Cmentarz żydowski w Pszczynie

Cmentarz żydowski w Pszczynie
	nr rej. A/838/2021 z 16 czerwca 2021
Państwo	Polska
Miejscowość	Pszczyna
Adres	ul. Katowicka
Typ cmentarza	wyznaniowy
Wyznanie	judaizm
Powierzchnia cmentarza	0,6 ha
Liczba pochówków	około 500
Liczba grobów	około 400
Liczba kwater cmentarnych	5
Data otwarcia	1814
Data ostatniego pochówku	2011
	Położenie na mapie Pszczyny Cmentarz żydowski w Pszczynie
	Położenie na mapie Polski Cmentarz żydowski w Pszczynie
	Położenie na mapie województwa śląskiego Cmentarz żydowski w Pszczynie
	Położenie na mapie powiatu pszczyńskiego Cmentarz żydowski w Pszczynie
	Położenie na mapie gminy Pszczyna Cmentarz żydowski w Pszczynie
	49°59′15″N 18°56′55″E/49,987500 18,948611
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz żydowski w Pszczynie – kirkut znajdujący się w Pszczynie, w głębi działki przy ulicy Katowickiej. Cmentarz zajmuje powierzchnię 0,6 ha, zachowało się na nim ponad 400 nagrobków. Obecnie należy do jednych z najlepiej zachowanych żydowskich nekropolii w województwie śląskim.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Cmentarz został oficjalnie założony w 1814. Pierwszą pochowaną osobą była Jettel, córka rabina Hirschela Guttmanna, zmarła 10 września 1814 w wieku 4 lat. Wcześniej członkowie pszczyńskiej gminy żydowskiej byli chowani na cmentarzu żydowskim w Mikołowie. W 1830 powołano do życia święte bractwo pogrzebowe Chewra Kadisza, na czele którego stanęli Wolf Armuth oraz Samuel Bändel. W 1888 rozszerzono teren cmentarza, a od strony ulicy zbudowano ceglane ogrodzenie z dwoma stylizowanymi kutymi furtkami oraz neogotycki dom przedpogrzebowy, według projektu Ernsta Betza. Prowadzi do niego 35-metrowa aleja, po obu stronach której rosną jesiony.

Podczas II wojny światowej cmentarz nie uległ zniszczeniu. Ostatni pogrzeb na cmentarzu odbył się w 2011.

Na cmentarzu zachowało się około 400 nagrobków, murowane ogrodzenie oraz dom przedpogrzebowy. Największy z nagrobków, okazały bazaltowy pomnik z dwiema kolumnami wspierającymi trójkątny szczyt, pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Należy on do Heinricha i Henriette Simonów.

Pochowani[edytuj | edytuj kod]

Na cmentarzu żydowskim w Pszczynie spoczęło wielu zasłużonych mieszkańców miasta i okolic:

Abraham Muhr (zm. 1847) – działacz społeczny, zasłużony na rzecz równouprawnienia Żydów niemieckich,
Philipp Zwiklitz (zm. 1848) – lekarz miejski,
Samuel Skutsch (zm. 1862) – pierwszy żydowski przewodniczący Rady Miejskiej, prezes gminy żydowskiej w Pszczynie,
Hirschel Guttmann (zm. 1877) – pierwszy rabin gminy żydowskiej w Pszczynie,
Heinrich Schiller (zm. 1875) – współzałożyciel uzdrowiska w Goczałkowicach,
Fedor Muhr (zm. 1893) – kupiec, przewodniczący Rady Miejskiej, prezes gminy żydowskiej w Pszczynie,
Wilhelm Kohn (zm. 1896) – bankier,
Chilus Mendelssohn (zm. 1899) – rabin, działacz syjonistyczny, historyk,
Heinrich Timendorfer (zm. 1910) – kupiec, prezes gminy żydowskiej w Pszczynie,
David Rau (zm. 1911) – czwarty rabin gminy żydowskiej w Pszczynie,
Simon Steiner (zm. 1930) – karczmarz w Ćwiklicach, kantor gminy żydowskiej w Pszczynie,
Heinrich Koenigsfeld (zm. 1938) – przedsiębiorca, radny miejski, związany z Chorzowem,
Paul Schindler (zm. 1941) – kupiec, prezes gminy żydowskiej w Pszczynie.