Białka (województwo małopolskie)
49°41′44″N 19°40′24″E/49,695556 19,673333
| wieś | |
 Kościół w Białce | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
410 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2022) |
2617[2] |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
34-220[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KSU |
| SIMC |
0059967 |
Położenie na mapie gminy Maków Podhalański  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu suskiego  | |
| 49°41′44″N 19°40′24″E/49,695556 19,673333[1]
| |
| Strona internetowa | |
Białka – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Maków Podhalański[4][5].
W latach 1954–1960 wieś należała i była siedzibą władz gromady Biała, po jej zniesieniu w gromadzie Juszczyn. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa bielskiego.
Zamieszkuje ją 2600 osób. Obejmuje powierzchnię 12,06 km²[6].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Białka położona jest w dolinie Skawicy u jej ujścia do Skawy, na granicy Beskidu Żywieckiego i Makowskiego, na wysokości ok. 410 m n.p.m. Położona jest przy drodze krajowej nr 28 i odchodzącej od niej drogi wojewódzkiej nr 957 do Zawoi i Jabłonki. Od północy graniczy z Makowem Podhalańskim, od wschodu z – Juszczynem, od południa – ze Skawicą i od północnego zachodu – z Grzechynią.
Wieś jest podzielona pomiędzy dwie parafie: w Białce i w Makowie Podhalańskim.
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| części wsi | Barcikówka, Bartoszówka, Bednarzowa, Biskupowa, Bogaczówka, Borówka, Czajowa, Czarnówka, Dudrakówka, Karelusowa, Koskowa, Kozłowa, Królowa, Lasikowa, Lasowa, Madejowa, Malikowa, Marszałkowa, Maryniaki, Miśkowa, Papieżowa, Pawłówka, Penowa, Radwanówka, Sałapatkowa, Sołtystwo, Surzynówka, U Gronia, Wyrodówka |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Założona w XV w. jako jedna ze wsi starostwa lanckorońskiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1564 jako Biała[7]. Występowała także pod nazwą Zabielna. Po rozbiorach wieś przeszła, podobnie jak okoliczne wsie, na własność rządu austriackiego[8]. W 1839 wystawił je na sprzedaż jako tzw. klucz makowski. Zakupił go hrabia Saint Genois[8]. W 1878 r. zakupili ją Habsburgowie z Żywca[8].
10 lipca 2005 odbyły się w konsultacje społeczne m.in. w sprawie wydzielenia gminy wiejskiej Białka z gminy miejsko-wiejskiej Maków Podhalański. Żądania podziału gminy wynikały z nieporozumień na temat podziału finansów gminy. W konsultacjach udział wzięło 11,7% uprawnionych do głosowania, z czego 59,7% opowiedziało się za podziałem[9]. Ostatecznie nie doszło do podziału gminy.
W 2013 we wsi oddano do użytku prywatne lądowisko Blachdom Plus Maków Podhalański.
Legenda o jeziorze na Kamiennej Górze[edytuj | edytuj kod]
Kamienna Góra znajduje się po lewej stronie koryta rzeki Skawy, nieopodal miejsca dopływu rzeki Skawicy do niej.
Dawno temu, kiedy przez Kamienną Górę prowadziła droga z Makowa na południe, na Węgry i którą uciekał za granicę jeden z naszych królów, tuż przy tej drodze stała karczma. Była często odwiedzana przez strudzonych i zmęczonych podróżą wędrowców. Pewnego dnia przejeżdżał tamtędy ksiądz z wiatykiem – Komunią św. udzielaną choremu na łożu śmierci. Zwyczaj nakazywał wtedy, aby uklęknąć. W karczmie było wówczas gwarno, goście hulali, śpiewali, tańczyli i nikt z nich, oprócz karczmarza, nie zauważył przejeżdżającego księdza. Tylko właściciel gospody wyszedł, uklęknął na jej progu i jedyny ocalał. Pozostali razem z budynkiem zapadli się pod ziemię, a w miejscu tym wypłynęła woda. Pozostał tylko próg, a na nim pochylony karczmarz. Legenda głosi, że jeszcze dziś nad brzegiem jeziora, wśród szumu drzew i śpiewu ptaków, można usłyszeć gwar i muzykę bawiących się gości.
Nie jednego śmiałka kusiły zatopione skarby. Odbywały się liczne wyprawy w poszukiwaniu cennych przedmiotów. Podobno, jak uderzano długimi gałęziami w tafle jeziora, to odczuwano opór, jakby gałęzie dotykały dachu karczmy. Nieraz topiły się tam zwierzęta, które rzadko można było uratować, gdyż woda z jeziora wciągała w swą otchłań. Jeziorko, okryte tajemniczością, istnieje do dziś.
Kluby[edytuj | edytuj kod]
- Wiejski Klub Sportowy Tempo Białka
- Koło Gospodyń
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
- liczne szlaki turystyczne,
- przydrożna figura z 1848
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
- Niepubliczne Przedszkole w Białce
- Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika
Przemysł[edytuj | edytuj kod]
- drzewny – liczne zakłady rzemieślnicze,
- spożywczy – "FABIOS" jedyna w Polsce fabryka produkująca sztuczne osłonki na wędliny, zatrudnia około 500 osób, największa fabryka gminy Maków Podhalański
- odzieżowy – "Samanta" produkcja bielizny damskiej
- papierniczy – "KAR-TEK" jedna z czołowych producentów opakowań w południowej Polsce
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4715
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 25 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Białka, powiat suski, województwo Małopolskie, gmina Maków Podhalański. infopolska.com.pl. [dostęp 2019-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-27)].
- ↑ Krzywda 2016 ↓, s. 19.
- ↑ a b c Krzywda 2016 ↓, s. 16.
- ↑ Wyniki z konsultacji przeprowadzonych w dniu 10 lipca 2005 r w Gminie Maków Podhalański w sprawie podziału Gminy Maków Podhalański. Urząd Gminy Maków Podhalański, 2005. [dostęp 2012-03-27]. [strona archiwalna web.archive.org]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Urszula Janicka-Krzywda: Kultura ludowa Górali Babiogórskich. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Wierchy”, 2016. ISBN 978-83-62473-68-7.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Siedziba gminy: Maków Podhalański
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady | |
| Integralne części wsi |
|
