Przejdź do zawartości

Brzezinka Średzka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Brzezinka Średzka
wieś
Ilustracja
Kościół Matki Boskiej Królowej Polski
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

średzki

Gmina

Miękinia

Liczba ludności (III 2011)

575[2]

Strefa numeracyjna

71

Kod pocztowy

55-330[3]

Tablice rejestracyjne

DSR

SIMC

0877192

Położenie na mapie gminy Miękinia
Mapa konturowa gminy Miękinia, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Brzezinka Średzka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Brzezinka Średzka”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Brzezinka Średzka”
Położenie na mapie powiatu średzkiego
Mapa konturowa powiatu średzkiego, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Brzezinka Średzka”
Ziemia51°12′59″N 16°49′22″E/51,216389 16,822778[1]
Nagrobek na starym cmentarzu ewangelickim w Brzezince Średzkiej

Brzezinka Średzka (niem. Klein Bresa) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie średzkim, w gminie Miękinia.

Podział administracyjny

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego.

Opis zabudowy

[edytuj | edytuj kod]

Zabudowa wsi złożona jest z małych, luźno rozrzuconych obejść gospodarskich. Brzezinka Średzka jest wsią folwarczną, wielodrożnicą z zespołem dworskim w północnej części założenia oraz dochodzącej do zespołu drogi od strony południowej. Za murami dziedzińca folwarcznego posadowiono kilka domów mieszkalnych o charakterze willowym, w luźnej zabudowie. Zabudowa wsi złożona z małych, luźno rozrzuconych obejść gospodarskich[4].

Koleje

[edytuj | edytuj kod]

We wsi znajduje się stacja kolejowa o długości prawie 1,5 km.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[5]:

  • kościół pw. Matki Bożej Królowej Polski, neogotycki[6] z 1863 r.
  • park dworski z drugiej połowy XIX w.

Inne zabytki architektury i budownictwa we wsi:[4]

  • cmentarz ewangelicki, na południe od wsi, z drugiej połowy XIX w.
  • zespół pałacowo-folwarczny: nr 25, 26, 26 a-i, z lat 1850-1890 oraz około 1910 r.:
    • dom zarządcy w stylu szwajcarskim[6], nr 25, z połowy XX w.
    • oficyna mieszkalna, nr 25 a, z około 1910 r.
    • stajnia, obecnie budynek gospodarczy nr 26 z około 1910 r.
    • kuźnia, obecnie budynek mieszkalny i zakład mechaniczny, nr 26, z około 1920 r.
    • stajnia, obecnie budynek mieszkalno-gospodarczy, nr 26, z lat 1850-1860
    • budynek mieszkalno-gospodarczy, nr 26 a, z przełomu XIX/XX w.
    • budynek gospodarczy, obecnie mieszkalny, z przełomu XIX/XX w.
    • obora i stodoła, z przełomu XIX/XX w.
    • mauzoleum rodu von Kramst w parku dworskim
  • zespół dworca PKP z 1900 r.[6]:
    • budynek stacji, przełom XIX/XX w.
    • budynek wc, z przełomu XIX/XX w.
    • waga towarowa, obecnie spichlerz, z końca XIX w.
    • dom mieszkalny nr 31, z początku XX w.
    • dom mieszkalny nr 35, z początku XX w.
  • dom mieszkalny nr 36, z około 1905 r.

nieistniejący:

  • dwupiętrowy neogotycki pałac wybudowany w XIX w. Od frontu ryzalit z wysuniętym balkonem. Po lewym boku wieża o podstawie kwadratu, po prawej piętrowa okrągła. Ściany zakończone attykami. Rozebrany w latach 50. XX w.[7]

W ewidencji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków figuruje kilkanaście stanowisk archeologicznych we wsi, wybrane z nich:[4]:

Krajobraz kulturowy

[edytuj | edytuj kod]

Wieś, jako teren integralnie związany z zespołem zabytkowym, znajduje się w strefie konserwatorskiej K ochrony krajobrazu kulturowego. Wielkoobszarowa strefa ochrony krajobrazu kulturowego obejmuje całą miejscowość[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 11120
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 97 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. a b c d Zmiana Studium Uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Miękinia. [w:] Zał. Nr 1 do uchwały Nr XLVII/489/10 Rady Gminy Miękinia z dn. 30.03.2010 r. [on-line]. Wójt Gminy Miękinia, 2010. [dostęp 2012-07-02].
  5. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 153. [dostęp 2012-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
  6. a b c Marcin Brzeziński, Zbigniew Pilch, Blisko Wrocławia i Odry. Czekają na ciebie piękne zabytki i krajobrazy [online], wroclaw.wyborcza.pl, 13 lipca 2019 [dostęp 2019-07-14].
  7. Hannibal Smoke, Nieznana masakra na Dolnym Śląsku, Onet, 26 lis