzi peronowej. Aktualnie na stacji są dwa perony – pierwszy, jednokrawędziowy, przyległy do budynku dworca i drugi – dwukrawędziowy, połączony przejściem podziemnym z budynkiem dworca oraz terenami po drugiej stronie stacji, przy ul. Dokudowskiej, gdzie znajduje się parking.

Przed dworcem znajduje się przystanek komunikacji miejskiej, postój taksówek oraz monitorowany parking P+R.

Historia

Budynek dworca

Pierwotny budynek dworca kolejowego został wzniesiony w roku 1867 (tj. wraz z oddaniem do użytku drogi żelaznej) według projektu Alfonsa Ferdynanda Kropiwnickiego. Była to budowla parterowa typowa dla architektury carskiej Rosji. Budynek został spalony przez wycofujące się wojska rosyjskie w roku 1915^[4]. Budowę obecnego budynku, częściowo wykorzystującego ruiny po pierwotnym, zakończono w 1928 r. – autorem projektu był architekt Władysław Kwapiszewski. Obiekt ma ogromną dwukondygnacyjną facjatę, stylowo nawiązuje do renesansu. W środku znajduje się duży hol z antresolą i kilka pomieszczeń bocznych.

Na budynku dworca wiszą tablice pamiątkowe:

upamiętniająca pobyt w 1920 roku Józefa Piłsudskiego, który na peronie dworca dekorował żołnierzy 34 pułku piechoty odznaczeniami bojowymi; tablica została wmurowana w pierwszą rocznicę śmierci marszałka^[5]
ku czci kolejarzy poległych i pomordowanych w czasie II wojny światowej
informująca, że dworzec nosi imię „Zesłańców Sybiru”

Wydarzenia

17 marca 2014: Zakończył się remont budynku dworcowego – m.in. przebudowano i dostosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych halę główną, zainstalowano tablice^[a] wyświetlające informacje o najbliższych pociągach przyjeżdżających i odjeżdżających, wymieniono wszelkie instalacje i stolarkę okienną, uporządkowano okolice dworca i wybudowano parking, zainstalowano monitoring i instalację przeciwpożarową^[6]^[7]. W poczekalni rozpoczęła działalność galeria „Biała Lokomotywa”, prowadzona przez Gminny Ośrodek Kultury w Łomazach. Prezentowane są w niej materiały promujące szeroko pojęty region (także po białoruskiej stronie granicy) – historię, osobliwości, miejsca godne zwiedzania – oraz inne wystawy okolicznościowe.
31 sierpnia 2018: Została rozebrana kładka dla pieszych w ciągu ul. Łomaskiej, znajdująca się tuż za peronami w kierunku zachodnim^[8].
17 września 2021: Dworcowi nadano imię „Zesłańców Sybiru”, a wydarzenie to upamiętniono wmurowaniem tablicy pamiątkowej^[9]^[10].
27 maja 2022: Wewnątrz budynku odsłonięto tablicę poświęconą Czesławowi Niemenowi, który po repatriacji pierwsze kroki w Polsce postawił właśnie na bialskim dworcu^[11].
14 października 2022: Otwarto tunel prowadzący na peron 2 (udostępniony dla podróżnych na początku 2022 roku)^[12]^[13].
12 marca 2023: Oddano do użytku przylegający do budynku dworca peron 1 wraz z torem nr 2^[14]. Obecnie więc stacja ma 4 tory – nr 1 i 3 przy peronie 2 i nr 5 bez dostępu do krawędzi peronowej.

Budowle związane

W pobliżu dworca znajdują się zabytkowe: budynek jednokanałowej parowozowni z czasów budowy kolei warszawsko-terespolskiej (później, po zakończeniu obsługi parowozów, pełnił rolę kolejarskiej świetlicy^[4], następnie był to obiekt handlowy, obecnie (styczeń 2018) nie jest zagospodarowany), wieża ciśnień, drewniany dom naczelnika stacji z pocz. XX w. wraz z parkiem.

