Bobrek (województwo małopolskie)
50°03′43″N 19°15′15″E/50,061944 19,254167| wieś | |
 Kościół pw. Najświętszej Trójcy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2009) |
2039 |
| Strefa numeracyjna |
33 |
| Kod pocztowy |
32-661[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KOS |
| SIMC |
0050676 |
Położenie na mapie gminy Chełmek  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu oświęcimskiego  | |
| 50°03′43″N 19°15′15″E/50,061944 19,254167[1]
| |
Bobrek – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim, w gminie Chełmek[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Wymieniona po raz pierwszy w 1390 roku w dokumencie zapisanym w języku łacińskim jako Bobrek, Bobreg. Nazwa jest zdrobnieniem od słowa bóbr co wskazuje na zamieszkanie tych zwierząt w okolicy[4].
Wieś początkowo była własnością szlachecką i do 1390 roku należała Mikołaja Strzały z Bobrka. Odnotowują ją historyczne dokumenty. W 1402 roku Dziersław Karwacjan „iuvenis” wraz z Janem Ligęzą toczyli spór sądowy o granice pomiędzy Libiążem, a Bobrkiem. W 1408 roku po raz pierwszy został wymieniony obronny zamek w Bobrku, zbudowany przez Jana Ligęzę, który dwa lata później uczestniczył w bitwie pod Grunwaldem prowadząc własną chorągiew. Po jego śmierci miejscowość wchodziła w uposażenie rodu Ligęzów herbu Półkozic. W 1439 roku Piotr z Bobrka podpisał akt konfederacji Spytka z Melsztyna[4][5][6].
Zamek w późniejszym okresie stał się zamkiem zbójnickim, który został oczyszczony ze zbójców za czasów Zygmunta III Wazy. W latach 1768–1772 w miejscowości stacjonowali konfederaci barscy. Po rozbiorach Polski miejscowość dostała się w 1795 roku w granice zaboru austriackiego[6].
Wieś pod koniec XIX wieku wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1880 roku zajmowała ona obszar 2564 morg w tym 1342 morgi lasu oraz 156 domów, w których zamieszkiwało 882 mieszkańców[6].
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bobrek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[7].
- Zespół kościoła parafialnego pw. św. Trójcy;
- zespół pałacowy: pałac, oficyna, park;
- spichlerz drewniany.
W Bobrku znajduje się zniszczony pałac Sapiehów (wcześniej Potulickich i Ogińskich), zbudowany w stylu neoklasycystycznym w I połowie XIX wieku, oraz czworaki (z muzeum etnograficznym) i drewniany spichlerz z XVIII wieku[8].
-
Spichrz -
Zabudowaia podworskie -
kościół św. Trójcy
.jpg)
.jpg)
Oświata[edytuj | edytuj kod]
W Szkole im. Kardynała Adama Stefana Sapiehy[9] w Bobrku jest przedszkole, „0” (zerówka) i szkoła podstawowa. W miejscowości znajduje się dom pomocy społecznej dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Powstał on w 1952 rroku w miejsce Zakładu dla Sierot im. Dzieciątka Jezus, założonego w 1884 rroku przez Marię z Potulickich Ogińską i jej męża Bogda Ogińskiego, a prowadzonego najpierw przez siostry służebniczki, a od 1918 roku siostry szarytki[10].
Kultura[edytuj | edytuj kod]
Wieś Bobrek uznawana była za małopolską stolicę ludowego obraźnictwa. Ambroży Grabowski w swoich wspomnieniach nadmienia o dwóch sławnych obraźnikach działających we wsi – Saganie oraz Wojciechu Bryndzy[11].
Infrastruktura[edytuj | edytuj kod]
W Bobrku znajduje się most drogowy na Wiśle. W 2006 roku otrzymał on imię Benedykta XVI, który mostem tym przejeżdżał 28 maja tegoż roku, udając się do dawnego niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz[12].
Sport[edytuj | edytuj kod]
W Bobrku prowadzi działalność klub piłkarski LKS Bobrek[13] występujący obecnie w lidze okręgowej (Wadowice) oraz Ośrodek Jeździecki „Ikarion”[14].
Religia[edytuj | edytuj kod]
Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki (parafia Przenajświętszej Trójcy).
Osoby związane z miejscowością[edytuj | edytuj kod]
- Wojciech Bryndza – twórca drzeworytów oraz obraźnik,
- Marek Sowa – polityk, były marszałek województwa małopolskiego, poseł na Sejm VIII kadencji,
- Kazimierz Sowa – polski duchowny.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 7171
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 71 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-03-29].
- ↑ a b Leszczyńska-Skrętowa 1986 ↓.
- ↑ Julian Zinkow: Oświęcim i okolice. Przewodnik monograficzny. Wydawnictwo „PLATAN“, Oświęcim 1994, ISBN 83-7094-002-1, S.312—318
- ↑ a b c Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. I, hasło "Bobrek". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880. s. 258. [dostęp 2018-04-22].
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-01].
- ↑ Zespół pałacowo-parkowy w Bobrku [online], parki.org.pl [dostęp 2023-01-02].
- ↑ http://www.szsbobrek.pl Strona szkoły.
- ↑ Historia DPS w Bobrku [online] [dostęp 2023-01-02] (pol.).
- ↑ Józef Grabowski, „Ludowe obrazy drzeworytnicze”, PAX, Warszawa 1970, s. 28
- ↑ Redakcja, Most dla Benedykta XVI. W trzy miesiące wyburzono stary i wybudowano nowy [online], Oświęcim Nasze Miasto, 22 lutego 2013 [dostęp 2023-01-02] (pol.).
- ↑ http://lks-bobrek.futbolowo.pl/ Oficjalna strona klubu.
- ↑ http://ikarion.pl Oficjalna strona Ośrodka Ikarion
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zofia Leszczyńska-Skrętowa: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, Cz. I, zesz. 1, hasło: "Bobrek". Wrocław: Ossolineum, 1986, s. 146-147. ISBN 83-04-00129-2.
