Denisowianin
Człowiek z Denisowej Jaskini[1], denisowianin – niezdefiniowany co do rangi systematycznej takson z rodzaju człowiek (Homo) z epoki paleolitu opisany w 2010 r.[2][3][4][5] Zidentyfikowany został w oparciu o analizę molekularną mitochondrialnego DNA z dwóch zębów i kości palca u ręki. Szczątki należały do osobników, które żyły około 41 tys. lat temu. Znaleziono je w Denisowej Jaskini w paśmie górskim Ałtaj na Syberii. Jak wykazały badania, palec i zęby należały do dwóch różnych osób. Jedną z nich było zidentyfikowane na podstawie DNA z małego palca u ręki dziecko płci żeńskiej między piątym a siódmym rokiem życia. Denisowianie wykazywali niskie zróżnicowanie genetyczne, z drugiej zaś strony wysoki i zróżnicowany poziom hybrydyzacji z neandertalczykiem oraz innym (nieznanym dotąd) archaicznym przedstawicielem rodzaju Homo. Przedstawiciele Homo sapiens z Azji i Oceanii wykazują domieszkę genetyczną denisowian, u Papuasów jest ona najwyższa i wynosi ok. 6%[6].
W 2008 w Denisowej Jaskini na Syberii znaleziono dwa fragmenty kamiennej bransolety wykonanej z zielonego, prześwitującego chlorytu. Badania tego artefaktu i jego kontekstu archeologicznego pozwoliły w 2015 oszacować, że pochodzi sprzed około 40 000 lat. Tym samym wiek tej ozdoby (będącej w momencie opublikowania datowania najstarszą znaną bransoletą kamienną świata) wskazywał na to, że została wykonana przez denisowian. Widoczne są przy tym duże umiejętności wytwórcy, a wywiercony w niej otwór wykonano szybko obracającym się wiertłem. Otwór ten był miejscem zawieszenia jakiegoś dodatkowego elementu. Zabytek jest przechowywany w muzeum historii i kultury ludów Syberii w Nowosybirsku[7].
W 2013 roku została zbadana kość udowa osobnika sprzed 400 000 lat, znaleziona w jaskini Sima de los Huesos w Hiszpanii, uważanego za neandertalczyka lub Homo heidelbergensis. Analiza DNA wykazała bliższe pokrewieństwo do ludzi z Denisowej Jaskini niż neandertalczyków[8].
Wykonane w 2022 roku badania znalezionego w jaskini Cobra Cave w Laosie zęba wskazują, że należał on prawdopodobnie do denisowiańskiego dziecka, żyjącego pomiędzy 164 a 131 tysięcy lat temu. Byłby to pierwszy fizyczny dowód na to, że denisowianie zamieszkiwali południowo–wschodnią Azję[9].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zmiany wprowadzone na 87. posiedzeniu Komisji (4 marca 2015 roku) [online], ksng.gugik.gov.pl [dostęp 2015-03-28].
- ↑ Nicholas Wade, Bone May Reveal a New Human Group [online], NYTimes.com [dostęp 2010-12-23] (ang.).
- ↑ Carl Zimmer, Meet the Denisovans, the newest members of the human tree of life [online], Discover Magazine [dostęp 2010-12-23] (ang.).
- ↑ David Brown, DNA from bone shows new human forerunner, and raises array of questions [online], washingtonpost.com [dostęp 2010-12-23] (ang.).
- ↑ Paul Rincon, DNA identifies new ancient human dubbed 'X-woman' [online], BBC News online [dostęp 2010-12-23] (ang.).
- ↑ Katherine Harmon, New DNA Analysis Shows Ancient Humans Interbred with Denisovans [online], Scientific American, 30 sierpnia 2012 [dostęp 2018-08-04] (ang.).
- ↑ Wojciech Pastuszka, Bransoleta z jaskini Denisowa [online], Archeowieści [dostęp 2015-05-13] [zarchiwizowane z adresu 2015-05-18].
- ↑ Ewen Callaway, Hominin DNA baffles experts, „Nature”, 504 (7478), 2013, s. 16–17, DOI: 10.1038/504016a, PMID: 24305130 [dostęp 2025-07-11] (ang.).
- ↑ Agence France-Presse, Child’s 130,000-year-old tooth could offer clues to extinct human relative [online], The Guardian, 17 maja 2022 [dostęp 2022-07-03] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
- informacja o nowym gatunku na portalu Onet
- Artykuł "Obcy z Syberii" na Polityka.pl/Nauka
- Artykuł: Cetwińska, A, Grupy krwi neandertalczyków i denisowiańczyków rozszyfrowane, archeowiesci.pl, 2021-11-15
| Homininae | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Australopithecine |
| ||||||||
| Człowiek |
| ||||||||
| Tematy powiązane | |||||||||