Wieża ciśnień

Została wzniesiona w latach 1926–1928. Zbiornik na wodę znajdujący się w budowli jest konstrukcją żelbetową o grubości ścianki 30 cm i wysokości 5 m, przykryty drewnianą pokrywą; mieści 240 m³ wody. Poniżej zbiornika znajduje się ręcznie obsługiwany piec zapobiegający zamarzaniu wody w czasie mrozów. Wieża zaopatrywana była w wodę rurociągiem o średnicy 150 mm i ciśnieniu 2 at z ujęcia nad Krzną w okolicach dzisiejszego mostu w ciągu alei Tysiąclecia. Urządzenia te były sprawne do roku 1975. Nadmiar wody opuszczał zbiornik przez rurę przelewową wyprowadzoną na wschodnią stronę wieży^[4].

Wieża zaopatrywała w wodę zarówno normalnotorową stację kolejową, jak i położoną opodal końcową stację wąskotorowej Bialskiej Kolei Dojazdowej.

W listopadzie 2014 r. wieża została sprzedana przez PKP S.A. prywatnemu inwestorowi, który zamierzał urządzić tu punkt gastronomii, hotel i mieszkanie^[15]. W maju 2021 wieża, w której nie dokonano żadnych prac adaptacyjnych do nowej roli, znowu została wystawiona na sprzedaż^[16].

Galeria

Widok budynku dworca od strony miasta
Wnętrze z galerią
Wieża ciśnień przy stacji
Widok na peron (przed przebudową) z kładki dla pieszych (nieistniejącej)
Tablica pamiątkowa poświęcona żołnierzom AK
Tablica pamiątkowa poświęcona Józefowi Piłsudskiemu
Nowy, drugi peron dworca
Tablica informująca o patronacie

Uwagi

↑ Tablice wykonane w technologii LED.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30] .
↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
↑ ^a ^b ^c Królik Andrzej: Moje dzieciństwo na „ciuchci”. Wyd. 1. Międzyrzec Podlaski: Intergraf, 2008, seria: Biblioteczka Bialska. ISBN 978-83-926420-4-6. (pol.).
↑ Powiat bialski: 80 lat temu zmarł marszałek Józef Piłsudski. naszemiasto.pl, 2015-05-13. [dostęp 2020-12-09]. (pol.).
↑ Dworzec w Białej Podlaskiej udostępniony podróżnym. utk.gov.pl, 2014-03-18. [dostęp 2023-04-01]. (pol.).
↑ W końcu zakończył się remont dworca w Białej Podlaskiej. rynek-kolejowy.pl, 2014-03-17. [dostęp 2014-12-10]. (pol.).
↑ Rafał Kozak: Demontaż kładki przy przejeździe kolejowym na ulicy Łomaskiej. BialskieForum.pl, 2018-08-31. [dostęp 2018-09-08]. (pol.).
↑ Zesłańcy Sybiru zostali patronami dworca w Białej Podlaskiej. nakolei.pl, 2021-09-17. [dostęp 2022-05-29]. (pol.).
↑ Biała Podlaska: Dworzec PKP im. Zesłańców Sybiru. podlasie24.pl, 2021-09-17. [dostęp 2022-05-29]. (pol.).
↑ Ewelina Burda: „Dziwny jest ten świat”, śpiewał Niemen. A co robił na bialskim dworcu PKP w 1958 roku?. dziennikwschodni.pl, 2022-05-27. [dostęp 2022-05-28]. (pol.).
↑ Nowe przejście podziemne ułatwi dostęp do pociągów. lublin112.pl, 2022-10-14. [dostęp 2022-10-16]. (pol.).
↑ Nowe przejście podziemne na stacji kolejowej w Białej Podlaskiej. transinfo.pl, 2022-10-14. [dostęp 2023-04-01]. (pol.).
↑ Biała Podlaska. Nowy peron na dworcu PKP już czynny. dziennikwschodni.pl, 2023-03-13. [dostęp 2023-03-13]. (pol.).
↑ Wieżę ciśnień w Białej Podlaskiej czeka remont. Co tu będzie?. dziennikwschodni.pl, 2018-07-27. [dostęp 2018-07-28]. (pol.).
↑ Wieża ciśnień w Białej Podlaskiej jest na sprzedaż. dziennikwschodni.pl, 2021-05-13. [dostęp 2022-01-02]. (pol.).

