Bobrek (województwo małopolskie)

Bobrek
	wieś
	; Kościół pw. Najświętszej Trójcy
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	oświęcimski
Gmina	Chełmek
Liczba ludności (2009)	2039
Strefa numeracyjna	33
Kod pocztowy	32-661
Tablice rejestracyjne	KOS
SIMC	0050676
	Położenie na mapie gminy Chełmek Bobrek
	Położenie na mapie Polski Bobrek
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Bobrek
	Położenie na mapie powiatu oświęcimskiego Bobrek
	50°03′43″N 19°15′15″E/50,061944 19,254167
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bobrek – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie oświęcimskim, w gminie Chełmek^[3].

Położenie

Bobrek położony jest nad Wisłą, nieopodal ujścia z Sołą. Leży w Kotlinie Oświęcimskiej, niedaleko Chełmka (ok. 4 km) oraz Oświęcimia (ok. 4 km). Przez Bobrek przebiega droga wojewódzka nr 933^[4].

Historia

Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Wymieniona po raz pierwszy w 1390 roku w dokumencie zapisanym w języku łacińskim jako Bobrek, Bobreg. Nazwa jest zdrobnieniem od słowa bóbr co wskazuje na zamieszkanie tych zwierząt w okolicy^[5].

Wieś początkowo była własnością szlachecką i do 1390 roku należała do Mikołaja Strzały z Bobrka. Odnotowują ją historyczne dokumenty. W 1402 roku Dziersław Karwacjan „iuvenis” wraz z Janem Ligęzą toczyli spór sądowy o granice pomiędzy Libiążem, a Bobrkiem. W 1408 roku po raz pierwszy został wymieniony obronny zamek w Bobrku, zbudowany przez Jana Ligęzę, który dwa lata później uczestniczył w bitwie pod Grunwaldem prowadząc własną chorągiew. Po jego śmierci miejscowość wchodziła w uposażenie rodu Ligęzów herbu Półkozic. W 1439 roku Piotr z Bobrka podpisał akt konfederacji Spytka z Melsztyna^[5]^[6]^[7].
Zamek w późniejszym okresie stał się zamkiem zbójnickim, który został oczyszczony ze zbójców za czasów Zygmunta III Wazy. W latach 1768–1772 w miejscowości stacjonowali konfederaci barscy. Po rozbiorach Polski miejscowość dostała się w 1795 roku w granice zaboru austriackiego^[7].

Wieś pod koniec XIX wieku wymienia Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W 1880 roku zajmowała ona obszar 2564 morg w tym 1342 morgi lasu oraz 156 domów, w których zamieszkiwało 882 mieszkańców^[7].

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bobrek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bielskiego.

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[8].

Zespół kościoła parafialnego pw. św. Trójcy;
zespół pałacowy: pałac, oficyna, park;
spichlerz drewniany.

W Bobrku znajduje się zniszczony pałac Sapiehów (wcześniej Potulickich i Ogińskich), zbudowany w stylu neoklasycystycznym w I połowie XIX wieku, oraz czworaki (z muzeum etnograficznym) i drewniany spichlerz z XVIII wieku^[9].

Spichrz
Zabudowaia podworskie
kościół św. Trójcy

Oświata

W Szkole im. Kardynała Adama Stefana Sapiehy^[10] w Bobrku jest przedszkole, „0” (zerówka) i szkoła podstawowa. W miejscowości znajduje się dom pomocy społecznej dla osób z niepełnosprawnością intelektualną. Powstał on w 1952 roku w miejsce Zakładu dla Sierot im. Dzieciątka Jezus, założonego w 1884 roku przez Marię z Potulickich Ogińską i jej męża Bogda Ogińskiego, a prowadzonego najpierw przez siostry służebniczki, a od 1918 roku siostry szarytki^[11].

Kultura

Wieś Bobrek uznawana była za małopolską stolicę ludowego obraźnictwa. Ambroży Grabowski w swoich wspomnieniach nadmienia o dwóch sławnych obraźnikach działających we wsi – Saganie oraz Wojciechu Bryndzy^[12].

Infrastruktura

W Bobrku znajduje się most drogowy na Wiśle. W 2006 roku otrzymał on imię Benedykta XVI, który mostem tym przejeżdżał 28 maja tegoż roku, udając się do dawnego niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz^[13].

