Cyfrowy nomada

Nomada pracujący zdalnie

Cyfrowy nomada – osoba, która często zmienia miejsce swojego pobytu, ponieważ wykonuje pracę przy wykorzystaniu nowoczesnych technologii cyfrowych i nie jest przywiązana do jednego miejsca zamieszkania. Nowocześni nomadzi podróżują po świecie lub w obrębie jednego kraju, pracując i porozumiewając się z innymi zdalnie, przede wszystkim przez Internet.

Mobilność

Mobilność jest dla niektórych sposobem myślenia, filozofią życiową. Osoby te wychodzą z założenia, że żyć i pracować można nie tylko w kraju, w którym się urodziło i wychowało. „Mobilność okazuje się najwyżej cenioną i pożądaną wartością, a swoboda poruszania się – ten nierówno dzielony towar, którego stale brak – szybko staje się głównym czynnikiem kształtującym społeczne podziały w dobie późnej nowoczesności, czy też w czasach ponowoczesnych” – pisze polski socjolog Zygmunt Bauman.

Bauman zauważa ten szerszy aspekt mobilności w innym miejscu: „Większość z nas jest w ruchu nawet wtedy, gdy fizycznie stoimy w miejscu; kiedy wpasowani w krzesło z pilotem przeskakujemy z kanału na kanał telewizji kablowej czy satelitarnej, przenosząc się z jednego obcego miejsca w drugie z szybkością o wiele większą niż ponaddźwiękowe odrzutowce i rakiety kosmiczne, nigdzie jednak nie pozostając na dłużej...”

Łatwość podróżowania i porozumiewania się na duże odległości umożliwia częste zmiany miejsca pobytu i życie w większej odległości od siebie, ale jednocześnie pozwala często się spotykać i komunikować. Ludzie mogą częściej niż kiedyś zmieniać otoczenie, zawód czy sposób życia, dostosowując się do szybkości zmian cywilizacyjnych i akceptowanych przez siebie wzorców kulturowych; jednak mają przy tym do dyspozycji narzędzia pozwalające im na utrzymywanie kontaktu z rodziną i osobami poznanymi w przeszłości.

Fatima Mernissi, marokańska socjolog, zajmująca się wpływem Internetu na islam jest zdania, iż „dzięki elektronicznej sieci wszyscy staliśmy się cyfrowymi nomadami” i dodaje, że dziś podstawowe pytanie nie brzmi: „być albo nie być”, lecz: „surfować czy nie surfować”. Twierdzi, że głębokie poczucie wspólnoty (arab. umma), tak charakterystyczne dla muzułmanów, znalazło ujście w cybernetycznej rzece, jaką jest internet. Dzięki niemu mogą powstać nowe wspólnoty i zostać ocalone stare – tam, gdzie rodziny, rody, wsie rozdziela emigracja do Europy czy do Ameryki.

Nowi nomadzi

W świetle mobilności ludzi interesującemu przewartościowaniu ulega historyczny podział na nomadów i ludy osiadłe. Dawniej ludy osiadłe budowały i umacniały cywilizacje, a nomadzi – choć potrafili stworzyć imperia – w końcu musieli się oprzeć na miastach, polach uprawnych i kopalniach. Współczesnym nomadem może być osoba nieruszająca się fizycznie z miejsca, a podróżująca tylko na różnych płaszczyznach cyberprzestrzeni; można być cyfrowym nomadą.

Dla mobilności ważne są zarówno rozwój w dziedzinie środków transportu, jak i zmiany w sposobach przesyłania informacji. W XX wieku wędrówka informacji oddzieliła się od jej nośników, przyśpiesza ponad największą możliwą ich prędkość, aż do jej dostępności w tej samej niemal chwili co jest wysyłana – przez telefon, telewizję czy Internet.

„...czynność oglądania odrywa patrzących od lokalnej rzeczywistości, przenosząc ich, przynajmniej duchowo, w cyberprzestrzeń, gdzie odległość przestaje mieć znaczenie, nawet jeśli ciało pozostaje w tym samym miejscu” – ocenia Zygmunt Bauman.

Globalna sfera elitarna

„Globalną sferę elitarną, hybrydyczną pod względem kultury, zamieszkują jednostki o bardzo zróżnicowanym doświadczeniu świata, związane z polityką międzynarodową, nauką i uczelniami, mediami oraz sztuką” – wskazuje Jonathan Friedman.

Dwa światy

Mobilność elity oznacza kolejny podział – na dwie grupy, czy wręcz, jak opisuje to Bauman – na dwa światy: „Dla tych, którzy zamieszkują świat pierwszy – coraz bardziej kosmopolityczny, eksterytorialny świat ludzi globalnego biznesu, menedżerów globalnej kultury czy pracowników wyższych uczelni i akademii naukowych – granice państwowe równa się z ziemią, podobnie jak znikają one dla towarów o zasięgu globalnym, kapitału i środków finansowych. Dla mieszkańca drugiego ze światów piętrzą się coraz wyżej mury kontroli imigracyjnej, prawa stałego pobytu...” Pokazuje to różnice pomiędzy elitarną a zwykłą warstwą cyfrowych nomadów.

Przepaść między jednym światem, a drugim pogłębia się. Ludzie z pierwszego świata mają większe możliwości otrzymania dobrze płatnej pracy, a także – mają większe szanse na danie swym dzieciom lepszego wykształcenia. Dają im to, co sami uważają dziś za niezbędne: studia, naukę języków, wyposażenie w komputery i nowoczesne środki łączności.

Bibliografia

• Cyfrowi nomadzi, z Fatimą Mernissi rozmawia Lola Huette Machado, Forum, przedruk z: El Pais, 6 lutego 2008.
• Zygmunt Bauman: Globalizacja, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2000.

Linki zewnętrzne

• Where My Nomads At – Social Network for Digital Nomads with interactive Map
• MikeM. Elgan MikeM., Is Digital Nomad Living Going Mainstream?, Computerworld, 1 sierpnia 2009  (ang.).
• Cyfrowi Nomadzi – O cyfrowym nomadyzmie po polsku
• Cyfrowi nomadzi – jak żyją i jakie technologie wykorzystują?
• Spędzają pół roku w Polsce, a zimę tam, gdzie ciepło.