Bibliografia

Ziemia Bialska najciekawsze zabytki i miejsca, Pro-Info, Lublin 2006.

Linki zewnętrzne

Biała Podlaska w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl
Zdjęcie dworca kolejowego w Białej Podlaskiej od strony ul. Kolejowej. panoramio.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-07-04)].

Biała Podlaska
Linia 2 Warszawa Zachodnia – Terespol (172,863 km)
Porosiuki odległość: 4,873 km		Biała Podlaska Rozrządowa odległość: 2,366 km

[twt-6] Tablice wykonane w technologii LED.

[utk2-1] Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).

[utk31-2] Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30] .

[utk23-3] Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].

[ciuchcia-4] Królik Andrzej: Moje dzieciństwo na „ciuchci”. Wyd. 1. Międzyrzec Podlaski: Intergraf, 2008, seria: Biblioteczka Bialska. ISBN 978-83-926420-4-6. (pol.).

[pierwsza_rocznica-5] Powiat bialski: 80 lat temu zmarł marszałek Józef Piłsudski. naszemiasto.pl, 2015-05-13. [dostęp 2020-12-09]. (pol.).

[7] Dworzec w Białej Podlaskiej udostępniony podróżnym. utk.gov.pl, 2014-03-18. [dostęp 2023-04-01]. (pol.).

[wkzr-8] W końcu zakończył się remont dworca w Białej Podlaskiej. rynek-kolejowy.pl, 2014-03-17. [dostęp 2014-12-10]. (pol.).

[kladka_rozebrana-9] Rafał Kozak: Demontaż kładki przy przejeździe kolejowym na ulicy Łomaskiej. BialskieForum.pl, 2018-08-31. [dostęp 2018-09-08]. (pol.).

[patron1-10] Zesłańcy Sybiru zostali patronami dworca w Białej Podlaskiej. nakolei.pl, 2021-09-17. [dostęp 2022-05-29]. (pol.).

[patron2-11] Biała Podlaska: Dworzec PKP im. Zesłańców Sybiru. podlasie24.pl, 2021-09-17. [dostęp 2022-05-29]. (pol.).

[czniemen-12] Ewelina Burda: „Dziwny jest ten świat”, śpiewał Niemen. A co robił na bialskim dworcu PKP w 1958 roku?. dziennikwschodni.pl, 2022-05-27. [dostęp 2022-05-28]. (pol.).

[nareszcie_tunel-13] Nowe przejście podziemne ułatwi dostęp do pociągów. lublin112.pl, 2022-10-14. [dostęp 2022-10-16]. (pol.).

[14] Nowe przejście podziemne na stacji kolejowej w Białej Podlaskiej. transinfo.pl, 2022-10-14. [dostęp 2023-04-01]. (pol.).

[hura_nareszcie_peron_1-15] Biała Podlaska. Nowy peron na dworcu PKP już czynny. dziennikwschodni.pl, 2023-03-13. [dostęp 2023-03-13]. (pol.).

[wcwbp-16] Wieżę ciśnień w Białej Podlaskiej czeka remont. Co tu będzie?. dziennikwschodni.pl, 2018-07-27. [dostęp 2018-07-28]. (pol.).

[wieża2-17] Wieża ciśnień w Białej Podlaskiej jest na sprzedaż. dziennikwschodni.pl, 2021-05-13. [dostęp 2022-01-02]. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[a]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]