Sport

W Bobrku prowadzi działalność klub piłkarski LKS Bobrek^[14] występujący obecnie w lidze okręgowej (Wadowice) oraz Ośrodek Jeździecki „Ikarion”^[15].

Religia

Na terenie wsi działalność duszpasterską prowadzi Kościół Rzymskokatolicki (parafia Przenajświętszej Trójcy).

Osoby związane z miejscowością

Wojciech Bryndza – twórca drzeworytów oraz obraźnik,
Marek Sowa – polityk, były marszałek województwa małopolskiego, poseł na Sejm VIII kadencji,
Kazimierz Sowa – polski duchowny.

Zobacz też

Zamek w Bobrku

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 7171
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 71 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-03-29].
↑ Bobrek [online], malopolska.szlaki.pttk.pl [dostęp 2024-09-03] (pol.).
↑ ^a ^b Leszczyńska-Skrętowa 1986 ↓.
↑ Julian Zinkow: Oświęcim i okolice. Przewodnik monograficzny. Wydawnictwo „PLATAN“, Oświęcim 1994, ISBN 83-7094-002-1, S.312—318
↑ ^a ^b ^c Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. I, hasło "Bobrek". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880. s. 258. [dostęp 2018-04-22].
↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-01] .
↑ Zespół pałacowo-parkowy w Bobrku [online], parki.org.pl [dostęp 2023-01-02] .
↑ http://www.szsbobrek.pl Strona szkoły.
↑ Historia DPS w Bobrku [online] [dostęp 2023-01-02] (pol.).
↑ Józef Grabowski, „Ludowe obrazy drzeworytnicze”, PAX, Warszawa 1970, s. 28
↑ Redakcja, Most dla Benedykta XVI. W trzy miesiące wyburzono stary i wybudowano nowy [online], Oświęcim Nasze Miasto, 22 lutego 2013 [dostęp 2023-01-02] (pol.).
↑ http://lks-bobrek.futbolowo.pl/ Oficjalna strona klubu.
↑ http://ikarion.pl Oficjalna strona Ośrodka Ikarion

Bibliografia

Zofia Leszczyńska-Skrętowa: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, Cz. I, zesz. 1, hasło: "Bobrek". Wrocław: Ossolineum, 1986, s. 146-147. ISBN 83-04-00129-2.

Linki zewnętrzne

Bobrek w Słowniku historyczno-geograficznym województwa krakowskiego w średniowieczu (online).

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 7171

[2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 71 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[teryt-3] Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. [dostęp 2014-03-29].

[4] Bobrek [online], malopolska.szlaki.pttk.pl [dostęp 2024-09-03] (pol.).

[CITEREFLeszczyńska-Skrętowa1986-5] Leszczyńska-Skrętowa 1986 ↓.

[6] Julian Zinkow: Oświęcim i okolice. Przewodnik monograficzny. Wydawnictwo „PLATAN“, Oświęcim 1994, ISBN 83-7094-002-1, S.312—318

[SgKP-7] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. I, hasło "Bobrek". nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880. s. 258. [dostęp 2018-04-22].

[:rejestr-8] Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-01] .

[9] Zespół pałacowo-parkowy w Bobrku [online], parki.org.pl [dostęp 2023-01-02] .

[10] ttp://www.szsbobrek.pl Strona szkoły.

[11] Historia DPS w Bobrku [online] [dostęp 2023-01-02] (pol.).

[12] Józef Grabowski, „Ludowe obrazy drzeworytnicze”, PAX, Warszawa 1970, s. 28

[13] Redakcja, Most dla Benedykta XVI. W trzy miesiące wyburzono stary i wybudowano nowy [online], Oświęcim Nasze Miasto, 22 lutego 2013 [dostęp 2023-01-02] (pol.).

[14] ttp://lks-bobrek.futbolowo.pl/ Oficjalna strona klubu.

[15] ttp://ikarion.pl Oficjalna strona Ośrodka Ikarion

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Wsie	Bobrek Gorzów
Osada leśna	Nowopole
Integralne części wsi	Bobrek Dolny Bobrek Górny Kolonia Kopanki Małowy Podkomorek (Bobrek) Podkomorek (Gorzów) Świnna