Bronisław Rydzewski
Data i miejsce urodzenia |
15 września 1884 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
16 września 1945 |
Miejsce spoczynku | |
Zawód, zajęcie |
geolog |
Narodowość |
polska |
Tytuł naukowy | |
Uczelnia | |
Odznaczenia | |
Data i miejsce urodzenia |
15 września 1884 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
16 września 1945 |
Senator III kadencji (II RP) | |
Okres |
od 1930 |
Przynależność polityczna |
Bronisław Nikodem Rydzewski (ur. 15 września 1884 w Wilnie, zm. 16 września 1945 w Mądralinie) – polski geolog, wykładowca, nauczyciel, senator II Rzeczypospolitej III kadencji (1930–1935)
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się jako syn Władysława i Jadwigi z domu Konoplańskiej[1]. Ukończył gimnazjum filologiczne w Suwałkach w 1903. Rozpoczął studia na Wydziale Fizyczno-Matematycznym, przerwane podczas strajku szkolnego w 1905, kontynuowane na Szkole Politechnicznej we Lwowie w 1905 i dokończone na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie od 1906 do 1911 w zakresie nauk przyrodniczych (geologii i paleontologii).
Tam w 1911 uzyskał tytuł naukowy doktora na podstawie pracy pt. Flora węglowa warstw Brzeszczańskich. Następnie wyjechał do Francji i studiował w École nationale supérieure des mines de Paris, Collège de France i na Sorbonie. Od 1913 do 1915 był asystentem w Katedrze Mineralogii i Geologii na Szkole Politechnicznej we Lwowie. Po wybuchu I wojny światowej pracował jako nauczyciel szkolny. Od 1915 pracował jako asystent w pracowni geologicznej Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, a od grudnia 1915 do 30 kwietnia 1918 był jej kierownikiem. W latach 1915-1918 wykładowca geologii Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie, w latach 1915-1916 był także sekretarzem wydziału[2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości od 1 lipca 1919 do 1920 był wykładowcą geologii w Wolnej Wszechnicy Polskiej. Od kwietnia 1918 funkcjonował jako zastępca profesora geologii i petrografii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Politechniki Warszawskiej. W 1919 współtworzył Państwowy Instytut Geologiczny. Następnie przeniósł się do rodzinnego Wilna, gdzie od 1 lipca 1920 był profesorem nadzwyczajnym geologii i organizatorem Katedry Geologii na tamtejszym Uniwersytecie Stefana Batorego. Pełnił funkcje dziekana (1922/1923, 1929/1930) i prodziekana (1923/1924) Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego USB. W 1930 został profesorem zwyczajnym. W 1926 był nauczycielem geografii w Państwowym Gimnazjum im. Joachima Lelewela w Wilnie.
Należał do polskiej korporacji akademickiej „Cresovia” i organizatorem tamtejszego oddziału Ligi Ochrony Przyrody. Został współzałożycielem Polskiego Towarzystwa Geologicznego i członkiem zarządu. Należał do Polskiego Towarzystwa Przyrodników. W roku akademickim 1931/1932 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu w Tartu.
W 1930 uzyskał mandat senatora Senatu RP III kadencji (1930–1935) (z ramienia BBWR). Zasiadał w Komisji Oświaty i Kultury. Z uwagi na stan zdrowia (po wylewie krwi do mózgu w 1933 był dotknięty paraliżem) w 1933 zrezygnował z pracy na uczelni, od marca 1933 przebywał na urlopie w Senacie, zaś 20 grudnia 1934 zrzekł się mandatu.
11 listopada 1937 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski[3].
Podczas II wojny światowej przebywał w Wilnie, przebywał także w majątku Huta w suwalskiem. Wiosną 1945 został przetransportowany w ramach wysiedlenia Polaków z Kresów Wschodnich wraz z innymi profesorami wileńskimi. Zmarł 16 września 1945 w Mądralinie k. Otwocka. Został pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja F-1-1)[4].
Był dwukrotnie żonaty; z pierwszą żoną Marią z domu Dobrzańską miał syna Władysława (1911–1980), oficera Armii Krajowej, powstańca warszawskiego 1944[5]), z drugą, Wandą z domu Kerntopf (zm. 1960), miał córkę Jadwigę (1922–2002).
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Próba charakterystyki paleobotanicznej dąbrowskiego zagłębia węglowego (1915)[6], franc. Essai d'une caractéristique paléobotanique du houiller de Dąbrowa en Pologne
- Flora węglowa Polski: Lepidodendrony, Część 1 (1919)[7]
- Wapień muszlowy nad Kamienną (1924)[8]
- Świteź Nowogródzka jako rezerwat przyrody (1926, współautorzy: January Kołodziejczyk, Karol Karpowicz)
- Dyslokacja Grodzieńska (1929)[9]
- Wydział Matematyczno-Przyrodniczy Uniwersytetu Stefana Batorego w latach 1919–1929 (1931)[10]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Baza osób polskich – polnische Personendatenbank. baza-nazwisk.de. [dostęp 2015-03-29]. (niem.).
- ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s. 96, 97 Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
- ↑ Miejsce pochówku. [dostęp 2019-11-19].
- ↑ Władysław Rydzewski. 1944.pl. [dostęp 2015-03-29].
- ↑ Bronisław Rydzewski , Próba charakterystyki paleobotanicznej dąbrowskiego zagłębia węglowego = Essai d'une caractéristique paléobotanique du houiller de Dąbrowa en Pologne [online], polona.pl [dostęp 2020-01-29] .
- ↑ Bronisław Rydzewski , Flora węglowa Polski. Cz. 1, Lepidodendrony [online], polona.pl [dostęp 2020-01-29] .
- ↑ Bronisław Rydzewski , Wapień muszlowy nad Kamienną = Le muschelkalk le long de la rivière Kamienna [online], polona.pl [dostęp 2020-01-29] .
- ↑ Bronisław Rydzewski , Dyzlokacja Grodzieńska [online], polona.pl [dostęp 2020-01-29] .
- ↑ Bronisław Rydzewski , Wydział matematyczno-przyrodniczy Uniwersytetu Stefana Batorego w latach 1919–1929 [online], polona.pl [dostęp 2020-01-29] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Edward Passendorfer: Bronisław Rydzewski 1884–1945. s. 251–254. [dostęp 2015-03-28].
- Bronisław Rydzewski – profil w bazie Senatu RP. senat.edu.pl. [dostęp 2015-03-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 października 2014)].
- Zbigniew J. Wójcik: Bronisław Nikodem Rydzewski. [dostęp 2015-03-29].
- Bronisław Rydzewski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-03-28].
- Bronisław Rydzewski – publikacje w bazie Google Books. google.pl. [dostęp 2015-03-28].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dzieła Bronisława Rydzewskiego w bibliotece Polona
- Absolwenci i studenci Collège de France
- Absolwenci Uniwersytetu Jagiellońskiego
- Członkowie Polskiego Towarzystwa Geologicznego
- Ludzie urodzeni w Wilnie
- Ludzie związani z Suwałkami
- Odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Pochowani na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie
- Polacy wysiedleni z Kresów Wschodnich 1944–1946
- Polscy korporanci
- Polscy nauczyciele
- Senatorowie III kadencji (1930–1935)
- Urodzeni w 1884
- Wykładowcy Politechniki Warszawskiej
- Wykładowcy Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie
- Wykładowcy Wolnej Wszechnicy Polskiej
- Zmarli w 1945
- Doktorzy honoris causa Uniwersytetu w Tartu